Çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların imha işlemlerinde 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabının kullanılmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabını açıklayan “Hesabın niteliği” başlıklı 224’üncü maddesinde bu hesabın çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılacağı, “Hesabın işleyişi” başlıklı 225’inci maddesinde kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların bu hesaba kaydedilmesi, bu hesapta kayıtlı varlıklardan satılmak veya bedelsiz olarak devredilmek suretiyle elden çıkarılanların muhasebeleştirilmesi ve bu işlemlere ilişkin amortisman tutarlarının hangi şekilde kayıtlara alınacağına dair açıklamalar yapılmaktadır.

Buna göre, kullanım olanağı kalmadığından yok edilmesi, satılması veya bir başka kuruma devredilmesi öngörülen taşınırların öncelikle 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına alınması ve devamında bunlara ilişkin ayrılmış amortisman tutarlarının da 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabından çıkarılarak 299-Birikmiş Amortismanlar Hesabına aktarılması gerekmektedir. Bu hesapta kayıtlı varlıklardan satılmak suretiyle veya başka şekillerde elden çıkarılanların da, yine bu hesabın işleyişine ilişkin hükümler ışığında, söz konusu varlığın kayıtlı değeri, ayrılmış amortisman tutarı ve bedelli veya bedelsiz çıkış şekline göre gerçekleşen gelir ya da gider ile birlikte muhasebeleştirmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede; İdarenin 5.816.160,28 TL tutarında maddi duran varlığının imha edilerek taşınır işlem fişi düzenlenmek suretiyle kayıttan düşüldüğü, ancak bu maddi duran varlıkların 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına aktarılmadığı, doğrudan ilgili dayanıklı taşınır hesabından çıkış yapıldığı görülmüştür.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından; 294- Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabının, satış veya bedelsiz devir işlemlerinde kullanıldığı, bulgu konusu işlemlerin tamamının imhalara ait olduğu, devir veya satışa konu işlemler olmadığından 294 Hesabının kullanılmadığı ifade edilmiştir.

İdare tarafından imha edilen maddi duran varlıkları için 294 Hesabının kullanılmayacağı minvalinde açıklamalarına katılmak mümkün değildir. Zira maddi duran varlıkların imha edilme gerekçeleri kullanılma olanaklarının yitirilmesidir. Bu nedenle, kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların imha işleminden önce 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.

Bahse konu hesap kullanılmadan gerçekleştirilen bu muhasebe işlemleri, mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil ettiği gibi söz konusu varlıkların takibinin yapılmasına da engel oluşturmaktadır.

Sonuç olarak; çeşitli sebeplerle kullanılma olanağı kalmadığına karar verilen dayanıklı taşınırların öncelikle 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına aktarılması ve imha edildikten sonra söz konusu hesabın kapatılması gerekmektedir.