İdarenin 333-Emanetler Hesabında kayıtlı olup mahiyeti belirsiz nitelikte olan emanetlerin zamanaşımı süreleri açısından takibinin yapılamadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 33-Emanet yabancı kaynaklar başlıklı 256’ncı maddesinin birinci fıkrasında, emanet yabancı kaynaklar grubunun depozito, teminat veya emanet olarak yapılan tahsilatların izlenmesi için kullanılacağı; ikinci fıkrasında, muhasebe birimince emanet yabancı kaynak olarak nakden veya mahsuben tahsil olunan tutarların, çeşitlerine göre bu gruptaki hesapların altında bölümlenmesine ilişkin esasların, kaydedilen tutarlardan tahsil, geri ödeme ve zamanaşımına uğrayanların bütçeye gelir kaydedilmesinde Hazine ve Maliye Bakanlığınca genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için belirlenen esas ve usullerin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 33-Emanet Yabancı Kaynaklar başlıklı 255’inci maddesinin ikinci fıkrasında da, muhasebe birimlerince emanet yabancı kaynak olarak nakden veya mahsuben tahsil olunan tutarların, çeşitlerine göre bu gruptaki hesapların altında bölümlenmesine ilişkin esasların, kaydedilen tutarlardan tahsil, geri ödeme ve zamanaşımına uğrayanların bütçeye gelir kaydedilmesinde yapılacak işlemlerin Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

Muhasebat Genel Müdürlüğünün 16.08.2004 tarihli ve 2 sıra no.lu Genelgesi’nde; muhasebe birimlerince tahsil edilerek emanetler hesabına kaydedilen paraların, genel olarak 10 yıllık, 5 yıllık, 2 yıllık, 1 yıllık ve 6 aylık zamanaşımına tabi olanlar ile zamanaşımına tabi olmayan emanetler olmak üzere altı grupta toplanacağı, Genelge kapsamına girmeyen emanetlerin bütçeye gelir kaydedilmesine ilişkin zamanaşımı sürelerinin ise Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirleneceği ifade edilmiştir.

Buna göre, anılan Genelge’de zamanaşımı süreleri belirlenmiş olanların, belirlenen sürelerin sonunda, zamanaşımı süresi belirlenmemiş olanlar için ise kayıtlara alındığı tarihten itibaren genel hükümlere göre onuncu (10) yılın sonunda bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede; İdarenin 333-Emanetler Hesabında kayıtlı olan toplamda 44.606.742,45 TL bulunduğu ve bu tutar içerisinde 2009 yıllından itibaren 31.12.2021 tarihine kadar geçmiş yıllarından devreden emanetlerin bulunduğu, söz konusu emanetlerin yukarıda belirtilen zamanaşımı sürelerine uygun olarak tasnif edilmeden kaydedildiği, zamanaşımına uğrayanların ise tespitine olanak sağlayacak veri ve bilgilerin bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu durum ilgili mevzuatları gereğince zamanaşımına uğrayan emanetlerin tespitini zorlaştırmaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, Emanetler Hesabındaki tutarların mahiyeti itibariyle oldukça farklı muhasebe kayıtlarından oluştuğu, niteliğinin belirlenmesine yönelik çalışmaların başlatıldığı ve bu hesaptaki tutarların zamanaşımı dikkate alınarak takip edilmesinin sağlanacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, Emanetler Hesabında kayıtlı olan emanetlerden, zamanaşımına uğrayanların takip ve tespitini sağlayacak sistem ve programların oluşturulması, ayrıca emanetlerin alınış tarihleri ve ilgili mevzuatlarında belirtilen süreler dikkate alınarak, zamanaşımına uğramış olanların bu hesaptan çıkarılıp gelir kayıtlarının yapılması uygun olacaktır.