Uşak Belediyesi hesaplarında yapılan denetim ve incelemelerde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre ihale usulü ile yapılması gereken bazı mal ve hizmet alımlarının ihtiyaçları bölmek suretiyle doğrudan temin usulü ile yapıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanmasını sağlamakla sorumludur. … Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez. Bu

Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. …” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerine göre İdarenin aynı tür ihtiyaçlarını önceden belirleyip temel ihale usullerini kullanarak temin etmesi gerekmektedir. Ancak Uşak Belediyesi tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarının aynı ihale konusu içinde yer alabilecek mal ve hizmet alımları olmasına rağmen kısımlara bölünerek farklı tarihlerde doğrudan temin usulü ile yapılmıştır. Örneğin; aynı ay içerisinde birden çok gerçekleşen ve yıl içerisinde de çok sık tekrar eden toplam 2.773.494,80 TL’lik temizlik malzemesi alımların aynı türden ihtiyaçlar olmasına rağmen farklı tarihlerde aynı firmalardan kısımlara bölünerek doğrudan temin usulü ile gerçekleştirildiği görülmüştür.

İdare cevabında, ülkemizdeki küresel ekonomik ve mali dalgalanmalar nedeniyle yapılacak ihalelerde yaklaşık maliyet hesaplamaları için firmaların teklif vermemesi nedeniyle gerekli ihale çalışmalarının yapılamadığı, pandeminin de getirdiği zorunluluklar sebebiyle birçok alımın doğrudan temin usulüyle gerçekleştirildiği, 2022 yılında doğrudan temin limitini aşan mal ve hizmet alımları için ihalelerin yapılmaya başlanıldığı ifade edilmiştir. İdare tarafından bulgu konusu hususa ilişkin yapılan açıklamaların mevzuata uygunluk oluşturmadığı görülmüş olup, sorunla ilgili gerekli düzeltme işlemlerine başlandığı bildirilmiştir.

Sonuç olarak, söz konusu alımların ihtiyaçların parçalara bölünmesi suretiyle doğrudan temin usulü ile yapılmasının mevzuata aykırı olduğu, ayrıca Kamu İhale Kanunu’nda yer alan ihale usullerinin kullanılmamasıyla rekabet ortamının sağlıklı şekilde oluşmasına engel teşkil edildiği ve toplu alımlardan kaynaklanan fiyat indirimlerinden yararlanılmamasına sebep olunduğu düşünülmektedir. Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar uyarınca Belediye tarafından ihtiyaç duyulan ve Kanun’da belirtilen doğrudan temin sınırını aşan mal ve hizmetlere ilişkin alımların önceden gerekli hazırlıklar yapılarak Kanun’da belirtilen ihale usullerinden biriyle yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.