Belediye sınırları içerisinde faaliyet gösteren işyerlerine ilişkin ilan ve reklam vergisi mükellefiyetinin etkin bir şekilde tesis edilmediği görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun “Konu” başlıklı 12'nci maddesinde; belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklam için ilan ve reklam vergisine tabi olunacağı, “Mükellef ve sorumlu” başlıklı 13'üncü maddesinde ise; ilan ve reklam vergisi mükellefinin, yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dahil olmak üzere, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzel kişiler olduğu, ayrıca ilan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenlerin, başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmakla sorumlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

Anılan Kanun'un “Tarife ve nispet” başlıklı 15'inci maddesinde; dükkân, ticari ve sınai müesseseler ile serbest meslek erbaplarınca çeşitli yerlere asılan ve takılan levha, yazı, resim gibi her çeşit sabit ilan ve reklamlar ile ışıklı veya projeksiyonlu ilan ve reklamların metrekaresinden yıllık olarak alınabilecek taban ve tavan tutarlar belirlenmiştir.

Aynı Kanun'un “Vergi ve harç tarifelerinin tespiti” başlıklı 96'ncı maddesinde; 15'inci maddede belirtilen vergi ve harç tarifelerinin Kanun'da belirlenen alt ve üst sınırları aşmamak üzere Cumhurbaşkanı tarafından tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; belediye sınırları içerisinde faaliyet gösteren işyerleri tarafından asılan tabela, levha, ışıklı tabela vb. aracılığıyla yapılan her çeşit ilan ve reklamlardan m2 başına Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen tutarda ilan ve reklam vergisi alınması gerektiği anlaşılmaktadır.

Söz konusu hususa, 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da “Karşıyaka, Yamanlar ve Bornova Vergi Dairesi Müdürlüklerinden alınan verilere göre, Belediye sınırları içerisinde

aktif olarak faaliyet gösteren 24.105 adet işyerinin bulunduğu, ancak Belediye tarafından ilan ve reklam vergisi mükellefiyeti tesis edilen 2.240 adet işyerinin olduğu tespit edilmiştir. İlan ve reklam vergisi mükellefiyeti açısından, aktif olarak faaliyet gösteren toplam işyeri sayısından Büyükşehir Belediyesinin yetki ve sorumluluğu altında bulunan işyerleri çıkarıldığında dahi Belediye tarafından mükellefiyet tesis edilen işyeri sayısının oldukça düşük kalacağı anlaşılmaktadır.” şeklinde yer verilmiştir.

Yapılan incelemede, 2022 yılında Belediye sınırları içerisinde toplam 4.500 adet ilan ve reklam vergisi mükellefiyeti olan iş yerinin bulunduğu anlaşılmıştır.

Kamu İdaresi cevabında, cadde ve bulvarların Büyükşehir Belediyesi sorumluluğında olduğundan dolayı cadde ve bulvarlar üzerinde faaliyet gösteren mükelleflerin ilan ve reklam vergisinin Büyükşehir Belediyesi tarafından tahakkuk ve tahsil edildiği, 0,50 m2 ve altındaki tabelaların vergiden muaf olması nedeniyle mükellefiyet kaydının oluşmadığı, bu nedenle vergi dairesi kayıtları ile Belediye ilan ve reklam vergisi mükellef sayıları arasında farklılıkların bulunduğu, bunların dışında ilan ve reklam vergisi tahakkuku olmayan işyerlerinin tespitine ilişkin denetimlerin devam ettiği belirtilmiştir.

Kamu idaresi cevabı değerlendirildiğinde, 2021 yılında 2.240 adet ilan ve reklam vergisi mükellefiyet sayısının 2022 yılında 4.500 adet mükellefiyet sayısına çıkmış olduğu görülmekle beraber bu sayının vergi dairelerden alınan 24.105 adet mükellef sayısı ile karşılaştırıldığında düşük kaldığı görülmektedir.

Sonuç olarak, ilan ve reklam vergisi gelirlerinin olması gerekenden çok daha düşük kaldığı, anılan vergi kaynağının daha verimli bir şekilde kullanılması gerektiği ve bundan sonraki süreçte ilan ve reklam vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi noktasında etkin bir yoklama ve takip mekanizması oluşturulması gerektiği değerlendirilmektedir.