Karar Künyesi
MESKİ tarafından Kamu İdaresine aktarılması gereken ÇTV payları ile Katı Atık Bedellerinin zamanında ve tam olarak aktarılmadığı ve Kamu İdaresinin de bu yönde gerekli takip işlemlerini yapmadığı görülmüştür.
ÇTV Paylarının MESKİ Tarafından Tam ve Zamanında Aktarılmaması
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun “Çevre Temizlik Vergisi” başlıklı Mükerrer 44'üncü maddesinin birinci fıkrasında; Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların ÇTV’ye tabi olduğu, yedinci fıkrasında; su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle hesaplanan ÇTV’nin, su faturasında ayrıca gösterilmek suretiyle tahakkuk etmiş sayılacağı, bu suretle tahakkuk eden verginin, su tüketim bedeli ile birlikte belediyelerce tahsil edileceği, su ve kanalizasyon hizmetleri ayrı bir kanunla düzenlenmiş bulunan büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanlardaki ÇTV’nin ise 20.11.1981 tarihli ve 2560 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan su ve kanalizasyon idarelerince tahsil edileceği, sekizinci fıkrasında; su ve kanalizasyon idareleri büyükşehir dahilindeki her ilçe veya ilk kademe belediyesinin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan konutlara ilişkin olarak tahsil ettiği ÇTV ile bu verginin süresinde ödenmemesi nedeniyle tahsil ettiği gecikme zammının yüzde seksenini tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar bir bildirim ile ilgili belediyeye bildirerek aynı süre içinde ödeneceği, dokuzuncu fıkrasında; tahsil ettiği vergiyi veya gecikme zammını yukarıda belirtilen süre içinde ilgili belediyeye yatırmayan idarelerden, bu tutarların 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edileceği ifade edilmektedir.
Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere su ve kanalizasyon idareleri konutlara ilişkin olarak su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle hesaplanan ve tahsil edilen ÇTV ile bu verginin süresinde ödenmemesi nedeniyle tahsil edilen gecikme zammının yüzde seksenini ilgili belediyeye tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar bir bildirim ile bildirerek aynı süre içinde ödeme/aktarma yapacaktır. Ayrıca ödemeleri zamanında yapmayan su ve kanalizasyon idarelerinden bu ödemeler için gecikme zammı tatbik edilerek
tahsilatın yapılacağı da ifade edilmiştir.
Yapılan incelemede; MESKİ tarafından konutlardan tahsil edilen ÇTV’den aktarılması gereken ilçe belediyesi paylarının zamanında ve tam olarak aktarılmadığı, MESKİ'nin tahsil ettiği ÇTV’yi Kamu İdaresine, tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar bir bildirim ile bildirmesi ve aynı süre içinde ödeme/aktarma yapması gerekirken, Kamu İdaresine bildirim yapmadığı ve aktarması gereken tutarları zamanında ve tam olarak göndermediği tespit edilmiştir.
MESKİ tarafından Kamu İdaresine gönderilen verilerden, 31.12.2022 tarihi itibarıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde yer alan konutlar üzerinden tahsil edilen ÇTV’den Kamu İdaresine aktarılması gereken ÇTV payının 6.549.455,03 TL olduğu, Kamu İdaresinin muhasebe kayıtlarına göre söz konusu vergi tahsilatının 3.942.279,47 TL ve mahsup edilen tutarın ise 1.816.993,52 TL olduğu görülmüştür.
31.12.2022 tarihi itibarıyla MESKİ tarafından 790.182,04 TL tutarında ÇTV payının eksik gönderildiği tespit edilmiştir.
MESKİ tarafından belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde yer alan konutlar üzerinden tahsil edilen ÇTV’den Kamu İdaresine aktarılması gereken payların zamanında ve tam olarak aktarılmaması nedeniyle Kamu İdaresi gelir kaybına uğramaktadır. Kamu İdaresinin gelir kaybına uğramaması için gerekli alacak takip işlemlerinin yapılması gerekmektedir.
MESKİ Tarafından Gönderilmesi Gereken Katı Atık Bedellerinin Takibinin Yapılmaması
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 11'inci maddesinin on birinci fıkrasında; büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacakların, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlü olacağı, bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınacağı, bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretlerin, katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamayacağı ifade edilmektedir.
Yukarıda ifade edilen Kanun maddesine istinaden 27.10.2010 tarihli ve 27742 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik'in “Evsel Katı Atık Tarife
Türleri” başlıklı 20'nci maddesinin birinci fıkrasında; evsel katı atık hizmetlerinin atık miktarı belirleme yöntemine göre iki farklı tarife türü üzerinden ücretlendirilebileceği; bunlardan ilkinin 18’inci maddede belirtilen yöntemlere göre hesaplanmış ve değişken ücretlerden oluşan tarife olduğu, ikincisinin ise kirleten öder ilkesi dikkate alınarak 18’inci maddede belirtilen yöntemlere göre idareler tarafından hesaplanmış ve üretilen atık miktarını atık üreticilerinin etkileyemediği sabit tarifeler olduğu, ikinci fıkrasında; evsel katı atık idarelerinin her atık üreticisine sadece aldıkları hizmetlerin maliyetlerini dikkate alarak tarife belirleyeceği, “Faturalandırma” başlıklı 22'nci maddesinde; atık su ve evsel katı atık hizmetlerine ait ücretlendirmenin yapılan hizmetin karşılığı olarak müstakilen, düzenli aralıklarla su faturaları üzerinden yapılacağı ifade edilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun “Büyükşehir Belediyesinin Gelirleri” başlıklı 23'üncü maddesinde büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşları ile ilçe belediyelerinin; tahsil ettikleri vergiler ve benzeri malî yükümlülüklerden birbirlerine ödemeleri gereken paylar ile su, atık su ve doğalgaz bedellerini zamanında yatırmadıkları takdirde, ilgili belediye veya bağlı kuruluşun talebi üzerine söz konusu tutarın, İller Bankası tarafından, yükümlü belediyenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı belediyenin hesabına aktarılacağı, gecikmeden kaynaklanacak faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden, ilgili ilçe belediye başkanı ve sayman şahsen sorumlu olacağı, söz konusu hükmün, ilçe ve ilk kademe belediyeleri hesabına yapılacak her türlü aktarmaları zamanında yapmayan büyükşehir belediye başkanı, bağlı kuruluş genel müdürleri ve saymanları hakkında da uygulanacağı belirtilmiştir.
Kamu İdaresi hesapları ile MESKİ tarafından Kamu İdaresine gönderilen veriler üzerinden yapılan incelemede; MESKİ tarafından su faturalarından tahsil edilen evsel katı atık hizmet bedelleri ile buna ilişkin katma değer vergisi tahsilatlarının Kamu İdaresine zamanında ve tam olarak aktarılmadığı tespit edilmiştir.
MESKİ tarafından Kamu İdaresine gönderilen verilerden 31.12.2022 tarihi itibarıyla, toplam ödenecek katı atık bedelinin (geçmiş yıllarda aktarılmayan tutarlarda dâhil) 8.620.574,44 TL, Kamu İdaresi muhasebe kayıtlarına göre MESKİ tarafından gönderilen evsel katı atık bedelinin bu dönemde 931.907,50 TL ve mahsup edilen tutarın ise 7.536.360,52 TL olduğu görülmüştür.
31.12.2022 tarihi itibarıyla MESKİ tarafından 1.020.761,42 TL tutarında evsel katı atık bedelinin eksik gönderildiği tespit edilmiştir.
MESKİ tarafından su faturalarından tahsil edilen evsel katı atık hizmet bedelleri ve bunlara ilişkin katma değer vergisi tahsilatlarının zamanında ve tam olarak aktarılmaması nedeniyle Kamu İdaresi gelir kaybına uğramaktadır. Kamu İdaresinin gelir kaybına uğramaması için alacak takibini yapması gerekmektedir.