İdarece, muhasebenin temel kavramlarından olan ihtiyatlılık ve dönemsellik kavramı gereği sürekli işçiler ile belediye şirketi işçilerine ilişkin olarak ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılıkları mali tablolarda eksik tutarlarla izlenmektedir.

Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımları Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi Hakkında Yönetmelik’in “Ödeme usulü” başlıklı 8’inci maddesinde, 4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin bu Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilen sürelere ilişkin kıdem tazminatlarının, ilgili kamu kurum veya kuruluşunca mülga 1475 sayılı Kanun’un yürürlükte olan 14’üncü maddesi kapsamında ödeneceği ifade edilmiştir.

Diğer yandan, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinde, dönemsellik kavramı; “kamu idarelerinin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır” şeklinde, ihtiyatlılık kavramı ise; “muhasebe uygulamasında muhtemel risklere ve olaylara karşı bu Yönetmelik’te belirtilen durumlarda karşılık ayrılır” şeklinde tanımlanmıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 330’uncu maddesinde, mevzuat hükümlerine göre ayrılacak uzun vadeli kıdem tazminatı karşılıklarının bu hesaba kaydedileceği; “Hesabın işleyişi” başlıklı 331’inci maddesinde ise, hesaplanan kıdem tazminatı karşılıklarının 472- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedileceği ve vadeleri bir yılın altına düşen kıdem tazminatı karşılıklarının ise 472-Kıdem Tazminatı Hesabına borç, 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 281’inci maddesinde de, bu hesabın mevzuat hükümlerine göre ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatı karşılıklarının izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Ayrıca, ayrılan kıdem tazminatı karşılıklarının, kadrolu, geçici ve hizmet alımı kapsamındaki işçiler için belirlenmiş alt hesaplara kaydedilerek izlenmesi gerekmektedir.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; 2020 yılının sonunda sürekli işçiler ile taşeron işçileri için ayrılmış bulunan kıdem tazminatı karşılığı tutarının; 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında 4.246.515,74 TL, 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında ise 710.831,66 TL olmak üzere toplamda 4.957.347,40 TL olarak göründüğü; 2020 mali yılı ve geçmiş dönemlerde düzenli olarak kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmadığı; yıl sonunda kıdem tazminatı karşılıklarının hesaplanarak 472-Kıdem Tazminatı Karşılıkları Hesabında izlenmediği ve doğrudan 372-Kıdem Tazminatları Karşılığı Hesabına kayıt yapıldığı;

2020 yılı içerisinde de 2.900.000,00 TL tutarında kıdem tazminatı karşılığının ayrıldığı görülmüştür. Kadrolu ve belediye şirket işçileri adına 2020 yılı için toplamda 5.677.382,00 TL, 2020 yılı sonu itibari ile ise toplamda 50.857.355,00 TL kıdem tazminatı karşılığının ayrılması gerektiği tespit edilmiştir.

2020 yılı için ayrılması gereken karşılıklar ile 2020 yılı sonu itibariyle ayrılması gereken karşılık tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Tablo 9: Ayrılması Gereken Kıdem Tazminatı Karşılıkları

Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; gerekli düzeltmelerin 2021 yılında yapılarak kıdem tazminatı karşılıklarının bulguda belirtilen ilgili hesaplar nezdinde düzenli olarak takibinin yapıldığı ifade edilmiştir. Ancak bu durum, 2020 yılı mali tablolarında yer alan verilerdeki noksanlığı telafi etmemektedir.

Sonuç olarak, gerek kendi bünyesinde gerek şirketten doğrudan hizmet alımı suretiyle çalıştırılan işçiler için kıdem tazminatı karşılıklarının yılı içerisinde eksik tutarlarla takip edilmesi nedeniyle, İdarenin 2020 yılı mali tablolarında 372 ve 472 no.lu Kıdem Tazminatları Karşılığı Hesapları yönünden 45.900.007,60 TL ve 630-Giderler Hesabı yönünden 2.777.382,00 TL eksik bilgi oluşmasına neden olunmuştur.