Üniversiteye ön tahsisli arazi üzerinde yapılacak olan “Sahil Dolgu Sahası Spor ve Sosyal Rekreasyon Alanı Yapım İşi” nin tamamlanmasından sonra, bu alanlardaki spor tesislerinde bulunan panoların, reklam amacıyla kullanılmasına yönelik Spor Toto Teşkilat Başkanlığı ile Üniversite arasında reklam sözleşmesi imzalanmıştır.

13.01.2020 tarihinde imzalanan sözleşmenin konusu 4’üncü maddede “1 adet sentetik çim yüzeyli futbol sahası, 2 adet basketbol sahası, 1 adet tenis kortu, 1 adet açık fitness sahası, 1 adet çok amaçlı saha, genç ofis, tırmanma duvarı, bisiklet yolu yaptırılabilmesi amacıyla bu sahalarda, tırmanma duvarında ve bisiklet yolunda Teşkilat Başkanlığı reklamlarının yer alması karşılığında Teşkilat Başkanlığınca Rektörlüğe reklam bedeli verilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek” şeklinde tanımlanmıştır.

Söz konusu toplam 171.004,00 metre karelik dolgu alanının ön tahsisi, Milli Emlak Genel Müdürlüğünün 23.12.2016 tarih ve 36058 sayılı yazısı ile 2 yıllığına Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesine yapılmıştır 2 yıllık bu süre içinde söz konusu alanda (Batı Park Proje

Alanı) dolgu işlemleri tamamlanmış ve ön tahsisin kesin tahsise dönüştürülmesi Üniversitenin 07.10.2020 tarih ve 509 sayılı yazısı ile talep edilmiş olup Milli Emlak İl Müdürlüğünden cevap yazısı beklenmektedir. Ön tahsis veya kesin tahsis durumunda Batı Park Proje Alanı Hazine taşınmazı niteliğindedir. Bu alandaki panoların reklam amacıyla kiralanması da ticari amaçlı bir kiralamadır.

Üniversiteye tahsisli taşınmazların kiralanması ve yönetilmesine ilişkin işlemler,2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ve 300 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliği hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Tarihi ve bedii değeri olmayan taşınmaz mallarla ilgili işlemler" başlıklı 74'üncü maddesinde " Tarihi ve bedii değeri olanlar hariç Hazinenin özel mülkiyetindeki yerlerin satışı, kiraya verilmesi, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi esasları Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenir” denilmektedir. Bu hükme istinaden çıkarılan ve 19.06.2007 tarih ve 26557 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'in "Tahsisli ve kiralanmış yerlerdeki işlemler " başlıklı 70'inci maddesinin beşinci fıkrasında "Bakanlık, bu taşınmazların üçüncü kişilere kiraya verilmesine ilişkin olarak adına tahsis yapılan İdarelerle protokol yapmaya yetkilidir" denilmektedir.

Bu yetkiye dayanılarak Rize Valiliği (Defterdarlık) ile Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi arasında bir Protokol imzalanmamıştır. Sadece yukarıda bahsedilen reklam sözleşmesi vardır. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun Ek 25'inci maddesine göre; kurumlar arasında protokol düzenlenmesi koşuluyla Hazine taşınmazlarının Üniversite tarafından eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı olarak kiraya verilmesi ve bu kira gelirlerinin, üniversite bütçesine kaydedilmesi mümkündür.

Üniversiteye tahsisli taşınmazlar üzerinde herhangi bir inşaat yapılmamak ve irtifak hakkına konu edilmemek koşuluna da uyulacaktır.

Belirtilen hükümlere rağmen, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ile Spor Toto Teşkilat Başkanlığı arasında reklam sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşmeye göre sahil dolgu alanına yapılacak olan spor birimlerinin duvarlarına, reklam tabelalarının 5 yıl süre ile asılı olmasına karşılık Spor Toto Teşkilat Başkanlığı, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesine KDV hariç olmak üzere 4.440.000,00 TL tutarında reklam bedeli ödeyecektir Aynı sözleşmenin 7’nci maddesinin

2’nci fıkrasında “Teşkilat Başkanlığı, herhangi bir gerekçe göstermeksizin birinci fikrada belirtilen reklam bedelinde uygun gördüğü miktarda indirim yapabilir; bu indirim nedeniyle Rektörlük herhangi bir hak talebinde bulunamaz.” denilmektedir. Bu hükme göre; reklam bedelinin tutarı Spor Toto Teşkilat Başkanlığı tarafından istenildiği gibi değiştirilebilecek olup, Üniversitenin bu konuda belirleyici rolü yoktur.

Sözleşmenin ihale tarihinden çok önce 13.01 2020 tarihinde imzalandığı, ihale tarihinin ise 11.12.2020 olduğu anlaşılmıştır. IKN 2020/610372 sayılı ihalenin sözleşme bedeli 11.364.428,05. TL’dir. İhale konusu yapım işi tamamlandıktan sonra reklam sözleşmesinin uygulanması mümkün olabilecektir.

Teşkilat Başkanlığının, 4 numaralı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 450’nci maddesinde sayılan görev ve yetkilerinin başlıcaları, “Yurt içinde ve yurt dışında yapılan her türlü spor müsabakası üzerine yurt içinde ve yurt dışında spora dayalı bahis ve şans oyunları düzenlemek, denetim ve gözetimi altında düzenletmek” ve “Spora dayalı bahis ve şans oyunlarına yönelik mevzuata aykırı iş ve eylemlerin önlenmesi için gerekli denetimleri yapmak, faaliyetlerde bulunmak ve tedbirleri almak” şeklindedir

7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5’inci maddesinde ise, Kanun’un verdiği yetkiye dayalı olmaksızın spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis veya şans oyunlarını oynatanlar ya da oynanmasına yer veya imkân sağlayanlar için üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası öngörülmüş; farklı durumlar için değişen süre ve miktarlarda hapis ve para cezaları ile diğer cezai müeyyideler getirilmiştir. Aynı maddede; kişileri reklam vermek vb. şekillerde bahis ya da şans oyunlarını oynamaya teşvik edenler için de bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezası öngörülmüştür.

Anayasa’nın 41 ve 58’inci maddelerinde de gençlerin ve çocukların korunmasına yönelik düzenlemeler getirilmiş, 59’uncu maddesinde ise; “Devlet, her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alır, sporun kitlelere yayılmasını teşvik eder.” hükmüne yer verilmiştir.

Anayasamızdaki bu düzenlemeler karşısında, özellikle gençlerin ve çocukların ruh ve beden sağlığı üzerinde olumsuz etkileri tartışmasız olan bahis ve şans oyunları gibi alışkanlıkların bu kuşaklara reklam yoluyla tanıtılarak yaygınlaştırılmaya çalışılmasından

ziyade, Teşkilat Başkanlığının kontrol ve gözetimi altında oynatılan oyunlardan elde edilen kaynağın, genç ve çocukların bu tür zararlı alışkanlıklara karşı korunması için kullanılması gerektiği düşünülmektedir.

Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, bahis ve şans oyunlarının reklama konu edilerek özendirilecek ve yaygınlaştırılması sağlanacak bir ticari faaliyet gibi değerlendirilmediği, tersine sıkı tedbir ve ağır cezalarla caydırılarak, sadece kontrol ve gözetim altında ve belirlenmiş sınırlar dâhilinde oynanmasına müsaade edildiği anlaşılmaktadır. Bu nedenlerle belirtilen sözleşme sosyal amaç da içermemektedir.

13.01.2020 tarihinde yapılan sözleşme 5 yıl süreli olup kira bedeli KDV hariç 4.440.000,00 TL’dir. Bu kiralama, eğitim, sağlık ve sosyal amaç içermediğinden, kiralama işlemlerinde Rize Defterdarlığı yetkilidir. Üniversite yetkisi dışında bir kiralama işlemi yapmıştır.

Kamu İdaresi cevabında; Üniversitedeki Zihni Derin Külliyesinin fiziki kapasitesinin arttırılması amacıyla Üniversite önündeki deniz alanının genişletilmesine karar verildiği ancak bu alanda yapılacak sosyal ve sportif amaçlı tesislerin bütçe imkânları ile tamamlanmasının mümkün olmayacağının değerlendirilmesi neticesinde yapılan girişimler sonucunda Spor Toto Teşkilat Başkanlığı ile Üniversite arasında bulguda yer verilen reklam sözleşmesinin imzalandığı belirtilmiştir.

Söz konusu sözleşme eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı kiralama niteliği taşımamakla birlikte elde edilecek reklam gelirlerinin gençlerin bedenen ve ruhen sağlıklı birer birey olmalarını sağlamak amacıyla sosyal, kültürel ve sportif tesislerin yapılması için kullanılacağı açıklanmıştır.Bu açıklama ile belirtilen sözleşmenin eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı bir kiralama niteliği taşımadığı Kamu İdaresi tarafından da kabul edilmiştir.

Üniversiteye ön tahsisli taşınmazlar üzerinde eğitim, sağlık ve sosyal amaç taşımayan kiralama uygulamalarına yer verilmemesi gerektiği değerlendirilmektedir.