Revize birim fiyat hesaplanması gereken ve resmi analiz ve rayici bulunmayan iş kalemlerinde revize birim fiyat tespit edilirken sözleşme hükümlerin uygulanmadığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 53’üncü maddesine dayanılarak hazırlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmelik'in “Amaç ve kapsam” başlıklı 1’nci maddesinde; ilgili Yönetmelik'in 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin, bu Kanuna göre gerçekleştirecekleri yapım işleri ihalelerinde uygulayacakları usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlandığı ifade edilmiştir.

Aynı Yönetmelik'in “Sözleşme tasarısı” başlıklı 18’inci maddesinde ise idarelerin ihale dokümanı içerisinde yer alan sözleşme tasarısını, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan tip sözleşmeyi esas alarak hazırlayacağı belirtilmiştir.

Yönetmelik ekinde yer alan Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belli olmayan işlere ait birim fiyat tespiti ile iş kalemi miktarının değişmesi” başlıklı 28’inci maddesinde revize birim fiyat hesabına ilişkin birtakım düzenlemeler yapılmıştır.

Tip Sözleşmenin 28.2. maddenin dipnotunda teklif birim fiyat sözleşmelerde madde metninin;

28.2.1. Herhangi bir iş kaleminin (sözleşmede yer alan ya da yeni fiyatla sözleşmeye dahil olan iş kalemi) miktarında, işin devamı sırasında sözleşmesinde yer alan iş kalemi için sözleşmede belirtilen iş kalemi miktarında; yeni fiyatla sözleşmeye dahil edilen iş kalemi için ise yeni fiyat oluşturulurken projesine göre tespit edilip idare tarafından onaylanan iş kalemi miktarında % 20’yi aşan artışın meydana gelmesi ve toplam artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, artışın sözleşme bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat aşağıda gösterildiği şekilde revize edilir ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılır.

R = F x [ 1 – (A x F) / S ]

S = Sözleşme bedeli (TL),

F = İş kaleminin birim fiyatı (TL / ….),

A = İş kaleminde meydana gelen artış miktarı (Adet, mt, m² vb.), R = Revize birim fiyat (TL / ….).

“28.2.2. (28.2.1) maddesi uyarınca hesaplanan revize birim fiyat, o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kâr ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatı geçemez. İş kalemine ait resmi analiz ve rayiçlerin bulunmaması halinde ise, bu fiyat Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dikkate alınarak hesaplanır.” düzenleneceği belirtilmiş ve ilgili düzenleme uygulanması gereken tüm yapım işi sözleşmelerinde yer aldığı görülmüştür.

Yukarıda yer alan Tip Sözleşme hükmünden; sözleşmede yer alan veya yeni birim fiyat yapılmak suretiyle sözleşmeye dahil olan iş kalemi miktarında yüzde 20 artış meydana gelmesi, bu artışın da sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi durumunda iş kalemine ait birim fiyat revize edilerek yüzde 20’yi aşan kısmına bu fiyatın uygulanacağı ancak formül sonucu ortaya çıkan revize fiyatın, o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatı geçemeyeceği ifade edilmiştir. O iş kalemine ilişkin resmi analiz ve rayiç bulunmaması halinde ise bu fiyatın Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22’nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dikkate alınarak hesaplanacağı anlaşılmaktadır.

Belediye tarafından gerçekleştirilen bazı yapım işlerinde; resmi analiz ve rayici bulunmayan iş kalemlerinde, sözleşme hükümleri uyarınca hesaplanan revize birim fiyat ile kıyaslanacak olan fiyat olarak, sözleşmede yer alan “Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dikkate alınarak hesaplanır” hükmü uygulanmaksızın yaklaşık maliyette yer alan fiyatların kullanıldığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup bulguda yer alan hükümler doğrultusunda işlem tesis edileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; revize birim fiyat hesaplanması gereken ve resmi analiz ve rayici bulunmayan iş kaleminde revize birim fiyat tespit edilirken ilk olarak Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22’nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan yeni birim fiyata ilişkin hükümler uygulanmak üzere o iş kalemine ilişkin fiyat tespit edilmeli ve bu fiyat sözleşme hükümleri uyarınca hesaplanan revize birim fiyat ile karşılaştırılmalıdır. Bu karşılaştırma sonucunda düşük olan fiyatın ise o iş kalemine ilişkin revize birim fiyat olarak kullanılması gerekmektedir.