Karar Künyesi
İdare gelirlerinden olan çevre temizlik vergisi ve ilan reklam vergisinin tahakkuk ve tahsilinde aşağıda açıklanan hatalı uygulamalar yapılmıştır.
İdareden Ruhsat Alma Zorunluluğu Bulunmayan Bazı İş Yerlerine İlan ve Reklam Vergisi ile Çevre Temizlik Vergisi Mükellefiyetinin Kurulmaması
İşyeri açma ve çalışma ruhsatından muaf olan bazı iş yerlerine ilan ve reklam vergisi ile çevre temizlik vergisi mükellefiyeti kurulmadığı, dolayısıyla söz konusu iş yerlerinden bu vergilerin tahsil edilmediği görülmüştür.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 12’nci maddesinde, belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklamın, ilan ve reklam vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.
Kanun’un 13’üncü maddesinde, ilan ve reklam vergisinin mükellefi ve sorumlusu düzenlenmiş olup yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dâhil olmak üzere, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzelkişilerin mükellef, ilan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenlerin ise vergi sorumlusu oldukları ifade edilmiştir.
Kanun’un 16’ncı maddesi ise, vergiye tabi ilan ve reklamlarda, ilan ve reklam işinin mükellefçe yapılması halinde, ilan veya reklam işinin yapılmasından önce mükellef tarafından; ilan ve reklam işinin bu işi mutad meslek olarak ifa edenler tarafından yapılması halinde, ilan ve reklam işini yapanlarca ilan veya reklamın yapıldığı ayı takip eden ayın 20’nci günü akşamına kadar verilecek beyanname üzerine, bu verginin tarh ve tahakkuk ettirileceği düzenlenmiştir.
Mezkûr Kanun’un “Çevre temizlik vergisi” başlıklı mükerrer 44’üncü maddesinde, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait tahakkuk eden çevre temizlik vergisinin her yıl emlak vergisinin taksit sürelerinde ödeneceği ifade edilmiştir.
Diğer taraftan, 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 2’nci maddesindeki düzenlemeye göre; avukatlık büroları, serbest muhasebeci ve mali müşavirlik hizmeti veren işyerleri, tabipler, noterler, mimar ve mühendisler gibi bazı meslek grupları işyeri açma ve çalışma ruhsatı almaktan muaf tutulmuştur. İlgili kanunlarında da, bu iş yerlerinin faaliyet sahalarına göre bakanlıklar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından faaliyetleri ile ilgili izin alacakları ve bu izin belgelerinin de işyeri açma ve çalışma ruhsatı niteliğinde olacağı belirtilmiştir.
İş yerlerine çevre temizlik vergisi mükellefiyetleri, Belediyeye işyeri açma ve çalışma ruhsatı almak için başvuruda bulunduklarında oluşturulmaktadır. Yukarıda bahsi geçen ve işyeri açma ve çalışma ruhsatından muaf olan iş yerleri için ise, çevre temizlik vergisi ile ilan ve reklam vergisi mükellefiyeti kendileri başvurduğu durumlar haricinde yeterince oluşturulamamaktadır.
Yapılan incelemede; Büyükçekmece Vergi Dairesinden alınan kayıtlara göre, Belediye sınırları içinde faaliyet gösteren ve İdareden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alma zorunluluğu bulunmayan 847 adet yer olduğu ve bu iş yerlerinden 606 adedinin çevre ve temizlik vergisi mükellefiyetlerinin tesis edilmediği, yine bahsi geçen 847 adet iş yerinden ilan reklam vergisi beyannamesi verenlerin sayısının 184 adet olduğu tespit edilmiştir.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, bulguda yer alan iş yeri sayılarının 2022 yılı içerisinde sahada yoklama faaliyetleri ve detaylı çalışmalarına dayalı olarak tespit edildiği, bu nedenle de 2021 yılı bilgilerine göre farklılık arz ettiği ileri sürülmüşse de, itirazların kanıtlanmasına yönelik herhangi bir kanıtlayıcı bilgi ya da belge sunulmamıştır.
Sonuç olarak, İdarenin yukarıda anılan düzenlemelere uygun olarak, İdareden ruhsat alma zorunluluğu bulunmayan iş yerleri için de çevre temizlik vergisi mükellefiyetlerini oluşturması ve ilan reklam vergisi mükellefiyetlerinin bahsi geçen iş yerleri için yerinde tespit edilerek sağlıklı hale getirilmesi gerekmektedir.
Ruhsatlı veya Ruhsatsız Faaliyet Gösteren Bazı İş Yerleri İçin Çevre Temizlik Vergisi ile İlan Reklam Vergisi Tahakkuk Ettirilmemesi
Belediye sınırları içerisinde faaliyet gösteren işyerlerinin bir kısmının Çevre Temizlik
Vergisi ile İlan Reklam Vergisi tahakkuk kayıtlarının yapılmadığı görülmüştür.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun Mükerrer 44'üncü maddesinde;
“Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar çevre temizlik vergisine tabidir. Verginin mükellefi, binaları kullananlardır. Mükellefiyet binanın kullanımı ile başlar.” denilmektedir.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 12’nci maddesinde ise, belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklamın, ilan ve reklam vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “İşyeri açma izni harcı” başlıklı 81’inci maddesinde de; belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir iş yerinin açılmasının işyeri açma izni harcına tabi olduğu belirtilmiştir. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’te belediyeler yetkili idare olarak tanımlanmış olup söz konusu Yönetmelik’in “İşyeri açılması” başlıklı 6’ncı maddesi ile yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan iş yeri açılamayacağı ve çalıştırılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Büyükçekmece Vergi Dairesinden temin edilen bilgiler ve yapılan incelemeye göre; belediye sınırları içerisindeki ruhsata tabi aktif iş yeri sayısının 8.223 adet olduğu ve bu iş yerlerinin 2.210 adedinin ise ruhsatsız şekilde faaliyetlerine devam ettiği, geriye kalan 6.013 adet iş yerinin ise belediyeden ruhsat aldığı, belediye tarafından kiraya verilen iş yeri sayısının ise 115 adet olduğu anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede;
Ruhsatlı şekilde faaliyetlerine devam eden iş yerlerinden, 3.888 adet iş yeri için çevre temizlik vergisi tahakkuk ve tahsilat işlemlerinin yapılmadığı,
Ruhsatlı şekilde faaliyetlerine devam eden iş yerlerinden, 1.698 adedinin ilan reklam vergisi beyanında bulunduğu,
Ruhsatsız şekilde faaliyetlerine devam eden iş yerlerinden, 1.091 adet iş yeri için çevre temizlik vergisi tahakkuk ve tahsilat işlemlerinin yapılmadığı,
Ruhsatsız şekilde faaliyetlerine devam eden iş yerlerinden, 836 adedinin ilan reklam vergisi beyanında bulunduğu,
İdare tarafından kiraya verilen 44 adet iş yerinin çevre temizlik vergisi tahakkuk ve tahsilat işlemlerinin yapılmadığı,
İdare tarafından kiraya verilen iş yerlerinden, 38 adedinin ilan reklam vergisi beyanında bulunduğu tespit edilmiştir.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, bulguda yer alan iş yeri sayılarının 2022 yılı içerisinde sahada yoklama faaliyetleri ve detaylı çalışmalarına dayalı olarak tespit edildiği, bu nedenle de 2021 yılı bilgilerine göre farklılık arz ettiği ileri sürülmüşse de, itirazların kanıtlanmasına yönelik herhangi kanıtlayıcı bir bilgi ya da belge sunulmamıştır.
Sonuç olarak, Belediye sınırları içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan iş yerleri çevre temizlik vergisine tabi olup bu verginin tahakkuk ve tahsilatına ilişkin eksiklikler belediyenin gelir kaybına uğramasına sebebiyet verebilecektir ve ilan reklam vergisi mükellefiyetlerinin yerinde tespit edilerek sağlıklı hale getirilmesi, İdarenin gelir kayıplarının önüne geçecektir.