Şirket demirbaşlarına ilişkin fiziki sayımların zamanında, tam ve doğru olarak yapılmamasından dolayı muhasebe kayıtlarıyla uyumlu olmadığı görülmüştür.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “III–Envanter” başlıklı 66’ncı maddesinde; her tacirin, ticari işletmesinin açılışında varlıkları ile borçlarının değerlerini teker teker belirten bir envanter çıkartacağı belirtilmiş; tacirlerin açılıştan sonra her faaliyet döneminin sonunda da böyle bir envanter düzenleyeceği ifade edilmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Envanter çıkarmak” başlıklı 186’ncı maddesinde ise envanter çıkarmak; bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit şeklinde tanımlanmıştır. Aynı Kanun’un “Bilanço” başlıklı 192’nci maddesinde ise bilanço; envanterde gösterilen kıymetlerin tasnifli ve karşılıklı olarak değerleri itibariyle tertiplenmiş hulasası şeklinde ifade edilmiştir.

Mezkur mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, ticaret şirketleri dahil tüm tacirlerin, faaliyet başlangıcından itibaren faaliyet dönemini esas alarak periyodik envanter çalışması yapması; yapılacak bu çalışma sonucunda hazırlanacak listelerin, varlıkların adet ve değeri hakkında ayrıntılı bilgi sunması gerekmektedir. Ayrıca 213 sayılı Kanun’da yer alan bilanço ve envantere ilişkin tanımlamalara bakıldığında, envanter sonuçlarının, dönem içi kayıt ve işlemler de dikkate alınarak, önceki dönem bilanço ve envanter sonuçları ile uyumlu olması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, Şirket envanterinin 2021 yılı içerisinde önceden herhangi bir miktar bilgisi olmaksızın, ürünlerin çeşit ve yer bilgisini içerecek şekilde kör sayım yöntemi ile sayıldığı, yapılan sayımların muhasebe ile entegre olmaksızın software programında kayıt altına alındığı, ancak kayıt altına alınan envarter bilgisinin saf malzemesi, demirbaş ayrımı yapılarak oluşturulmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca 31.12.2022 tarihi itibariyle Şirketin sayım işlemlerini tam olarak yerine getirmemesi nedeniyle 255-Demirbaşlar Hesabının bilançoda hatalı tutarda yer aldığı tespit edilmiştir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki; geçmiş dönemlere ilişkin demirbaş envanter verileri olmadan 2021 yılında fiili mevcutlar esas alınarak yapılan envanter çalışması, önceki dönemlerde Şirketin mülkiyetine geçip muhasebeleştirilen demirbaşların hali hazırda mevcut olup olmadığı konusunda güvence vermemektedir. Ayrıca 31.12.2022 tarihi itibariyle fiziki sayımı tam olarak tamamlanmayan demirbaşların muhasebe ile uyumlu olmaması 255- Demirbaşlar Hesabının bilançoda hatalı tutarda yer almasına neden olmuştur.

31.12.2021 tarihinde sayımı bitirilip sabit kıymet statüsüne girip girmediği

belirlenmeksizin software programında 64.226 adet olarak kayıt altına alınan envanter bilgisinin, bu tarihten sonra edinilen demirbaşlar da söz konusu olduğundan 31.12.2022 tarihi itibariyle bilançoda ne tutarda bir eksiklik veya fazlalığa sebebiyet verdiği tam olarak hesaplanamamıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından özetle; Şirketin kuruluşundan bu yana ilk defa kör sayım yöntemi ile 2021 yılında sayımların yapıldığı, bu aşamada sabit kıymet statüsüne girip girmediğine bakılmaksızın yaklaşık 64.226 adet envanterin sayılıp software programına resimli olarak kayıt edildiği, 31.12.2022 tarihine kadar muhasebe sistemi ile eşleştirilmesi planlanan sayım sonuçlarının gerek iş yoğunluğu gerekse personel eksikliğinden dolayı tamamlanamadığı ve çalışmaların devam ettiği, 12.03.2023 tarihinde çıkan 7440 sayılı Kanun'da dikkate alınarak 30.06.2023 tarihine kadar demirbaş envanter işlemlerinin mevzuata uygun yapılması ve sonuçlarının muhasebe kayıtları ile uyumlu olmasının sağlanacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, demirbaş envanter işlemlerinin mevzuata uygun yapılması ve sonuçlarının muhasebe kayıtları ile uyumlu olması gerekmektedir. 31.12.2022 tarihi itibariyle Şirketin sayım işlemlerini tam olarak yerine getirmemesi nedeniyle 255-Demirbaşlar Hesabı bilançoda hatalı tutarda yer almıştır.