Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının niteliği başlıklı 153’üncü maddesinde;

“(1) Bu hesap, mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğuran katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.

(2) Mahalli idareler, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yaparlar. Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.” düzenlemesi yapılmıştır.

Ayrıca 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesine göre, belediyelerce yürütülen ve ticari, sınaî, zirai ve mesleki nitelikte olmayan kamu hizmetleri için belediyelere yapılan teslim ve hizmetler karşılığında ödedikleri katma değer vergisi indirim konusu yapılamayacaktır.

Bu itibarla, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 153’üncü maddesi uyarınca belediyelerce kendilerine yapılan teslim ve hizmetler için ödenen katma değer vergisi tutarlarının 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedilmesi, ancak söz konusu işlemin belediye açısından indirim hakkı doğuran bir işlem olması durumunda mümkündür. Belediye açısından indirim hakkı doğuran işlem ise belediyenin, bir bedel

karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetler için üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin ödenmiş olunan katma değer vergisidir.

İdarenin mali rapor ve tabloları ile hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; İdare tarafından satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış olunan hizmetlerin de indirim konusu yapılarak 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının kullanıldığı anlaşılmış olup İdare bünyesinde yer alan 23 Müdürlüğün gerçekleştirdiği tüm hizmet satın almalarında ve yapım işlerinde 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının kullanıldığı ve aynı hususa 2017 yılı Sayıştay Denetim Raporunda yer verilmiş olmasına rağmen mevzuata aykırı uygulamanın 2018 yılında da devam ettiği tespit edilmiştir.

İndirim hakkı doğurmayan KDV ödemelerinin de indirim kapsamında değerlendirilmesi ve bu doğrultuda muhasebeleştirilmesi nedeniyle, 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı, 630-Giderler Hesabı, 190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı ve 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabında hatalı bilgi oluşmuştur.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemiz tarafından, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na tabi olan mal teslimi ve hizmet ifalarında Katma Değer Vergisi (KDV) tahsil edilmektedir. Katma Değer Vergisi tahsil ettiğimiz faaliyetlere ilişkin ilgili harcama birimlerinin teslim ve hizmetlerinden KDV indirimi uygulaması yapılmaktadır. KDV tahsilatı yapmadığımız harcama birimlerinin giderlerinden KDV indirimi uygulaması yapılmamaktadır. Ayrıca mal alımlarında KDV indirim konusu yapılmamaktadır. Ödenen KDV, malın bedeline ilave edilmektedir.

Belediyemizin 106 müdürlüğü bulunmaktadır. Bulguda da belirtildiği gibi sadece gelir elde edilen 23 müdürlüğün yapım ve hizmet giderleri ile metro yapımı ve otopark yapımlarında KDV indirim konusu yapılmaktadır.

Bu konuyla ilgili kanaatimiz Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde yeni bir düzenleme yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak bulgu konusu tespitte de ortaya konulduğu üzere Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 153’üncü maddesi uyarınca belediyelerce kendilerine yapılan teslim ve hizmetler için ödenen katma değer vergisi tutarlarının 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedilmesi, ancak söz konusu işlemin belediye açısından indirim hakkı doğuran bir işlem olması durumunda mümkündür.

Belediye açısından indirim hakkı doğuran işlem ise belediyenin, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetler için üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin ödenmiş olunan Katma Değer Vergisidir. Ancak kamu idaresi tarafından satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış olunan hizmetlerin de indirim konusu yapılarak 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının kullanıldığı anlaşılmış olup Büyükşehir Belediyesi bünyesinde yer alan 23 Müdürlüğün gerçekleştirdiği tüm hizmet satın almalarında ve yapım işlerinde 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının kullanıldığı görülmüştür.

Denetim çalışmaları esnasında da tespiti yapıldığı üzere söz konusu 23 Müdürlüğün tüm hizmet alımları ve yapım işleri 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının kullanımını gerektirecek nitelikte değildir. Kamu idaresi tarafından gerekli ayrıştırma işlemleri yapılarak satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış olunan hizmetlerin indirim konusu yapılmaması gerekmektedir.

Söz konusu hatalı uygulama nedeniyle 2018 yılı mali tablolarındaki 190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı, 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı, 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabının hatalı bilgi içermesine neden olunmuştur.