Sözleşmeli personele yapılan sosyal denge tazminat ödemeleri prime esas kazanca dâhil edilmemekte ve bu suretle sigorta primi işveren ve işçi hisseleri eksik hesaplanmaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49’uncu maddesinde, sözleşmeli personel hakkında bu Kanun’la düzenlenmeyen hususlarda vize şartı aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4’üncü maddesinin (b) fıkrasına göre istihdam edilenler hakkındaki hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından çıkarılan 2009/37 sayılı Genelge’nin 2.2.9’uncu maddesinde ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçici olarak sözleşme ile çalıştırılan personelin 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

5510 sayılı Kanun’un “Prime Esas Kazançlar” başlıklı 80’inci maddesinin birinci fıkrasında, Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları hakkında açıklamalara yer verilmiş, (a) bendinin (2) numaralı alt bendinde prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakın prime esas kazanç hesabına dâhil edilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Fıkranın (b) bendinde istisna hükümleri açıklanmış, (c) bendinde ise bu istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulacağı hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla 5510 sayılı Kanun’da sayılan ve Kanun’un yürürlük tarihinden sonra çıkan başka bir Kanun veya Kanun Hükmünde Kararname ile getirilen istisnalar dışında sözleşmeli personele yapılan tüm ödemeler prime esas kazanca dâhil edilecektir.

Sosyal denge tazminat ödemesi 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 15’inci maddesinde düzenlenmiştir. Ne söz konusu maddede ne de bu maddede atıf yapılan 4688 sayılı Kanun’un ilgili maddelerinde bu ödemenin prime esas kazancın tespitinde istisna edildiğine dair bir hüküm mevcuttur. Bu nedenle sözleşmeli personele yapılan sosyal denge tazminatı ödemelerinin prime esas kazancın tespitinde dikkate alınarak prim matrahına eklenmesi gerekmektedir.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; sözleşmeli personele yapılan sosyal denge tazminat ödemelerinin prime esas kazanca dâhil edilmediği ve bu suretle işveren ve işçi hisselerinin eksik hesaplandığı tespit edilmiştir. Yukarıda belirtildiği üzere, İdarenin uygulaması yasal düzenlemeye aykırıdır.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine binaen, İdare tarafından; bahse konu sözleşmeli personellerin 6495 sayılı Kanun ile memur kadrosuna atandıkları, devlet memurlarının 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında (4/1-c) sigortalı sayıldıkları, 4/1- c kapsamında sigortalı olanların 5510 sayılı Kanun’un 80’inci maddesine göre prime esas kazançlarının tespitinde hangi ödemelerin dikkate alınacağının açıkça belirtildiği, sosyal denge tazminatı ödemelerinin bu ödemeler arasında sayılmaması nedeniyle prime esas kazanca dâhil edilmediği ifade edilmiştir.

Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta daha önce sözleşmeli olarak istihdam edilen ve 6495 sayılı Kanun ile memur kadrosuna atananlar için devam etmekte olan uygulamaya ilişkin hususlardan bahsedilmiştir. Ancak bulguda hâlihazırda görev yapan sözleşmeli personeller ve bu personellere ödenen sosyal denge tazminatlarının prime esas kazanca dâhil edilmemesi eleştiri konusu yapılmıştır. Diğer yanda, bulguda da belirtildiği üzere sözleşmeli personeller 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmışlardır. Bu kapsamda yer alan sigortalılara yapılacak ödemelerden prime esas kazanca dâhil edilmeyecek olan ödemeler Kanun’da tek tek sayılmıştır. Sosyal denge tazminatı ödemeleri bu kalemler arasında yer almadığından, ilgililere yapılan bu ödemelerin prime esas kazanca dâhil edilmesi gerekmektedir.

Netice olarak; sözleşmeli personelin SGK primlerinin eksik ödenmesi nedeniyle İdarenin herhangi bir malî külfete maruz kalmaması için, bahsi geçen personele ödenen sosyal denge tazminatının prime esas kazanca dâhil edilmesi gerekmektedir.