Kongre merkezi ve park gibi yapım işlerinin İdare ile yönetim kurulu üyeleri Belediye Encümeninden oluşan Vakıf arasında imzalanan ortak hizmet projesi/protokolü kapsamına alındığı, protokollerde yer alan hükümler doğrultusunda söz konusu işlerin yapımı ve

işletilmesinin, projenin diğer tarafı olan vakıf tarafından üçüncü kişilere devredildiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde; belediyelerin, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği ifade edilmiş olup ayrıca diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği belirtilmiştir.

Söz konusu mevzuat hükümlerinden ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere; ortak hizmet projelerinin hayata geçirilebilmesinin ön koşulu, proje kapsamına alınacak faaliyetin; ilgili belediyenin görev, yetki ve sorumluluğunda bulunmasıdır. Dolayısıyla ilgili belediyenin görev, yetki ve sorumluluğunda bulunmayan bir konuyla ilgili meclis kararının varlığı, taraflar arasında protokolün düzenlenmesi ve mahallin en büyük mülki idare amirinin onayının olması bazı yapım işlerinin S... Vakfı tarafından üçüncü kişilere devredilebilmesini mümkün kılmamaktadır.

Yapılan incelemede; İdare ile Vakıf arasında 08.04.2016 tarih ve 61 ile 71 sayılı meclis kararlarına istinaden çok amaçlı sosyal tesis projesinin hayata geçirilebilmesi amacıyla ortak hizmet protokolleri düzenlendiği anlaşılmıştır. Söz konusu protokoller ile Maltepe Belediyesi bünyesinde bulunan arsanın 25 yıl süreyle ilgili Vakıf tarafından projenin gerçekleştirilmesi amacıyla kullanılmasına izin verilmiştir. Ayrıca protokolün bütünlüğüne zarar vermeden ve ilgili protokoldeki süreyle sınırlı kalmak kaydıyla söz konusu Vakfa tasarruf yetkisini devretme, yani üçüncü kişilerle sözleşme imzalama yetkisi de tanınmıştır. Bununla birlikte Vakıf tarafından projedeki yapım işinin, üçüncü şahıslara tesisin işletim hakkı karşılığında (protokol süresini aşmamak kaydıyla) verilmesi durumunda elde edilecek bütün imtiyazların %75’inin Belediye Başkanlığına verilmek zorunda olduğu da bahse konu protokollerde hüküm altına alınmıştır.

Protokolde yer alan hükümler doğrultusunda adı geçen yatırım ve hizmetlerin yapımı ve işletilmesi, protokol süresi boyunca (25 yıl ve 29 yıl) Vakıf tarafından üçüncü kişilere devredilmiştir. Her ne kadar 5393 sayılı Kanun’da ortak hizmet protokollerinin

düzenlenebileceği öngörülmüş olsa da, protokolün taraflarından biri olan Vakıf tarafından yüklenicilerin belirlenmesinde hangi kriterlerin dikkate alındığı bilinmemektedir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; İdareyle Vakıf arasında ortak hizmet protokolü olarak düzenlenen çok amaçlı sosyal tesis projelerinin 61 ve 71 sayılı Belediye Meclis kararlarına istinaden hayata geçirildiği; söz konusu projelerin de Yap-İşlet- Devret niteliği kazandırılarak üçüncü kişilere devrinin sağlandığı bildirilmiştir.

İdare tarafından ayrıca, İdareyle Vakıf arasında yasal mevzuata uygun bir şekilde hazırlanan ve ortak hizmet projesi olarak nitelendirilen 08.04.2016 tarihli ve 61 ile 71 sayılı Meclis kararları incelendiğinde;

- 61 sayılı Meclis Kararında; “Altayçeşme Mahallesi 16267 ada, 330 parsel sayılı yerin mülkiyeti Maltepe Belediyesine ait, İmar durumu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında Belediye Hizmet alanı ve taşınmaz” olarak görülmektedir. Bulguda belirtilen, “Çok Amaçlı Sosyal Kompleks Projesi” olarak Belediye Meclisi kararı alınarak 5393 Sayılı Belediye Kanunun 75’inci maddesine istinaden projelendirilmiş ve mülki amir olan Kaymakamlık makamınca onaylanmıştır. Bu kapsamda protokol ile Vakfa verilmiş olup; taşınmazın fiili durumu şuan için Yaşar Kemal Kültür Merkezi olarak hizmet vermektedir.

Vakıf tarafından protokolün 7’inci maddesine istinaden üçüncü kişilere verileceği belirtilmişse de, ilgili inşaat; intifa hakkı tanınmak suretiyle, sermayesinin tamamı (%100) Belediye ait olan MATAŞ AŞ’ye yaptırılmaktadır. Ancak, protokole atıfla üçüncü kişi olarak belirtilen söz konusu şirketin Belediye şirketi olması; kongre merkezi ve park gibi yapım işlerinin İdare ile özel bir vakıf arasında imzalanan ortak hizmet projesi/protokolü kapsamına alınmasını ve sonraki yapım süreçlerini tamamen İdare yararına bir uygulama haline getirmemektedir. Zira sonuçta MATAŞ AŞ’ye yaptırılacak bir yapım işi için maliyetli bir yol tercih edilmiştir.

-71 sayılı Meclis Kararı’nda ise, bulguda belirtilen alanın mülkiyetinin Hazineye geçmiş olduğu, Belediye tarafından açılan dava ile uyuşmazlık konusu yapıldığı, ortak hizmet projesinde belirtilen “Spor Kültür, Bilim Tesisleri ile Temapark ve Eğlenti Alanlarına Yönelik Proje”nin ortak hizmet projesine dönüştürülmemiş olduğu, fiili olarak ilgili taşınmazın üzerinde herhangi bir proje bulunmadığı belirtilmektedir.

Ancak, protokoller incelendiğinde Belediyenin, kendi şirketi aracılığı ile doğrudan yerine getirebileceği bir hizmeti ortak hizmet protokolü ile Vakfa devredip yine kendi şirketine

yaptırmasının nedeni anlaşılamamaktadır. Vakıf tarafından projedeki yapım işinin, üçüncü şahıslara tesisin işletim hakkı karşılığında (protokol süresini aşmamak kaydıyla) verilmesi durumunda elde edilecek bütün imtiyazların %75’inin Belediyeye verilmek zorunda olduğu bulguda belirtilmiştir. Belediyenin ortak hizmet projesine konu edilmeden ve kendi şirketi aracılığı ile doğrudan yapabileceği bu hizmet ile bütün imtiyazları kendisinin alabilmesi mümkün iken, ortak hizmet projesi nedeniyle, Vakfın %25 oranında finanse edilmesinin amaçlandığı düşünülmektedir.

Netice olarak, 5393 sayılı Kanun ile belediyelere dernek ve vakıflarla işbirliği yapabilme imkânı getirilmiş de olsa, bir yatırım veya hizmetin yapılması, belli bir süre işletilmesi ve süre sonunda ilgilisine devrini öngören ve uygulama noktasında; ortak hizmet projesi/protokolü kapsamına alınmış işlerin (yapım ve işletme işlerinin), projenin diğer tarafı olan Vakıf tarafından üçüncü kişilere devredilmesinin mümkün olmadığı; ayrıca, söz konusu yapım işlerinin ortak proje kapsamına almadan da ihale mevzuatına uygun olarak doğrudan Belediye şirketi aracılığıyla da yapılmasının mümkün olduğu düşünülmektedir.