Belediyelerin görev, yetki ve sorumlukları 5393 sayılı Kanun’da detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Sosyal hizmet ve yardımlar ile arsa ve konut üretimi ve bunların belli şartlarda satılması ve tahsisi belediyelerin görev, yetki ve sorumlulukları arasında yer almaktadır. Ne var ki kanunlarla verilen yetkilerin sınırsız ve kuralsız bir şekilde uygulanması doğru bir yaklaşım değildir. Aynı şekilde sosyal hizmetlerin yerine getirilmesinde de kanunların izin verdiği ölçü ve sınırlamalara dikkat edilmeli, gerekli araştırma yapılarak kayıt ve dokümantasyon hususlarına riayet edilmelidir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Arsa ve konut üretimi” başlıklı 69’ncu maddesinde özel duruma sahip bazı kişilere arsa ve konut teminine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Mezkur maddede aynen;

“…O belediye ve mücavir alan sınırları içinde kendisine, eşine veya onsekiz yaşından küçük çocuklarına ait konutu olmayan dar gelirli kişiler ile afete maruz kalanlara, sanayi bölgelerinden nakledileceklere ve üyelerinin tamamı bu durumda olan kooperatiflere, bedeli 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre oluşturulan takdir komisyonu tarafından belirlenecek tutardan aşağı olmamak üzere arsa tahsisi yapılabilir. Durumları 775 sayılı Gecekondu Kanununun 25 inci maddesine uyan kimselere de bu maddeye göre arsa ve konut sağlanabilir.” ifadelerine yer verilerek hangi durumda ve hangi şartlarda arsa ve/veya konut tahsis edilebileceği belirtilmiştir.

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Arsa tahsisi şart ve şekilleri” başlıklı 25’inci maddesinde ise belediyenin mülkiyetinde olup ilgili mercilerin karar ve uygun görüşü ile konut yapımına ayrılan önleme bölgelerindeki arsaların, gecekonduların ıslahı ve tasfiyesi sebepleriyle açıkta kalacak yoksul veya dar gelirli kimselere verilmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.

Yukarıda yer alan mevzuattan anlaşılacağı üzere belediyelerin dar gelirli kişilere, afete maruz kalanlara ve gecekondu bölgesinde bulunanlara arsa ve konut edindirme konusunda çeşitli yardımlarda bulunabileceği düzenlenmiş, ancak bu yardımlarda belediyelere sınırsız bir

takdir hakkı verilmemiştir.

Bu kapsamda belediyelerin afete maruz kalanlara da yardımda bulunabilmesi mümkündür. Ne var ki bu yardım “arsa tahsisi” ile tahdit edilmiş, söz konusu arsanın bedelinin de ilgilisinden alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Kuruma ait taşınmazlar üzerinde yapılan incelemeler neticesinde; tapu kayıtlarında, mahalle olarak Esenyurt köyü, 2542 ada, 16 parselde gözüken 17 adet bağımsız bölümün belediye adına tescil edildiği, söz konusu bağımsız bölümlerin, 12.10.2009 tarih 2009/169 sayılı Meclis Kararı’na istinaden bazı kişilere ücretsiz olarak tahsis edildiği, o tarihten sonra da tahsis işleminin sonlandırılmadığı görülmüştür.

Mezkûr Belediye Meclis Kararı’nda 08-09 Eylül 2009 tarihinde yağan aşırı yağışların yarattığı sel felaketlerinde alt yapı sistemlerinde büyük hasar meydana geldiği ve birçok vatandaşın zarar görmesi sebebiyle belediye sınırları içerisinde ikamet etmekte olan, sel baskınlarından dolayı zarar gören vatandaşlara “sosyal yardım” yapılabilmesi amacıyla karar alındığı görülmüştür. Ancak belirtilen Karar’da herhangi bir konut tahsisinden, tahsis yapılacak kişiden ve tahsis süresinden söz edilmemiş, yalnızca sel baskınından zarar gören vatandaşlara “sosyal yardım” yapılacağı belirtilmiştir.

Bununla birlikte tahsis işlemlerine ilişkin dosyaların incelenmesi neticesinde, konutlarda oturan kişilerin “Afete maruz kaldığına” ya da “yoksul, muhtaç, kimsesiz ve engelli” olduğuna ilişkin herhangi bir resmi belgeye de rastlanmamıştır.

Afete maruz kalanlara yapılabilecek taşınmaz tahsisleri 5393 sayılı Kanun’un 69’uncu maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle “sosyal yardım” ifadesinin geniş yorumlanarak taşınmaz tahsislerinin de bu kapsama alınması doğru bir yaklaşım değildir. Mezkûr madde kapsamında bu durumda olan kişilere arsa tahsisi yapılabilmekte, şayet durumları 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 25’inci maddesinde belirtilen şartlara uyuyorsa bu kişilere “konut tahsisi” de yapılabilmektedir. Ancak her iki tahsiste de ilgililerden 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre oluşturulan takdir komisyonu tarafından belirlenecek tutardan aşağı olmamak üzere bir bedel alınması zorunludur. Bu şartları taşımayan kimselere afetin izlerini hafifletmek amacıyla genel hükümler kapsamında çeşitli sosyal yardımlarda bulunulabilecek, ancak konut ve arsa tahsisi yapılamayacaktır.

Buna göre, söz konusu tahsislerin düzeltilerek belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem yapılması, kamu taşınmazlarının doğru ve usulüne uygun yönetimi

açısından önem arz etmektedir.

Kamu idaresi cevabında; özetle 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 25’inci maddesine göre araştırma yapılarak söz konusu tahsislerin düzeltilerek belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde kamu taşınmazlarının doğru ve usulüne uygun yönetimi yapılması hususunda işlemlere başlanacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında söz konusu tahsislerin düzeltilerek belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem tesis edileceği belirtilmiş, ancak düzeltmelerin yapıldığına ilişkin kanıtlayıcı herhangi bir bilgi ve belge gönderilmemiştir. Bu nedenle bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.