Kurumun alacak işlemleri üzerinde yapılan incelemede belediyenin peşin bedelle satışını gerçekleştirdiği bazı taşınmazlarının bedellerini 127- Diğer faaliyet alacakları hesabında izlediği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin 127- Diğer faaliyet alacakları hesabının niteliğini açıklayan 97'nci maddesinde, “Diğer faaliyet alacakları hesabı, mahalli idarelere ait maddi duran varlıkların taksitli satılması durumunda ortaya çıkan alacaklar ile yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen ve bir yıl içerisinde tahsil edilmesi gereken diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır.” hükmü yer almaktadır.

Aynı Yönetmelik'in “Hesabın işleyişi” başlıklı 99'uncu maddesinde, maddi duran varlıkların taksitli satılması durumunda, satış bedelinden tahsilinde bütçeye gelir kaydedilmesi gereken tutarlardan bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili gerekenlerin 127- diğer faaliyet alacakları hesabına, bir yıldan daha uzun bir süre içerisinde tahsili gerekenlerin ise 227- Diğer faaliyet alacakları hesabına kaydedileceği hükmü yer almaktadır. Bu hesapta kayıtlı alacaklardan, nakden veya mahsuben yapılan tahsilatların bu hesaba alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

Belirtilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere sadece taksitli olarak satışı yapılan taşınmazların satış bedellerinin 127- Diğer faaliyet alacakları hesabına kaydedilmesi, peşin satışı yapılan taşınmazların satış bedellerinin bu hesaba kaydedilmemesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, 127- Diğer faaliyet alacakları hesabı 2022 yılı mizanı borç kalanının 106.610.000,00 TL, 2023 yılı borç tutarının 848.983.463,27 TL, dolayısıyla bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili gereken 2023 yılı taksitli arsa satışlarının 742.373.463,27 TL olduğu, fakat Emlak İstimlak Müdürlüğü’nden alınan verilere göre bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili gereken, 2023 yılında 10.903.000,00 TL taksitli arsa satışının olduğu, sonuç olarak peşin olarak satıldığı halde, (742.373.463,27 - 10.903.000,00) 731.470.463,27 TL satış bedelinin 127- Diğer faaliyet alacakları hesabında takip edilmesinin, bilançoda söz konusu hesabın, 731.470.463,27 TL hatalı kayıt göstermesine neden olduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; 2024 yılı için arsa satışında, taksitli satış geliri için 127 no.lu hesap tanımının yapılarak muhasebe kayıtlarının revize edildiği ifade edilmesine rağmen ilgili kanıtlar gönderilmemiştir.

Sonuç olarak, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri uyarınca peşin bedelle satılan gayrimenkullerin satış bedellerinin 127 veya 227- Diğer faaliyet alacakları hesabına kaydedilmemesi gerektiği düşünülmektedir.