Emanetler Hesabında yer alan tutarların bazıları zaman aşımına uğramasına rağmen gelir kaydedilmemiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “33 Emanet Yabancı Kaynaklar” başlıklı 256’ncı maddesinde; muhasebe birimince emanet yabancı kaynak olarak nakden veya mahsuben tahsil olunan tutarların, çeşitlerine göre bu gruptaki hesapların altında bölümlenmesine ilişkin esasların, kaydedilen tutarlardan tahsil, geri ödeme ve zamanaşımına uğrayanların bütçeye gelir kaydedilmesinde Hazine ve Maliye Bakanlığınca genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için belirlenen esas ve usullerin uygulanacağı düzenlenmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığının (Muhasebat Genel Müdürlüğü) 16.08.2004 tarihli Emanet Yabancı Kaynaklar, Ödenecek Vergi ve Yükümlülükler ve Özel Tahakkuklar Hesaplarının Ayrıntı Kodları ve Zamanaşımı Süreleri Konulu 2. no.lu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genelgesinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Genelge’nin IV- “Zamanaşımı Süreleri ve Başlangıcı” bölümünde saymanlıklarca tahsil edilerek emanetler hesabına kaydedilen paraların, zamanaşımı bakımından genel olarak 10 yıllık, 5 yıllık, 2 yıllık, 1 yıllık ve 6 aylık zamanaşımına tabi olanlar ile zamanaşımına tabi olmayan emanetler olmak üzere altı gurupta toplandığı belirtilmiştir. Aynı bölümün “Zamanaşımı Süresi Belirtilmeyen Emanetler” başlıklı ‘G’ bendinde; anılan Genelgede sayılan emanetler kapsamına girmeyen emanetlerin

bütçeye gelir kaydedilmesine ilişkin zamanaşımı sürelerinin Bakanlıkça belirleneceği ifade edilmiştir.

Emanetlerin Zamanaşımı Sürelerine ilişkin Hazine ve Maliye Bakanlığının (Muhasebat Genel Müdürlüğü) 29.12.2017 tarihli ve 28394 sayılı yazısında anılan Genelge’de zamanaşımı süreleri belirlenmiş olanların belirlenen sürelerin sonunda, zamanaşımı süresi belirlenmemiş olanlar için ise kayıtlara alındığı tarihten itibaren genel hükümlere göre onuncu (10) yılın sonunda zamanaşımına uğrayacağının değerlendirildiği belirtilmiştir.

Ayrıca, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 146’ncı maddesinde, Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacağın on yıllık zamanaşımına tabi olduğu ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 5 inci maddesinde de bu kanun ve Borçlar Kanunu’nun genel nitelikli hükümlerinin, uygun düştüğü ölçüde tüm özel hukuk ilişkilerine uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda belirtilen yasal düzenlemeye göre, emanetler hesabında kayıtlı olup da zaman aşımına uğrayan tutarların kamu idarelerinin bütçelerine gelir kaydedilmesi gerekmektedir.

İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; 2020 yılı içerisinde 10 yıllık zamanaşımının dikkate alınarak 2010 yılı ve öncesine ait toplam 1.671.148,22 TL’lik tutarın gelir kaydedildiği 796.038,87 TL’lik tutarın ise emanetler hesabında bekletildiği anlaşılmıştır. Mevzuat hükümleri ve düzenlemeler gereği özelliğine göre zamanaşımı bakımından genel olarak 10 yıllık, 5 yıllık, 2 yıllık, 1 yıllık ve 6 aylık zamanaşımı durumu söz konusu olabilmektedir. Bu bağlamda, emanetler hesabında bekleyen tutarların gelir kaydedilmesi için 10 yıllık zamanaşımı süresinin değil özelliğine göre hangi zamanaşımı süresine tabi ise o sürenin dikkate alınması gerekir. Ayrıca hali hazırda emanetler hesabında bulunan toplam 796.038,87 TL’lik tutarın da özelliğine göre gelir kaydedilmesi gereken tutarın ayrıştırması yapılarak söz konusu tutarlar gelir kaydedilmelidir. Aksi halde 333-Emanetler Hesabının olması gerekenden fazla görünmesi durumu oluşmaktadır.

Söz konusu tespit sonrasında, İdare tarafından, 10 yılı aşan emanetlerin zaman aşımı nedeni ile kurum lehine irat kaydedildiği; bahse konu olan, 5 yıllık, 2 yıllık, 1 yıllık ve 6 aylık zamanaşımı durumları için de yıl içerisinde gerekli çalışmaların yapılarak eksikliklerin giderileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, İdare tarafından 333-Emanetler Hesabına alınan tutarların Bakanlığın bahsi geçen genelgesinde yer alan sürelere uygun şekilde takibinin yapılması ve zaman aşımına uğrayanların bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmektedir.