Bazı elektrik, su ve doğalgaz tüketim faturalarının zamanında ödenmemesinden dolayı borçların oluştuğu ve bu borçlara ilişkin gecikme zammının/faizinin bütçeden ödendiği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesine göre; her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.

Aynı Kanun’un “Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesine göre; bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.

Yine aynı Kanun’un “Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar” başlıklı 34’üncü maddesine göre ise; ödeme emri belgesine bağlandığı halde ödenemeyen tutarlar, bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir. Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden ve yapılan açıklamalardan; kamu kaynağının kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu, giderlerin gerçekleştirilmesinin harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanacağı, kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderlerin, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödeneceği, ancak ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faizi gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, İdarenin bazı elektrik, su ve doğalgaz tüketim faturalarını zamanında ödememesi sebebiyle, fatura tutarlarıyla birlikte, ek olarak; elektrik tüketimine ait 493.810,78 TL, doğalgaz tüketimine ait 325.458,49 TL ve su tüketimine ait.7.334,51 TL gecikme cezası/faizi ödemesinde bulunulduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; bulgu konusu hususa iştirak edilmekle birlikte, ülkede yaşanan ekonomik aksaklıklar ve nakit yetersizliği vb. durumlardan kaynaklı olarak temel gelir kaynağı olan merkezi idare vergi gelirleri payından Belediye hesabına yapılan havalelerin yeterli düzeye erişmemesi ve emlak vergisi mükellefllerinin iktisadi olarak yaşamış oldukları sıkıntılardan ötürü emlak vergisi gelirlerinin düşük seyretmesi sonucu bahse konu faturaların ödenmesinde gecikmeler yaşandığı fakat takip eden dönemlerde, bu konudaki aksaklıkların giderilmesine azami özen gösterileceği ifade edilmiştir.

Ancak belirtmek gerekirki, merkezi idare gelir paylarının ve emlak vergisi gelirlerinin düşük seyretmesinin, diğer bir ifade ile nakit yetersizliğinin, Belediye ve bağlı birimlerinin su ve doğalgaz tüketim faturalarının zamanında ödenmemesinin gerekçesi yapılmaması gerektiği değerlendirilmektedir. Bulgu da belirtildiğ üzere, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 34'üncü maddesindeki düzenlemeye göre, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarların ödenmesine İdare tarafından öncelik verilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, İdare tarafından sarf olunan elektrik, su ve doğalgaz faturalarının zamanında ödenmesi suretiyle gecikme cezası veya faiz gibi bütçeye ek yük getirecek durumlardan kaçınılması gerektiği değerlendirilmektedir.