İşverenler, işle ilgili her konuda çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdürler. İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülükleri 6331 sayılı İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Mezkûr Kanun’un 4’üncü maddesi ile İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nin 6’ncı maddesinde işverenlerin genel yükümlülükleri detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

Yine aynı Kanun’un “İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri” başlıklı 6’ncı maddesinde işverenin çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personelini görevlendireceği; çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde ise, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebileceği hüküm altına alınmıştır.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre sözleşmeye bağlanan yapım

işlerinin yürütülmesinde uygulanacak genel esasları belirleyen Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 35’inci maddesinde çalışanların sağlık ve güvenliğine ilişkin tedbirlere yer verilmiştir. İlgili maddede yüklenici, bütün giderleri kendisine ait olmak üzere, sözleşme konusu işin yürütülmesi sırasında iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı uyarınca alınması zorunlu olan iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tedbirleri almakla yükümlü tutulmuştur.

Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme’nin 29’uncu maddesinde;

“Yüklenici, tüm giderleri kendisine ait olmak üzere çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu çerçevede; çalışanların iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve zorunlu olması halinde diğer sağlık personeli tarafından sunulan hizmetlerden yararlanması, çalışanların sağlık gözetiminin yapılması, mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hâle getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığının izlenmesi, denetlenmesi ve uygunsuzlukların giderilmesi gibi iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı kapsamında iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin alınması zorunlu tedbirler yüklenicinin sorumluluğundadır.” denilerek yapım işlerinde yüklenicilerin sorumluluklarına dair ifadelere yer verilmiştir.

Kamu idaresi tarafından gerçekleştirilen yapım işlerinin incelenmesi neticesinde; Fen İşleri Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen muhtelif yapım işlerinde işyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önlemek ve koruyucu hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilen işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin işin başlama tarihinden daha ileri tarihlerde görevlendirmelerinin yapıldığı görülmüştür.

Yapım işlerinde idarenin ve yüklenicilerin, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yükümlülüklerini yukarıdaki mevzuat hükümleri çerçevesinde yerine getirmeleri, işin tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak görevlendirmelerin zamanında yapılması işyerlerinde sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesine katkıda bulunacağı gibi ileride idare açısından doğması muhtemelen risklerin de önlenmesine katkı sağlayacaktır.

Kamu idaresi cevabında; “İlgili işlere ait gerekli iş güvenliği personellerinin olması gerektiği tarihte görevlendirilmediği görülmüştür. Bunun engellenmesi için Belediyemize ait İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi ile yapım işleri ihaleleri dokümanlarına eklenmek üzere ekte “YÜKLENİCİ ve ALT YÜKLENİCİ İÇİN İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ ŞARTNAMESİ”

hazırlanmıştır. Ayrıca Sözleşme Tasarısı diğer hususlara eklenmek üzere “Yüklenici, iş yeri tesliminde 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 6. maddesinde geçen bahse konu işe uygun personelleri görevlendirdiğine dair belgeleri sunmak zorundadır. Aksi halde belgeleri eksiksiz bir şekilde sunana kadar iş başlatılmayıp (durdurulup), bu sebepten ek süre verilmeyecektir.” maddesi hazırlanmıştır. Görevlendirmelerin zamanında yapılması için gerekli çalışmalar yapılacaktır.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; görevlendirmelerin zamanında yapılması için gerekli çalışmaların yapılacağı belirtildiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.