Karar Künyesi
İlçe belediyeleri tarafından tahakkuk ve tahsilatı yapılan otopark bedellerinin mevzuat gereğince zamanında ve tam olarak gönderilmesi ve söz konusu bedellerin idare tarafından amacına uygun olarak kullanılması gerekmektedir.
Otopark Bedellerinin Büyükşehir Belediyesine Zamanında ve Tam Olarak Aktarılmaması
5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon” başlıklı 27’nci maddesinde;
“İmar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirler tahsil tarihinden itibaren kırkbeş gün içinde büyükşehir belediyesine aktarılır. Büyükşehir belediyeleri bu geliri tasdikli plan ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanır. Bu gelirler bu fıkrada belirtilen amaç dışında kullanılamaz.” denilmektedir.
Ayrıca “Büyükşehir belediyesinin gelirleri” başlıklı 23’üncü maddesinin son fıkrasında; “Büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşları ile ilçe belediyeleri; tahsil ettikleri vergiler ve benzeri malî yükümlülüklerden birbirlerine ödemeleri gereken paylar ile su, atık su ve doğalgaz bedellerini zamanında yatırmadıkları takdirde, ilgili belediye veya bağlı kuruluşun talebi üzerine söz konusu tutar, İller Bankası tarafından, yükümlü belediyenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı belediyenin hesabına aktarılır. Gecikmeden kaynaklanacak faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden, ilgili ilçe belediye başkanı ve sayman şahsen sorumludur. Bu fıkra hükmü, ilçe ve ilk kademe belediyeleri hesabına yapılacak her türlü aktarmaları zamanında yapmayan büyükşehir belediye başkanı, bağlı kuruluş genel müdürleri ve saymanları hakkında da uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
İlçe belediyeleri tarafından otopark yönetmeliği uyarınca tahsil edilecek tutarlar kırkbeş
gün içerisinde büyükşehir belediyesine aktarılacak ve büyükşehir belediyesi bu geliri otoparkların inşasında kullanacaktır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükmü, büyükşehir belediyelerine otopark gelirleriyle ilgili koordinasyon yapma görevi yüklemiş olup büyükşehir belediyeleri otopark gelirlerinin takip ve tahsilinden sorumludur. Ayrıca gecikmelerden kaynaklı faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden, ilgili ilçe belediye başkanı ve sayman şahsen sorumludur. Söz konusu hüküm gereği olarak zamanında gönderilmeyen otopark bedelleri için ayrıca faiz tahakkuku yapılması gerekmektedir.
2018 yılı içerisinde Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yer alan ilçe belediyeleri tarafından tahsil edilen toplam 5.169.005,13 TL tutarındaki otopark gelirleri, mevzuata aykırı bir biçimde gönderilmemiş olduğu görülmüştür.
İlçe belediyeleri tarafından gönderilmeyen ve takibi yapılmayan otopark gelirlerinden dolayı mali tablolarda 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı ve 600 Gelirler Hesabı 5.169.005,13 TL eksik gösterilmiştir.
İlçe Belediyeleri Adına Otopark Hesabı Açılmaması
Otopark Yönetmeliği'nin “Otopark bedelinin tespit, tahakkuk ve tahsili” başlıklı 12’nci maddesinde;
“Otopark bedelleri kamu bankalarından herhangi birinde açılacak otopark hesabına yatırılır. Bu hesapta toplanan meblağa yasaların öngördüğü faiz oranı uygulanır.
5216 sayılı Kanun kapsamında kalan belediyelerde, büyükşehir belediyesince ilçe belediyeleri adına otopark hesabı açtırılır.
İlçe belediyeleri hesabında toplanan otopark meblağı, büyükşehir belediyelerince o ilçe sınırları içerisinde yapılacak veya yaptırılacak bölge veya genel otoparkları için kullanılır.” denilmektedir.
Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından ilçe belediyelerinden tahsil edilen otopark bedellerinin ilçe belediyeleri adına açtırılacak hesaplar yerine söz konusu bedellerin tek bir hesapta toplandığı görülmüştür. Büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde 17 adet ilçe yer almakta olup sadece bir belediye adına özel otopark hesabı açıldığı ve söz konusu hesaba mevzuat gereği faiz uygulanmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca büyükşehir belediyesince
Osmangazi ilçesinde yaptırılan otopark, ilgili belediye adına hesap açtırılmadığı için tek hesapta toplanan otopark parasından ödeme yapıldığı görülmüştür.
Otopark Bedellerinin Amacı Dışında Kullanılması
5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon” başlıklı 27’nci maddesinde;
“İmar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirler tahsil tarihinden itibaren kırkbeş gün içinde büyükşehir belediyesine aktarılır. Büyükşehir belediyeleri bu geliri tasdikli plan ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanır. Bu gelirler bu fıkrada belirtilen amaç dışında kullanılamaz.” denilmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükmüne göre otopark gelirleri başka amaçla kullanılmaması gerekmektedir. Buna göre ilçe belediyeleri tarafından gönderilen son 5 yıla ait otopark bedelleri toplamı 32.197.087,48 TL’dir. Bu tutarın tamamı otopark hesabına alınarak otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanılması gerekirken sadece 12.260.853,58 TL’si mevzuat hükmüne uygun olarak değerlendirilmiştir. Belirtilen mevzuat hükmü çerçevesinde kullanılmayan 19.936.233,90 TL’nin başka amaçlar için kullanıldığı görülmüştür.
Bu itibarla otopark hesabında yer alması gereken 19.936.233,90 TL’nin 102 Bankalar Hesabında eksik gösterilmesine neden olmuştur.
Kamu idaresi cevabında;
İdare tarafından otopark payları takibinin yapıldığı, 2018 yılı içerisinde ilçe belediyelerinden tahsil edilen 5.169.005,13 TL’lik tutarın 120 ve 600 hesaplarda yer aldığı, sadece Nilüfer Belediyesince 13.11.2018 tarihinde yatırılan bedel için sehven 120 hesap çalışmadığı,
Otopark Yönetmeliği kapsamında ilçe belediyeleri adına hesaplar açıldığı,
Belediye ödemelerindeki acil nakit ihtiyacı finans kuruluşlarından değil, faiz gideri oluşmaması için otopark hesabından karşılandığı, kullanılan tutarlar otopark hesabına iade edileceği, ifade edilmiştir.
Sonuç olarak
Kamu idaresi tarafından gönderilen cevap ve ilişikli ekleri neticesinde; otopark gelirlerinin takibi Büyükşehir Belediyesince yapılmakta olduğu, 2018 yılı içerisinde ilçe belediyelerinden tahsil edilen 5.169.005,13 TL’lik tutarın 120 ve 600 hesaplara alındığı görülmüştür.
Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta bulgu konusu husus kabul edilerek, Otopark Yönetmeliği kapsamında ilçe belediyeleri adına hesaplar açıldığı gönderilen ekte görülmüştür.
Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta bulgu konusu husus kabul edilerek, Belediye ödemelerindeki acil nakit ihtiyacı finans kuruluşlarından değil faiz gideri oluşmaması için otopark hesabından karşılandığı ve bulguda bahsedilen tutarın otopark hesabına iade edileceği belirtilmiştir.
5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Belediyeler Arası Hizmet İlişkileri ve Koordinasyon” başlıklı 27’nci maddesine göre otopark gelirleri başka amaç dışında kullanılamaz. Ancak İdare tarafından otopark hesabında yer alması gereken toplam 19.936.233,90 TL’nin başka amaçlar için kullanılmaması gerekmektedir.