Global bütçe uygulaması nedeniyle, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından üniversiteye ödenmeyen tedavi bedellerine ilişkin olarak yapılması gereken ilgili dönem alacak terkinlerinin zamanında yapılmadığı, bu durumun ise muhasebenin dönemsellik ilkesine aykırı bir durum ortaya çıkardığı, tespit edilmiştir.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel muhasebe kavramları” başlıklı 29’uncu maddesinde:

“Döner sermeyeli işletmelerin muhasebesi, muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan ve aşağıda belirtilen kavramlara göre yürütülür: c) Dönemsellik: İşletmelerin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır…” denilmektedir.

Üniversite Rektörlüğü ile Sosyal Güvenlik Kurumu arasında imzalanan Götürü Bedel (Global Bütçe) Üzerinden sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesi’nin “Ödeme Tutarı ve Ödeme Şartları” başlıklı” 6’ncı maddesinde:

“…Yılsonu itibariyle tahakkuk tutarlarının belirlenen götürü bedel bütçesinin üzerinde olması durumunda ise 2019 yılı için belirlenen götürü bedel bütçesi kadar ödeme yapılacaktır.” denilmektedir.

Yukarıda yer alan sözleşme hükmüne göre; üniversite hastanesi tarafından yıl içinde yapılan tedavi hizmetlerine ilişkin olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna fatura edilen toplam tedavi hizmet bedeli, eğer sözleşmede 2019 yılı için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından üniversite hastanesine ödenecek götürü tedavi hizmet alım bedelini aşarsa, aşan kısım için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından üniversite hastanesine herhangi bir ödeme

yapılmayacaktır. Dolayısı ile Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından üniversiteye ödenmeyecek olan tedavi hizmet bedellerinden kaynaklı olan alacak tutarlarının ilgili dönem sonunda (dönemsellik ilkesi gereğince) terkin edilerek, bu terkinlere ilişkin olarak ortaya çıkan mali durumun da ilgili yıl gelir tablosu ve bilanço hesaplarında görünmesi gerekmektedir.

Çanakkale Onseksiz Mart Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinin (üniversite hastanesi) 2020 yılı mali tablo ve hesaplarının incelenmesi neticesinde;

Üniversitenin Sosyal Güvenlik Kurumu ile 2017, 2018 ve 2019 yıllarında Götürü Bedel (Global Bütçe) Üzerinden Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesi imzaladığı, Global Bütçe Uygulaması nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenmeyen 2019 yılına ilişkin 2.616.894,36 TL’nin 2019 yılı sonunda yapılması gereken terkin işlemlerinin 2019 yılı sonu itibariyle yapılmadığı, bu terkinin 03.06.2020 tarih ve 38.46.17.22_02184 no.lu yevmiye ile 2020 yılı içinde 659.03 Sosyal Güvenlik Kurumu Alacakları Terkini Hesabı üzerinden yapıldığı, dolayısı ile 2019 yılı mali tablolarında yer alması gereken terkin tutarının 2019 yılı yerine 2020 yılı tablolarına yansıdığı görülmüştür.

Bu işlemin Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 29’uncu maddesinde bahsi geçen dönemsellik ilkesine uygun olmadığı, söz konusu alacağın zamanında terkin edilmediği için ilgili yıl (2019 yılı) mali tablolarında dönem zararlarının olması gerekenden daha az göründüğü, 2020 yılı mali tablolarında ise olması gerekenden fazla göründüğü, bu şekildeki bir terkin uygulamasının dönemsellik ilkesine uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

Kurum tarafından konu ile ilgili olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu ile 2019 yılında imzalanan Global Bütçe Protokolünün 6-b maddesi gereğince, yılsonu itibariyle sağlık hizmetlerine ilişkin tutarların belirlenen götürü bedel bütçesinin üzerinde olması durumunda (mevcut durumda) Sosyal Güvenlik Kurumunca bir ödeme yapılmayacak olmasına karşın fazladan üretilen bu sağlık hizmeti tutarı Sosyal Güvenlik Kurumundan geri alma çabası ile beklenildiği belirtilmektedir. Oysa ki Kurumun 2019 yılında verdiği sağlık hizmetlerinin bedeli götürü bedel bütçeden daha fazla olduğu için mahsuplaşmayı bekleterek keseceği yeni faturalar için bir ödeme alamayacaktır. Zira, Kurumun verdiği sağlık hizmetlerine ilişkin tutarlar götürü bedel bütçenin 2.616.894,36 TL üzerindedir. 2020 yılında da bu yıla ilişkin Protokole tabi olunduğundan 2019 yılına ait söz konusu mahsubun kaydının 03.06.2020 tarihine bırakılmış olmasının Kuruma bir yararı bulunmamaktadır.

Kurum ayrıca, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Hizmeti Sunucularının Faturalarının İncelenmesine ve Bedellerinin Ödenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5'inci maddesi gereğince Üniversite hastaneleri için aylık dönem kavramının takip eden ayın 15’i olduğu, yılın son ayı olan Aralık döneminin sonraki Ocak ayının 15’inde sonlandığı, bu yüzden mali yıl bitmeden terkin yapılamadığı, mali yıl bitmeden yapılacak terkinden sonra SGK tarafından olası ek avans ödemesi yapılabileceği belirtilmekte ise de 2019 yıl sonunda SGK tarafından böyle bir ek avans ödemesi yapılmamış olup bulgu konusu terkin işlemi mahsup dönemi içinde, 15 Ocak tarihinde yapılması mümkün iken yapılmadığı görülmektedir.