İstihdam edilen işçiler için ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmadığı, 472 Kıdem Tazminat Karşılığı Hesabının yıl sonu alacak bakiyesi vermediği ve bazı kıdem tazminatı ödemelerinin 372/472 Kıdem Tazminatı Karşılığı hesapları kullanılmadan yapıldığı görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde;

“İhtiyatlılık: Muhasebe uygulamasında muhtemel risklere ve olaylara karşı bu Yönetmelikte belirtilen durumlarda karşılık ayrılır. Faaliyet sonucunu değiştirmeye yönelik olarak gizli yedekler ya da gereğinden fazla karşılık ayrılamaz.” denilmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 281 ve 330’uncu maddelerinde 372/472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesaplarının niteliği ile ilgili olarak; bu hesapların, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları ile uzun vadeli kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin 372 ve 472 nolu hesapların işleyişlerinin açıklandığı 282 ve 331’inci maddelerine göre; faaliyet dönemi sonlarında dönem sonu işlemleri yapılırken çalışan işçiler için yıllık kıdem tazminatları hesaplanarak uzun vadede ödenecek kıdem tazminatı tutarları 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak, 630 Giderler Hesabına borç

kaydedilmelidir. Ayrıca yıl sonlarında vadeleri bir yılın altına düşen ve faaliyet dönemi içerisinde ödenmesi öngörülen kıdem tazminatı tutarları 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak, 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına borç kaydedilmelidir. Tazminatların ödenmesi durumda ise 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak; diğer taraftan 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilmelidir.

Kıdem tazminatlarıyla ilgili yapılan çalışmada; kıdem tazminatı ödemelerinin yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda muhasebeleştirilmediği görülmüştür. Kıdem tazminatı ödemelerinin bir kısmı doğrudan giderleştirilirken bir kısmı ayrılan karşılıklardan ödenmiştir. Yıl içerisinde yapılan kıdem tazminatı ödemelerinin toplam tutarı 316.028,15 TL’dir. Ancak 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının borç toplamı 160.086,01 TL’dir. Aradaki 155.942,14 TL tutarındaki fark 372 nolu hesapla ilişkilendirilmeden doğrudan giderleştirilen kıdem tazminatı ödemelerinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle Belediyenin yıl sonu mali tablolarında 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının alacak bakiyesi ve 630 Giderler Hesabının borç bakiyesi olması gerekenden 155.942,14 TL fazla görünmektedir.

Ayrıca 2018 yıl sonu mali tablolarında 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının alacak bakiyesinde herhangi bir tutar olmadığı görülmüştür. Bu durum uzun vadeli kıdem tazminatı ödemeleri için karşılık ayrılmadığını göstermektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemiz Sürekli İşçilerine Dönem sonunda 31.12.2018 tarih ve 12100 nolu yevmiye kaydıyla 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına 455.296,99 TL Karşılık ayrılmıştır. 2018 yılı içinde işten ayrılan işçi personellerin çoğunluğu taşeron işçi olduğundan dolayı onlar için 372/472 Kıdem Tazminatı Karşılığı hesapları kullanılmamıştır.” denilmektedir.

Sonuç olarak İdare cevabında, 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına yıl sonunda 12100 nolu yevmiye kaydı ile karşılık ayırdığını belirtilse de yevmiye kaydı incelendiğinde, yapılan işlemin uzun vadeli karşılık ayırma işlemi olmadığı, daha önceden bu hesaba ayrılan karşılıkların kısa vadeli kıdem tazminatı karşılığı olan 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına aktarma işlemi olduğu görülmüştür. Bir başka deyişle söz konusu yevmiye kaydı uzun vadeli kıdem tazminatı karşılığı ayırma işlemini içermemektedir.

Belediye bünyesinde çalışan 4857 sayılı İş Kanununa tabi işçiler ile 6552 sayılı Kanun sonrası hizmet alım ihaleleri kapsamında çalışan işçiler için kıdem yılları esas alınarak idare

tarafından faaliyet dönemi ve sonraki dönemler olmak üzere vadelerine göre ayrılarak ödenmesi öngörülen kıdem tazminatı tutarlarının “372 Kıdem Tazminatları Karşılıkları Hesabı” ve “472 Kıdem Tazminatı Karşılıkları Hesabı”nda izlenilmesi gerekmektedir.

Kıdem tazminatı ödemelerinde 372 nolu hesap Muhasebe Yönetmeliğine uygun olarak kullanılmadığından Belediyenin yılsonu mali tablolarında 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının alacak bakiyesi ve 630 Giderler Hesabının borç bakiyesi olması gerekenden 155.942,14 TL fazla görünmektedir.