Belediyeye ait park, alt ve üstgeçit gibi birçok yerin genel aydınlatma kapsamına alınmadığı, bu yerlerin aydınlatmasının dağıtım şirketine devredilmediği gibi daha yüksek tarife olan ticarethane abone grubu tarifesinden faturalandırıldığı ve bu haliyle tamamının belediye bütçesinden ödendiği görülmüştür.

Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 6’ncı maddesinde “aydınlatma” abone grubunun, 7’nci maddesinde ise “ticarethane” abone grubunun tanımı yapılmıştır.

6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun geçici 6’ncı maddesinin 1’inci fıkrasında 31/12/2025 tarihine kadar, genel aydınlatma kapsamında aydınlatılan yerlerde gerçekleşen aydınlatma giderlerinin Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten ve ilgili belediyelerin genel bütçe vergi gelirleri payından karşılanacağı, bu madde hükmü gereğince alınan 2014/6784 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla belediyelerin genel bütçe vergi gelirleri payından yapılacak aydınlatma gideri kesintisi, büyükşehir belediyelerinin sınırları içinde aydınlatma giderlerinin yüzde yirmisi, diğer belediyeler ve mücavir alanlarında yüzde onu olarak uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Genel Aydınlatma Yönetmeliği’nin “Genel aydınlatma yükümlülüğü” başlıklı 5’inci maddesinde elektrik dağıtım şirketinin, dağıtım bölgesindeki yerleşim yerlerinde bulunan, kamunun genel kullanımına yönelik bulvar, cadde, sokak, köprü, meydan, kavşak, yürüyüş yolu ve yaya geçidi aydınlatmasından ve bunlara ait gerekli aydınlatma ve ölçüm sistemlerinin tesis edilmesi ve işletilmesinden sorumlu olduğu, bu sorumluluğun, imar planlarında bulvar, cadde veya çıkmaz sokaklar dâhil, sokak olarak belirlenen meskûn yerlerin tamamını kapsadığı, kamunun genel kullanımına yönelik bulvar, cadde, sokak, çıkmaz sokak, alt-üst geçit, yaya alt- üst geçidi, köprü, meydan, kavşak, yürüyüş yolu ve yaya geçidi gibi yerler ile halkın ücretsiz kullanımına açık ve ticari faaliyette bulunulmayan kamuya ait park, bahçe, tarihî ve ören yerleri gibi halka açık yerlerin aydınlatmaları ile trafik sinyalizasyonunun genel aydınlatma kapsamında değerlendirileceği ve enerji giderlerinin genel aydınlatma kapsamında ödeneceği, ilgili kurum ve kuruluşları, tesis edip bakım-onarımını yaptıkları yukarıda sayılan yerlere ait aydınlatma tesislerinin işletme yükümlülüğünü dağıtım şirketine devredebileceği belirtilmiştir.

Ancak belediyeye ait başta park ve yeşil alanlar olmak üzere yukarıda sayılan birçok yer genel aydınlatma kapsamına alınmadığından aydınlatma abone grubu ile değil, bedeli daha yüksek olan ticarethane abone grubu ile ile faturalandırılmakta ve tamamı belediye bütçesinden ödenmektedir. Bu yerlere ait elektrik giderlerinin aydınlatma abone grubu tarifesinden değil de ticarethane abone grubu tarifesinden ödenmesinin bile bütçeye en az %10 zararı bulunmaktadır. Kaldı ki aydınlatma tesislerinin işletmesi dağıtım şirketine devredilmesiyle de fatura tutarlarının yüzde onu belediyenin iller bankası payından kesilecek, kalan yüzde doksanlık kısmı ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca karşılanacaktır. Bu devrin yapılmaması ve ödemelerin tamamının belediye bütçesinden yapılması sebebiyle de bahsi geçen faturalara ilişkin bütçeye bu fatura tutarlarının %90’ı oranında elektrik gideri yükü oluşturulmuştur. Örneğin; başta, akse çamlığı parkı ve atapark olmak üzere 22 adet parkın 2021 yılı Aralık ayına ilişkin aydınlatma faturası tutarı ticarethane abone grubu tarifesi üzerinden 140.500,00 TL olarak ödenmiştir. Yukarıda bahsedilen işlemlerinin yapılmaması sebebiyle sadece 22 adet parkın bir aylık elektrik faturası için belediye bütçesinden yaklaşık 128.000,00 TL para çıkışı gerçekleşmiştir.

İdare cevabında Akse Çamlığı ve Atapark gibi büyük parklarda güvenlik kulübesi, hayvanat bahçesi, kafeterya, tuvalet, satış büfeleri vb. noktaların bulunduğu, bu sebeple daha önce başvurusu yapılan bu yerlerin içinde belediyeye gelir getirici tesislerin olması sebebiyle başvurunun geri çevrildiği belirtilmiştir.

İdarenin vermiş olduğu cevaptan, anılan parkların genel aydınlatma kapsamına alınamama sebebinin, "pakın içerisinde belediyeye ait gelir getirici yerlerin olması" olduğu anlaşılmaktadır. İdare söz konusu parkın genel aydınlatma kapsamına alınması için öncelikle parkın içerisinde yer alan belediyeye gelir getirici yerlere ilişkin ayrı bir elektrik aboneliğinin oluşturulması sağlanmalı, sonrasında bunların dışında kalan park olan yerlerin aydınlatmasıyla ilgili aboneliğin genel aydınlatma kapsamına alınması gerekmektedir.

Sonuç olarak, bahsedilen mevzuat hükümleri gereği anılan yerlerin genel aydınlatma kapsamında değerlendirilmesi ve elektrik giderlerinin genel aydınlatma kapsamında ödenmesi, daha da önemlisi bu aydınlatma tesislerinin işletilmesini elektrik dağıtım şirketine devredilerek bu alanlardaki elektrik giderlerini yüzde doksan azaltmak için gerekli girişimlerde bulunulması ve belediye kaynaklarının verimli kullanılması gerekmektedir.