Büyükşehir Belediyesi tarafından 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26’ncı maddesi kapsamında Anset Özel Sağlık ve Eğitim Kültür İnşaat Ticaret Ltd. Şti.’ye ihalesiz olarak devredilen yerin, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/g maddesine göre pazarlık usulü yöntemi ile ihale edilerek kiraya verildiği görülmüştür. 

2886 sayılı Kanun’un “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; 

“Genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür” 

5216 sayılı Kanun'un 26’ncı maddesinde;

“…Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir” denilmektedir. 

Yukardaki mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, özel hukuk tüzel kişiliğine sahip olan belediye şirketleri, 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabi değillerdir. Ancak 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi gereğince, bu madde kapsamında ihalesiz olarak şirkete devredilen yerlerin üçüncü kişilere kiralanmasında 2886 sayılı Kanun hükümlerine uyulması gerekmektedir. 

2886 sayılı Kanun ile ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esas kılınmış olup Kanun kapsamındaki işlerde tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün esas olduğu belirtilmiş ve istisnai olarak Kanun’un 51’inci maddesinde sayılan işlerin pazarlık usulüyle yaptırılabileceği hüküm altına alınmıştır. 

Söz konusu maddenin (g) bendinde ise *“Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi”*nin pazarlık usulü ile ihale edilebileceği belirtilmiştir. 

Her ne kadar “devlet” ibaresinin sadece genel bütçeli kuruluşları kapsamadığı belediyelerin de bu kavramın kapsamında olduğu ileri sürülebilse de, Kanun’da geçen “Devletin özel mülkiyetindeki” ve “Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler” ifadeleri ile hazineye ait olan taşınmazlar tarif edilmektedir. Kanun’un diğer maddelerinde yer alan “idare” kavramı yerine 51/g maddesinde “Devlet” kavramı kullanılmıştır. Ayrıca aynı maddenin (f) bendinde yine “idare” kavramına yer verilmiştir. Kanun’a tabi kurumlar için “idare” kavramı kullanılırken (g) bendinde “idarelerin özel mülkiyetinde” ibaresi yerine “Devletin özel mülkiyetinde” ve “Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunun” ibarelerine yer verilmiş olması bu maddenin başka bir mana ve içeriği ifade ettiğini göstermektedir. Bu açıdan, belediyelerin veya belediye şirketlerinin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazların bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün değildir. 

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, İdare tarafından 2886 Devlet İhale Kanununun 45'inci maddesi açık teklif usulü ile 10.02.2022, 01.03.2022 ve 21.03.2022 tarihlerinde 3 kez ihaleye çıkıldığı ancak katılımcı olmaması sebebiyle ihalelerin iptal edildiği ve zaman kaybı yaşandığı ifade edilmiştir. 

Zaman kaybı ileri sürülerek ihale yapılmaması mümkün değildir. Dolayısıyla belediye mülkiyetinde olup da 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi kapsamında şirkete ihalesiz olarak devredilen yerlerin ihalelerinin, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’ndaki şartlar dikkate alınarak pazarlık usulü yerine açık teklif usulü veya kapalı teklif usulü ile yapılması gerekmektedir.