2020/156949 numaralı “Kartal İlçe Sınırlarında Bulunan Cadde ve Sokakların Asfaltlanması İşi”nin ihale dokümanlarında rekabeti engelleyici hususlara yer verildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde idarelerin, 4734 sayılı Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu ifade edilmiştir.

Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde ise; şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin; verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacağı, rekabeti engelleyici hususlar içermeyeceği ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması gerektiği belirtilmiştir.

Görüldüğü üzere idarelerin; rekabetin sağlanması, uygun şartlarda hizmetin temini ve kaynakların verimli kullanabilmesi için ihale dokümanında fırsat eşitliğini bozacak, rekabeti azaltıp fiyatın yükselmesine sebep olacak kısıtlamalara gitmemesi esastır.

Yapılan incelemede; 2020/156949 numaralı “Kartal İlçe Sınırlarında Bulunan Cadde ve Sokakların Asfaltlanması İşi”nin idari şartnamesinde asfalt plent tesisi için kendi malı şartı konulduğu ve özel teknik şartnamenin 9.47’nci maddesinde ise aynen;

“İşbu özel teknik şartnamenin 6.4. maddesinde belirtilen “Silindiraja başlandığında karışımın sıcaklığı 1300C’nin altında olmayacak ve karışımın sıcaklığı 800C altına düşmeden sıkıştırma işlemi tamamlanmış olacaktır.” şartının sağlanması gerektiğinden, uzak mesafeden getirilecek asfalt bu sıcaklığı sağlayamayacaktır. Bu nedenle ihaleyi yüklenecek olan isteklinin

sıcak asfalt temin edeceği asfalt plenti, Kartal İlçesi Esentepe Mahallesi Kocatepe Caddesinde bulunan Yol Yapım Amirliği Hizmet Binamıza en fazla 20 km mesafede olmalıdır.” denildiği tespit edilmiştir.

Karayolları Teknik Şartnamesi’nin 406.09.01 maddesinde de silindiraja başlanıldığında karışımın sıcaklığının 130 derece olacağı ve karışımın sıcaklığının 80 derecenin altına düşmeden sıkıştırma işleminin tamamlanacağı belirtilmiş olmakla birlikte nakliye mesafesine ilişkin olarak herhangi ifadeye yer verilmemiştir.

Öncelikle İdarenin Yol Yapım Amirliği Hizmet Binasına 20 km mesafede sadece 2 adet asfalt plent tesisinin bulunduğu anlaşılmış olup bunlardan biri yüklenici firmaya (2-3) diğeri ise İSFALT AŞ’ye aittir. İdare çevresinde bulunan bazı plent tesislerinin ortalama mesafeleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Tablo 16: Bazı Asfalt Plent Tesisi Mesafeleri

İdare tarafından silindiraj işlemine başlanıldığında karışımın sıcaklığının 130 derecenin altında olmaması gerektiği belirtilerek söz konusu mesafenin şart koşulduğu anlaşılmıştır. Haliyle İdarece söz konusu sıcaklığın ilgili hizmet binasına en fazla 20 km uzaklıkta bulunan plent tesisi olması durumunda sağlanacağı değerlendirilmiştir. Ancak bilindiği üzere her bir idareye en fazla 20 km uzaklıkta plent tesisi bulunması mümkün değildir. Haliyle söz konusu sıcaklık derecesi taşıma esnasında muhafaza edilebilmektedir. Diğer türlü düşünüldüğünde kendisine 20 km uzaklıkta plent tesisi bulunmayan tüm idareler, bahse konu sıcaklık değerini muhafaza edemediğinden, referans sıcaklık değerlerine aykırı olarak silindiraj gerçekleştirmiş olacaklardır.

İdarenin ASF.01 Poz numaralı “Plent Altı Aşınma Tabakası Asfalt İmalatı Tip 1” iş kalemine ait analiz ile ASF.02 “Plent Altı Aşınma Tabakası Asfalt İmalatı Tip 2”iş kaleminin analizine ait tariflerde bitümlü malzemenin depo tankına aktarılması, depo tankında emiş derecesine kadar ısıtılması, servis tankına aktarılması, depo ve servis tankında depolanması ve tatbik derecesine kadar ısıtılması hususları yer almaktadır. Yani bitümlü malzemenin

uygulanmadan önce ilgili sıcaklığa ulaşması için yapılacak olan ısıtma işlemi birim fiyata dâhildir. Dolayısıyla söz konusu sıcaklığı muhafaza etmek zaten yüklenicinin sorumluluğunda olan bir husustur. Bunun için ihale dokümanın ayrıca düzenleme yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

- Bununla birlikte 2021/117000 ihale kayıt numaralı “2021 Yılı Muhtelif İş Makinesi ve Araç Kiralanması Hizmet Alımı” işine ait Teknik Şartnamenin 6.4’üncü maddesinde ise araçların bakım-onarım servislerinin Kartal ilçesi sınırları içerisinde olması gerektiği düzenlemesine yer verilmiştir.

Söz konusu düzenleme ile birlikte Kartal ilçesine yakın ilçelerde dahi bakım onarım servisi bulunan araçlara sahip istekli olabileceklerin ihaleye teklif vermesi engellenmiştir.

İdare tarafından Özel Teknik Şartnameye plent tesisi için 20 km mesafe şartı konularak teklif verebilecek firmalarının kapsamının daraltıldığı, Kartal ilçe sınırları içerisinde bakım ve onarım servisi olmayan istekli olabileceklerin ihaleye katılma imkânının ortadan kaldırıldığı böylelikle rekabetin engellendiği değerlendirilmektedir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından;

• 2021 Yılı Muhtelif İş Makinesi ve Araç Kiralanması Hizmet Alımı” işine ait Teknik Şartnamenin 6.4’üncü maddesinde yer alan “araçların bakım-onarım servislerinin Kartal ilçesi sınırları içerisinde olması gerektiği” şeklindeki düzenlemenin, 2022 yılı Teknik Şartnamesinde "bakım onarım servisleri öncelikli olarak Kartal İlçesi sınırları içinde olacaktır." şeklinde değiştirildiği,

• Asfalt ihalesinde bahsedilen 20 km mesafenin ise asfaltın sıcak olarak ve seriminin düzgün yapılması amacıyla belirtildiği, bulgunun İdareye 2022-2023 dönemini kapsayan ihale yapıldıktan sonra geldiği, ihaleye iptal etmenin İdareye ek külfet getireceği, ancak bundan sonraki ihalelerde söz konusu düzenlemeye yer verilmeyeceği,

İfade edilmiştir.

Sonuç olarak, İdarece bulguda bahsedilen hususlara iştirak edilmiş ve gerekli önlemlerin alınacağı bildirilmiştir. Bundan sonraki süreçte ihalelerde rekabetin sağlanması hususuna önem gösterilmesi mevzuata uygun olacaktır.