İdarenin kendi binalarına yaptığı değer artırıcı harcamalar ile Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabında yer alması gereken harcamaların ilgili maddi duran varlık hesabında

muhasebeleştirilmesi yerine doğrudan giderleştirildiği görülmüştür.

1. Maddi Duran Varlıklar İçin Yapılan Değer Artırıcı Harcamaların Doğrudan Giderleştirilmesi

   Kamu İdaresi’nin taşınmaz hesaplarında kayıtlı maddi duran varlıkları için yapılan değer artırıcı harcamaların ilgili maddi duran varlıkların maliyet bedeline eklenmediği, doğrudan gider olarak muhasebeleştirildiği görülmüştür.

   Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 186’ncı maddesinin birinci fıkrasında, yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklar ile bunlara ilişkin birikmiş amortismanların “25 Maddi Duran Varlıklar” hesap grubu içinde takip edileceği; 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (a/1) alt bendinde de, maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı artıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyetin ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edileceği ve amortisman hesaplamasında dikkate alınacağı belirtilmiştir.

   Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 47 sıra numaralı “Amortisman ve Tükenme Payları Tebliği’nde duran varlıklardan hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı belirtilmiş olup, Tebliğ’in 4’üncü maddesinde duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerlerinin maliyet bedeli olacağı, maliyet bedelinin ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamı olacağı, bir varlık için yapılan harcamaların, kayıtlı değerine ilave edilmesi halinde, amortisman hesaplamasının varlığın yeni değeri üzerinden yapılacağı belirtilmiştir.

   Anılan Tebliğ’in “Amortisman ve Tükenme Payı süre ve Oranları” başlıklı 6’ncı maddesinde, taşınmaz hesaplarında kayıtlı duran varlıklar için yapılan harcamalardan 34.000,00 TL’yi aşan harcamaların değer artırıcı harcama olarak kabul edileceği ve henüz amortisman ayırma süresini tamamlamamış olan duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamaların, varlığın maliyet bedeline eklenerek kalan amortisman süresince eşit olarak amortisman ayrılacağı hüküm altına alınmıştır.

   Bu itibarla, taşınmaz hesaplarında kayıtlı maddi duran varlıkların değerini artıran ve taşınmazlar için tutarı 34.000,00 TL’yi aşan harcamaların ilgili maddi duran varlıkların maliyet bedeline eklenmesi ve bu duran varlıklar için ayrılan amortisman tutarlarının, söz konusu duran varlığın yenilenen değeri üzerinden hesaplanması Yönetmelik ve Tebliğ hükümleri gereğidir.

   
   

   Yapılan incelemede, Kamu İdaresi’nin mülkiyetinde olan kültür merkezi, kütüphane binası, gündüz bakımevleri gibi taşınmazlara yönelik yapılan toplam 3.269.644,02 TL tutarındaki değer artırıcı nitelikteki harcamaların ilgili varlıkların maliyet bedeline eklenmek suretiyle aktifleştirilmediği, doğrudan gider hesapları ile muhasebe kayıtlarına alındığı, dolayısıyla duran varlıklara ilişkin amortismanların da, bu varlıkların yeniden belirlenmesi gereken değerleri dikkate alınmadan hesaplandığı tespit edilmiştir.

   İdare tarafından 14.06.2023 tarih 7551 numaralı yevmiye ile gerekli düzeltme kayıtları yapılmıştır.

2. Yeraltı ve Yerüstü Düzenler Hesabında Yer Alması Gereken Harcamaların İlgili Maddi Duran Varlık Hesabında Muhasebeleştirilmesi Yerine Doğrudan Giderleştirilmesi

Kamu İdaresi’nin yer altı ve yer üstü düzenleri hesabında yer alması gereken harcamalarını ilgili maddi duran varlık hesabında aktifleştirmeden doğrudan giderleştirildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 190 ve 191’inci maddeleri gereğince; herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilen yapıların 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenler Hesabında, bu hesapta izlenen yeraltı ve yerüstü düzenlerinin iyileştirilmesi, ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılmasına ilişkin olarak yapılan harcama tutarlarının da bu hesaba borç kaydı yapılarak izleneceği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, İdarenin yer altı ve yer üstü düzenleri hesabında izlemesi gereken yol kaplama ve ızgara yükseltme gibi işleri için harcanan tutar olan toplam 500.025,00 TL’yi ilgili varlık hesabında muhasebeleştirilmek yerine doğrudan giderleştirildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Kamu İdaresi tarafından gerekli düzeltme kaydının yapılmış olduğu belirtilmişse de bulgu konusu hususa ilişkin 2023 yılında yapılan kayıtların, 2022 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır.

İdare tarafından 14.06.2023 tarih 7551 numaralı yevmiye ile gerekli düzeltme kayıtları yapılmıştır.