Karar Künyesi
Şirket tarafından dönem boyunca gerçekleştirilen muamele ve işlemlerin muhasebe fişleri düzenlenerek bilgisayar yazılımlı muhasebe programı ile kayıt altına alındığı, ancak bu işlemlerin yevmiye defterine aktarımında yasal sürelere uyulmadığı ve yevmiye defterinde yapılan hatalı kayıtların muhasebe kaidelerine uygun olmayan şekilde geçmişe dönük olarak düzeltilebildiği görülmüştür.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun “Yevmiye defteri” başlıklı 183'üncü maddesinde;
“Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi icabeden muamalelerin tarih sırasiyle ve madde halinde tertipli olarak yazıldığı defterdir... ”
- “Yanlış kayıtların düzeltilmesi” başlıklı 217'nci maddesinde;
“Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe kaidelerine göre düzeltilebilir...”
“Kayıt zamanı” başlıklı 219'uncu maddesinde;
“Muameleler defterlere zamanında kaydedilir. Şöyleki:
Muamelelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve
vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir.
Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde, muamelelerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, muamelelerin esas defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilmesine cevap vermez.
Günlük kasa, günlük, parakende satış ve hasılat defterleri ile serbest meslek kazanç defterine muameleler günü gününe kaydedilir. ” hükümlerine yer verilmiştir.
Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ’in “Kayıt düzeni ve zamanı başlıklı” başlıklı 21'inci maddesinde;
“ (1) Defterlere yazımlar ve diğer gerekli kayıtlar, eksiksiz, doğru, zamanında ve düzenli olarak yapılır.
Kayıt edilecek işlemlerin, işin hacmine ve gereğine uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Kayıtlar on günden fazla geciktirilemez.
Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten işletmelerde, işlemlerin bunlara kaydedilmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar dahi defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilemez.”
Aynı Tebliğ’in “Kayıtların düzeltilmesi ve değiştirilmesi” başlıklı 22'inci maddesinde
ise;
“(1) Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe kaidelerine göre düzeltilebilir.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
Mezkûr mevzuat hükümleri dikkate alındığında, muhasebe kaydına konu olan işlemlerin on gün içinde kayıt altına alınması ve muhasebe fişine kaydedilen işlemlerin de en geç 45 gün içinde yevmiye defterine kaydedilmesi, ticari muamelelerin muhasebenin intizamını bozmayacak şekilde muhasebe kaidelerine göre düzeltilmesi ve yevmiye defterinde geçmişe yönelik kayıt yapılmaması gerekmektedir.
Yapılan incelemede, bilgisayar yazılımlı programda kayıt altına alınan işlemlerin,
yevmiye defterine aktarımında yasal olarak uyulması gereken üst sınır olan 45 günlük süreye uyulmadan aktarıldığı ve yevmiye defterinde kayıt altına alınan işlemlerde yapılan hataların muhasebe kaidelerine uyulmaksızın geçmişe dönük olarak düzeltilebildiği görülmüştür.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından; ilgili hususun vergi matrahını etkilememekle birlikte şekil şartlarına uyum yönüyle değerlendirildiğinde, bulguda belirtilen şekilde uygulama yapılacağı belirtilmiştir.
Netice olarak, dönem boyunca gerçekleşen ve muhasebede kayıt altına alınması gereken mali işlemlerin yasal sürelere uyularak yevmiye defterinde kayıt altına alınması ve yevmiye defterinde yapılan hatalara ilişkin düzeltmelerin muhasebe kaideleri göz önünde bulundurularak ve ilgili hatalı kayda gidilerek (geçmişe dönük olarak) değil yanlışlığı giderecek yeni düzeltme kaydı ile yapılması gerekmektedir.