Antalya Büyükşehir Belediyesi 2018 yılı denetimi kapsamında yapılan incelemelerde, belediyenin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlar içerisinde faaliyet gösteren çoğu işletmenin işyeri açma ve çalışma ruhsatları olmaksızın faaliyet yürüttüğü tespit edilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 7(d)’nci maddesine göre büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerleri ile büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek olan işletmelere ruhsat vermek ve denetlemek görev ve sorumluluğu büyükşehir belediyesine aittir.

10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 2’nci maddesinde; “Bu Yönetmelik, sıhhî ve gayrisıhhî işyerleri ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin ruhsatlandırılması ve denetlenmesine dair iş ve işlemleri kapsar.” denilmektedir.

4’üncü maddenin a ve n bentlerinde; “a) Yetkili idare: Belediye sınırları ve mücavir alanlar dışı ile kanunlarda münhasıran il özel idaresine yetki verilen hususlarda il özel idaresini; büyükşehir belediyesi sınırları ve mücavir alanlar içinde büyükşehir belediyesinin yetkili olduğu konularda büyükşehir belediyesini, bunların dışında kalan hususlarda büyükşehir ilçe veya ilk kademe belediyesini; belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde belediyeyi ve organize sanayi bölgesi sınırları içinde organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğini,

…

n) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı: Yetkili idareler tarafından bu Yönetmelik kapsamındaki işyerlerinin açılıp faaliyet göstermesi için verilen izni,…” hükümleri yer almıştır.

Aynı Yönetmeliğin “İşyeri açılması” başlıklı 6’ncı maddesinin 1’inci fıkrasında ise; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz…” denilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde işyeri açma ve çalışma ruhsatının, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde yetkilendirilmiş idari birimler tarafından verileceği, yetkili idareden alınan ruhsat olmadan işyerinin açılıp çalıştırılamayacağı ifade edilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun “İşyeri açma izni harcı” başlıklı 81’inci maddesinde; “Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılması “İşyeri Açma İzni Harcına” tabidir.” hükmü yer almaktadır.

Belediyenin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlarda ruhsat vermekle yükümlü olduğu yerler ise;

• Toptancı hal kompleksi

• Konyaaltı sahili ticari üniteler

• Antalya Akvaryum

• Büyük ve küçük plaj mevki

• Atatürk Parkı

• Lara Beach Park

• Karaalioğlu park içi

• Su sporu parkurları

• Kaleiçi yat limanı

• Akaryakıt istasyonları

• Düden parkı

• Akdeniz Atatürk Kültür Sanat Eğlence ve Yaşam Parkı (eski minicity alanı)

• Diğer yerler (mesire alanları, cam piramit ve akm, kafeterya, mezhabane vs.)

Denetimde Antalya Büyükşehir Belediyesi Ruhsat Müdürlüğünden belediyenin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlarda bulunan işletmelerin ruhsatları istenmiş aynı zamanda emlak müdürlüğünden ise bu işletmelerin kiraya verilmesinden dolayı kira listesi istenmiştir. İki listenin karşılaştırılması neticesinde 15.02.2019 tarihi itibariyle 877 adet işyeri olduğu sadece 414 adet işletmeye iş yeri aç ma ve ç alış ma ruhsatı verildiğ i ve sadece bu iş yerlerinden iş yeri aç ma ve ç alış ma ruhsatı harcı tahsil edildiğ i tespit edilmiş tir. 463 adet iş yerinin ruhsatsız faaliyet gö sterdiğ i; buna bağ lı olarak da Belediyenin, iş yeri aç ma ve ç alış ma ruhsat harcı geliri

kaybının olduğ u değ erlendirilmektedir.

Aşağıdaki tabloda bu husustaki istatistiklere yer verilmiştir.

Tablo 12: Belediyenin Ruhsatlı ve Ruhsatsız İşyerleri İstatistikleri

Toptancı hal kompleksinde faaliyet gösteren işletmelerin 98 tanesinin zirai ilaç işiyle geri kalanın ise çeşitli işlerle iştigal ettiği görülmektedir. Belediye tarafından ise en son ruhsat 2006-2015 yılları arasında verişmiştir. Tüm faaliyet alanlarında herhangi bir ruhsat denetimi yapılmamaktadır.

Ayrıca Belediyenin kendi şirketlerine kiraya verdiği ve bizzat şirketler tarafından çalıştırılan işletmeler 72 adet olup 39 adedi ruhsatlı olarak 33 adedi ise ruhsatsız çalışmaktadır.

Tablo 13: Belediyenin Ruhsatlı ve Ruhsatsız Çalışan Şirket İstatistikleri

Yukarıda anılan mevzuat hükümleri ve açıklamalar doğrultusunda, işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmayan işyerlerinin denetimi yapılarak gerekli cezai işlemlerin uygulanması, belediye gelir kalemlerinden birisi olan işyeri açma izni harcının tahakkuk ve tahsil işlemlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "Büyükşehir Belediyemizin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlardaki bazı işletmelerin, işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan faaliyette bulunmaları ile ilgili çalışma başlatılmış olup, ruhsatsız faaliyet gösteren işyerlerine ihtarname verilerek, ruhsat almaları sağlanacaktır." ifadesi yer almaktadır.

Sonuç olarak Kamu idaresi bulgumuza iştirak etmiş olup, takip eden denetim döneminde, yapılan işlemlerin mevzuata uygun hale getirilip getirilmediği izlenecektir.