Kamu İdaresi tarafından, kültür varlıklarını korumak ve asıllarına uygun şekilde restore etmek için emlak vergisinin %10'u nispetinde ek tahakkuk yapılarak mükelleflerden tahsil edilen katkı payının, İl Özel İdaresine gönderilmediği görülmüştür.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun “Taşınmaz Kültür Varlıklarının Onarımına Yardım Sağlanması ve Katkı Payı” başlıklı 12’nci maddesinin altıncı fıkrasında; belediyelerin ve il özel idarelerinin görev alanlarında kalan kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi amacıyla kullanılmak üzere 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 8’inci ve 18’inci maddeleri uyarınca mükellef hakkında tahakkuk eden emlak vergisinin %10’u nispetinde taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tahakkuk ettirileceği ve ilgili belediyesince emlak vergisi ile birlikte tahsil edileceği, dokuzuncu fıkrasında; taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı olarak tahsil olunan miktarların tahsil edildiği ayı takip eden ayın onuncu günü akşamına kadar il özel idarelerine bir bildirim ile beyan edilerek aynı süre içinde ödeneceği, tahsil ettikleri katkı payını yukarıda belirtilen süre içinde il özel idarelerine yatırmayan belediyelerden, bu katkı paylarının 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edileceği, onuncu fıkrasında ise; belediye başkanlarının, belediyelerin tahsil ettikleri paylardan il özel idarelerine ödemeleri gereken taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı paylarının, zamanında ve tam olarak ödenmesini sağlamakla yükümlü oldukları ve ödenmeyen payların, ilgili il özel idaresinin talebi üzerine ilgili belediyenin İller Bankasından aldığı genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek talep eden özel idareye gönderileceği hüküm altına alınmıştır.

Diğer yandan, 2863 sayılı Kanun’a dayanılarak çıkarılan 22.08.2015 tarihli ve 29453 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payına Dair Yönetmelik’in 5’inci maddesinde, katkı payının tarh, tahakkuk ve tahsiline ilişkin düzenlemelere yer verilmiş, 6’ncı maddesinde de belediyelerce katkı payı olarak tahsil olunan tutarların, tahsil edildiği ayı takip eden ayın onuncu günü akşamına kadar il özel idarelerine veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarına bir bildirim ile beyan edilerek aynı süre içinde katkı payı hesabına yatırılacağı; tahsil edilen katkı payının süresi içinde yatırılmamasından belediye başkanı ve hesap işleri müdürünün birlikte sorumlu olduğu; süresi

içinde katkı payı hesabına aktarılmaması veya başka amaçlarla kullanılması halinde sorumlular hakkında yasal işlem yapılacağı belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; belediyeler tarafından emlak vergisinin %10’u nispetinde tahakkuk ettirilen taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına ait katkı payının, tahsil edildiği ayı takip eden ayın onuncu günü akşamına kadar il özel idarelerine beyan edilmesi ve aynı süre içinde ödenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, İdare tarafından 2022 yılında tahsil edilen ve İl Özel İdaresine gönderilmesi gereken 5.422.114,99 TL tutarında taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına ait katkı payının gönderilmediği, 362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabı’nda bekletildiği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, nakit ihtiyacının sorun oluşturduğu, İl Özel İdaresi ile yapılan protokole istinaden 59 köyün çöp toplama hizmetinin Kurum tarafından verildiği ve bu hizmetin karşılığı olan alacaklara ait mahsuplaşma işleminin Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payından yapıldığı, kalan borçların ise yapılandırma kanunundan yararlanarak gecikme zammına maruz kalmadan ödendiği, tahsil edilen tutarların 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammına maruz kalmaması ve sorumlular hakkında yasal işlem uygulanmaması için belirtilen sürede ilgili idareye gönderilmesi için gereken hassasiyetin gösterildiği belirtilmiştir. Ancak, İdare tarafından protokol ve mahsuplaşmaya ilişkin belgeler tarafımıza sunulmamıştır. Ayrıca, İdarenin 2022 yılı hesap ve işlemlerinin incelenmesi sonucunda İl Özel İdaresi ile 708.402,44 TL tutarında Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payından mahsuplaşma işlemi yapıldığı görülmüş olup bu tutar idarenin tahsil etmiş olduğu katkı payına oranla düşük kalmaktadır.

Kamu İdaresinin, 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammına maruz kalmaması ve sorumlular hakkında yasal işlemler uygulanmaması için katkı paylarının ilgili idareye mevzuatında belirtilen sürede gönderilmesi gerekmektedir.