Şirketin İstanbul Büyükşehir Belediyesinden herhangi bir ticarete dayanmayan alacakları ile İBB’nin doğalgaz tüketimlerine ait alacaklarının tahsil edilemediği, buna karşın Şirketin geçmiş yıl karlarının dağıtımı kararı sonrasında İBB’ye düşen payın, mevcut borçlarına karşılık mahsup edilmek yerine İBB’ye ödendiği görülmüştür.

Şirketin İstanbul Büyükşehir Belediyesinden olan ve herhangi bir ticari faaliyete dayanmayan alacakları tahsil edilememiş, tahsil edilemeyen söz konusu alacaklar nedeniyle, esas faaliyeti gereği satın aldığı gaz bedellerinin, ana tedarikçisi konumunda olan BOTAŞ’a zamanında ödenmemesi sonucu ek maliyetlere katlanmak durumunda kalınmıştır. Ayrıca, Şirketin geçmiş yıl karlarının dağıtımı kararı sonrasında İBB’ye düşen pay, mevcut borçlarına karşılık mahsup edilmek yerine İBB’ye ödenmiştir.

İGDAŞ, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na tabi bir anonim şirkettir. Türk Ticaret Kanunu’nun 16 ve 18’inci maddesinde belirtildiği üzere belediye tarafından ticari şekilde

işletilmek üzere kurulan kuruluşlar da tacirdir ve her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekmektedir.

Kanun’un “Özen ve bağlılık yükümlülüğü” başlıklı 369’uncu maddesinde de, yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişiler, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetmek yükümlülüğü altında olduğu belirtilmiştir.

Şirketin aşağıdaki tabloda ayrıntılara yer verildiği üzere 2017-2018 yılları içerisinde muhtelif zamanlarda İBB’ye projelerin ve yatırımın finansmanı amacıyla protokol yapılarak, 14 defada hepsi 1 yıl vadeli olmak üzere toplamda 1.740.000.000,00 TL borç para verdiği görülmektedir.

Tablo 4:İBB’ye 2017-2018 yıllarında verilen nakit borçlar

Söz konusu 1 yıl vadeli olmak üzere verilen ve yukarıda detayları bulunan borçların anaparaları vade sonlarında İBB tarafından ödenememiş ve her defasında yönetim kurulu kararı alınarak toplam 4 defa borçların vadeleri 1 yıl daha ötelenmiştir. En son 17.02.2021 tarihinde alınan yönetim kurulu kararı ile söz konusu borçların vadeleri 1 yıl daha ötelenmiştir. İlgili yönetim kurulu kararı tarihinde İBB, yukarıdaki tabloda yer alan borçlarından sadece ilk ikisinin anaparasının geri ödemesini yaparak kapatabilmiş, diğer kalan borçlarının anaparalarının neredeyse tamamını ödenememiştir. Bu durumda, İBB’nin toplam 1.212.647.867,25 TL anapara borcu bulunmaktadır.

İBB’nin, Şirket üzerinden aldığı doğalgaz tüketimlerine ait bedellerin ödenmemesi nedeniyle de borçları bulunmaktadır. 2021 yılı sonu itibariyle İBB’nin gerek doğalgaz tüketim borçları gerekse yukarıda ele alınan finansal borçlarının toplamı aşağıdaki tabloda görüleceği üzere 1.912.304.124 TL’ye ulaşmıştır.

Tablo 5: İBB’den 31.12.2021 Tarihli Alacak Bakiyesi

Diğer taraftan söz konusu dönemde Şirketin doğalgaz alımında ana tedarikçi konumunda bulunan Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketine (BOTAŞ) olan borçlarını ödeyemediği, 31.01.2020 tarihinde birikmiş faiz dahil toplam 1.443.868.104,39 TL’nin 6183 sayılı yapılandırma Kanunu’ndan faydalanılarak 24 taksitte toplam 1.796.502.999,11 TL geri ödemek üzere tecil edildiği, dolayısıyla ödenemeyen doğalgaz alım borçları için ciddi tutarlarda faiz yüküne katlanıldığı görülmüştür. Aşağıdaki tabloda Şirketin yıl sonunda BOTAŞ’a olan borç miktarı gösterilmiştir.

Tablo 6: BOTAŞ’a Olan 31.12.2021 Tarihli Borç Bakiyesi

Tüm bu verilere karşın, Şirketin 30.06.2021 tarihinde yapılan olağan genel kurul kararı gereği, hissedarlarına dağıtılmasına karar verilen geçmiş yıl karları toplamı olan 488.702.333.53 TL tutarından İBB’nin sahip olduğu hissesine isabet eden tutar, stopaj kesintisi sonrasında 461.582.608,12 TL olup, bu tutarın, İBB’nin borçlarına mahsup edilmeyerek 16.08.2021 tarih ve 2021/69 no.lu yönetim kurulu kararına istinaden 28.12.2021 tarihinde İBB’ye ait banka hesabına gönderildiği tespit edilmiştir.

Şirket yönetim kurulunun, İBB’den alacakları ve BOTAŞ’a biriken borçlarının bulunmasına rağmen, dağıtılacak karın İBB’ye isabet eden tutarının nakit olarak gönderilmesi kararı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanun’un 18’inci maddesi gereği her tacirin ticaretine ait tüm işlerde öngörülü ve basiretli bir şekilde hareket etmesine uygun düşmemektedir.

Ayrıca, Kanun’un 369’uncu maddesine göre yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişiler, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetmek yükümlülüğü altındadırlar.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından; Genel Kurulun almış olduğu karar gereği dağıtılması kararlaştırılan kar payının İBB'ye aktarıldığı, 04.01.2022 tarihinde ilgili tutarın İBB tarafından Şirket hesaplarına geri gönderilerek borçlarına karşılık mahsup işlemlerinin yapıldığını, böylece cari hesap borcunun azaltıldığını ve BOTAŞ'a olan borçların 31.01.2022 tarihinde ödenerek kapatıldığı belirtilmiştir.

Ancak, bulguda da ifade edildiği gibi, İBB’ye Genel Kurul kararı gereği ödenecek olan kar payının nakit olarak ödenmek yerine İBB’nin borçlarına karşılık olmak üzere mahsup edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir. Her ne kadar İBB tarafından 2022 yılında ilgili tutar borçlarının ödenmesi amacıyla İGDAŞ hesaplarına geri gönderilmiş olsa da, başlangıçta yapılan işlem; Şirket açısından, öngörülü ve basiretli bir şekilde hareket etmek yükümlülüğünde olan tacire uygun düşmemektedir. Zira, İBB 2022 yılında ortaya çıkacak olan muhtelif ihtiyaç ya da yükümlülükleri nedeniyle nakit yetersizliğine düşebilir ve ilgili tutarı geri gönderemeyebilir ya da geç göndermesine neden olarak Şirketin zora düşmesine sebebiyet verebilirdi. Diğer taraftan, Şirketin BOTAŞ’a olan borçlarını 2022 yılında ödeyerek kapatması Şirket menfaatleri açısından yerindedir.

Netice olarak, yönetim kurulunun, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirerek, Şirketin iş ve işlemlerinde öncelikli olarak Şirketin menfaatlerini dikkate alması uygun olacaktır.