İdare tarafından satılan bazı taşınmazların muhasebeden çıkış kayıtlarının, kayıtlı değer üzerinden yapılması gerekirken satış değeri üzerinden yapıldığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 250-Arazi ve Arsalar Hesabının işleyişini açıklayan 189’uncu maddesine göre; satılan arsa ve arazilerin, kayıtlı değeri bu hesaba alacak, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu fark 600-Gelirler Hesabına alacak, satış bedeli 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz fark 630-Giderler Hesabına borç; diğer taraftan satış bedeli 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilmelidir.

Diğer taraftan, taksitle satılan arsa ve arazilerin, kayıtlı değeri bu hesaba alacak, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu fark 600-Gelirler Hesabına alacak, satış bedelinden doğan alacaklar ilgisine göre 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı veya 227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabına borç ve satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz fark da 630- Giderler Hesabına borç kaydedilmelidir.

Ayrıca Yönetmelik’te taşınmaz satışına ilişkin olarak 250-Arazi ve Arsaların Hesabı için yapılan düzenlemelerin benzeri 252-Binalar Hesabı, 254-Taşıtlar Hesabı ve 255- Demirbaşlar Hesabı için de yapılmıştır.

Yapılan incelemede; 2021 yılı içerisinde 22 adet arsa satışı yapıldığı, 250-Arazi ve Arsalar Hesabından çıkışların toplam 14.040.842,09 TL olduğu, bunlardan 3.718.106,85 TL’lik satış bedeline tekabül eden 19 adet arsanın 250-Arazi ve Arsalar Hesabından çıkışlarının ise satış bedelleri ile yapıldığı tespit edilmiştir. Oysaki, Yönetmelik’te de düzenlendiği üzere, satış işlemi sonucunda 250-Arazi ve Arsalar Hesabından yapılacak çıkış işlemi taşınmazın kayıtlı değeri ile yapılmalı, satış tutarı ile kayıtlı tutar arasındaki fark gelir ya da gider hesapları ile ilişkilendirilmelidir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, bulguda bahsi geçen hatalı uygulamanın düzeltilmesi için gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen hatalı kayıtlar sonucunda İdarenin arsa satışlarından ne kadar kâr veya zarar ettiği muhasebe kayıtlarından anlaşılamamaktadır. Bu durumda, 2021 yılı bilançosunda 250-Arazi ve Arsalar Hesabı, faaliyet sonuçları tablosunda da 600-Gelirler Hesabı veya 630-Giderler Hesabı hatalı tutarlarla yer almıştır.