Yapılan incelemede, Belediye tarafından yapım işinde kullanılmak üzere satın alınan kilit parke taşı, kum, çimento gibi malzeme tutarının ve üçüncü kişilere yaptırılan nakliye hizmeti bedellerinin doğrudan gider yazıldığı tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı”na ilişkin; “Hesabın Niteliği” başlıklı 204’üncü maddesinde, “Bu hesap, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır.”, “Hesabın İşleyişi” başlıklı 205’inci maddesinde ise; “(1) Yapılmakta olan yatırımlar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   1. Gerek yılı içerisinde gerekse yıllara sari olarak yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak tutarlar, bir taraftan bu hesaba borç, kesintiler ilgili hesaplara, ödenecek tutar 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

      …

2. Alacak

   1. Tamamlanıp geçici kabulü yapılan işlere ilişkin tutarlar bu hesaba alacak, ilgili maddi duran varlık hesabına borç kaydedilir.” hükmü yer almıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, yapımı devam eden maddi duran varlıklar için yapılan harcamaların “258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı”nda takip edilmesi, geçici kabulü yapılan yapım işlerine ilişkin “258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı”nda yer alan tutarların ise ilgili maddi duran varlık hesaplarına aktarılması gerekmektedir.

Örnekleme yapılan incelemelerde,

-Ocakta Taş Kırma ve Nakliyesi İşi” için KDV dahil 391.039,26 TL ödenmiş, geçici kabulü 10.10.2023 tarihinde yapılmıştır. Devamında “Taş Duvar ve Gömme Oluklu Derz Yapım İşçiliği” için toplam KDV dahil 981.083,14 TL ödenmiş, 8.11.2023 tarihinde geçici kabulü yapılmıştır. Aynı işe ait iki farklı alımın toplam tutarı olan 1.372.122,40 TL, “630 Gider Hesapları”na kaydedilmiştir.

Söz konusu tutarın, “258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı” kullanılarak geçici kabulden sonra “251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabına kaydedilmesi”, yıl sonu itibarıyla da mevzuatında belirtilen oranda amortismana tabi tutulması gerekirdi.

- Mevcut Atatürk Meydanı’nın genel revizesi kapsamında yapılan ve her biri doğrudan temin usulüyle yapılmış; malzeme alımları ile bir firmaya yaptırılan iş tutarı toplamından tespit edilebilen KDV dahil 1.438.697,20 TL, çeşitli yevmiyelerle “630 Gider Hesabı”na kaydedilerek giderleştirilmiştir.

Yapılan iş, daha çok malzeme alımı yapılarak Belediye personeli tarafından gerçekleştirilmiş, bir kısmı da hizmet alımı şeklinde gerçekleştirilmiştir. İşin önce “258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı”na kaydedilmesi, iş bitiminde de “251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı”na kaydedilmesi, yıl sonu itibarıyla da mevzuatında belirtilen oranda amortismana tabi tutulması gerekirdi.

-Beton Parke ve Beton Bordür yapımı için “Kilitli Beton Parke ve Beton Bordür Döşeme İşçiliği” hizmet alımına ait 2023 yılında KDV dahil 1.474.225,29 TL hakediş bedeli ödendiği, işin 2024 yılında devam ettiği görülmüştür. Ödenen hakediş bedelleri, “258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı”na kaydedilmesi gerekirken doğrudan “630 Giderler Hesabı”na kaydedilmiştir.

Aynı iş için alınan KDV dahil 596.519,24 TL tutarındaki agrega alımı, 258 no.lu hesaba alınması gerekirken “630 Giderler Hesabı”na alınmıştır.

Yine aynı iş için KDV dahil 4.640.940 TL tutarında farklı metrekarelerde, Bolubel AŞ’den “Kilitli Beton Parke Taşı, Begonit Plak Taşı ve Beton Bordür Taşı” alımı yapılmış, bu tutar da 258 no.lu hesap yerine “630 Giderler Hesabı”na kaydedilmiştir.

Yapılan incelemede, tamamı giderleştirilen malzemeden bir kısmının kullanıma verilmediği, kilitli parke 8 mm kırmızı ve gri malzemeden Belediyenin stoklarında 19.000 metrekare, Bolu Belediyesinin deposunda ise 9.417 metrekare bulunduğu belirtilmiştir. Stok hesabının kullanılmamasından kaynaklı toplam 28.417 metrekare kilitli parke, 2023 yılında kullanılmış ve giderleştirilmiş görülmektedir.

Yapılan harcamaların “258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı”nda takibi yapılmadan ve hakedişli işlerde geçici kabulden sonra, diğer işlerde işin fiilin bitiminden sonra “251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı”na kaydedilmeden söz konusu işlerin tamamının cari yıl gideri olarak kaydedilmesi sonucu, “630 Giderler Hesabı” olması gerekenden daha fazla, tamamlanan işler için “251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı”, devam eden işler için “258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı”, kullanılmamış malzemeler nedeniyle “150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı” eksik olarak mali tabloda yer almıştır.

Yapımı tamamlanan işlerin, maddi duran varlıklar içerisinde yer almaması sonucu, yıl sonu itibarıyla amortisman da ayrılmamıştır. Bu yönüyle "257 Birikmiş Amortismanlar" hesap bakiyesi de gerçek durumu yansıtmamaktadır.

Belediye tarafından verilen cevapta; geçmiş yıllara dönük çalışma yapılarak aktifleştirilmesi gereken tutarların "251 Yeraltıve Yerüstü Düzenleri Hesabı"na dahil edilmesi ve aktifleştirilmesi gereken tarih dikkate alınarak "257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı"nın düzeltileceği, bundan böyle Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde 258 no.lu hesap tanımına giren tüm işlerin önce söz konusu hesaba kaydedilerek bu hesap içerisinde maliyet oluşturulması ve işin bitiminde hakedişli olanların geçici kabulden sonra, diğer işlerin ise fiilen bitimini Belediye yetkililerince gerekli muayene ve kontrol işlerinin tamamlanmasından sonra "251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı"na aktarılmasının sağlanacağı belirtilmiştir.

Belediye tarafından gönderilen cevap değerlendirildiğinde; geçmiş yıllara dönük çalışma yapılarak aktifleştirilmesi gereken tutarların "251 Yeraltıve Yerüstü Düzenleri Hesabı"na ve "257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı"na dahil edileceği, bundan sonra da kayıtların Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğ'ne uygun yapılacağı anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak, bulgu içeriğinde yapılan açıklamalar ve mevzuat kapsamında;

-Geçmiş yıllara dönük çalışma yapılarak aktifleştirilmesi gereken tutarların "251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı"na dahil edilmesi ve aktifleştirilmesi gereken tarih dikkate alınarak "257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı"nın düzeltilmesi,

-Bundan böyle Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde 258 no.lu hesap tanımına giren tüm işlerin önce söz konusu hesaba kaydedilerek bu hesap içerisinde maliyet oluşturulması ve işin bitiminde hakedişli olanların geçici kabulden sonra, diğer işlerin ise fiilen bitimini takiben Belediye yetkililerince gerekli muayene ve kontrol işlerinin tamamlanmasından sonra "251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı"na aktarılması,

gerekmektedir.