Memur personele yapılan sosyal denge tazminat ödemeleri gelir vergisi matrahına dahil edilmemekte ve damga vergisi alınmamaktadır.

  1. Memur personele yapılan sosyal denge tazminatı ödemelerinin gelir vergisi matrahına dahil edilmemesi

    193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde; “Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tâbidir. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.” hükmü yer almaktadır.

    Mezkûr Kanun’un 2’nci maddesinde gelirin unsurları arasında ücretler de sayılmış ve bu Kanun’da aksine hüküm olmadıkça, ücretlerin, gelirin tespitinde gerçek ve safi miktarları ile nazara alınacağı belirtilmiştir.

    193 sayılı Kanun’un “Ücretin tarifi” başlıklı 61’inci maddesinde ise;


    “Ücret, işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

    Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.” hükmü yer almaktadır.

    Diğer yandan, sosyal denge tazminat ödemesi 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 15’inci maddesinde düzenlenmiştir. Ne söz konusu maddede ne de bu maddede atıf yapılan 4688 sayılı Kanun’un ilgili maddelerinde bu sosyal denge ödemesinin gelir vergisinden istisna edildiğine dair bir hüküm mevcuttur.

    İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; memur personele yapılan sosyal denge tazminat ödemelerinin ilgili personelin gelir vergisi matrahına dâhil edilmediği tespit edilmiştir.


    Memur personele yapılan sosyal denge ödemeleri ücret niteliğindedir. Mevzuat hükümlerinde ücretten istisna tutulacağına ilişkin de herhangi bir hüküm olmadığından gelir vergisi matrahına dâhil edilmesi gerekmektedir


  2. Memur personele yapılan sosyal denge tazminatı ödemelerinden damga vergisi kesilmemesi

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde; “Bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga vergisine tabidir.” hükmü yer almaktadır.

Kanun’a Ekli (1) Sayılı Tablonun “Makbuzlar ve diğer kâğıtlar” başlıklı IV’üncü bölümünde görüleceği üzere,

“(…)


b) Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans olarak ödenenler dâhil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak carî hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kâğıtlar…)” (Binde 7,59) oranında Damga Vergisine tabidir.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; memur personele yapılan sosyal denge tazminat ödemelerinden damga vergisinin kesilmediği tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, sosyal denge tazminatı ödemelerinde İdarenin uygulamaları gerek Gelir Vergisi yönünden gerekse Damga Vergisi yönünden yasal düzenlemeye aykırıdır.

Söz konusu denetim tespitleri sonrasında, İdare tarafından; sosyal denge tazminatı ödemelerinde gelir vergisi ve damga vergisi kesintilerinin önümüzdeki mali yılda yapılacağı ifade edilmiştir.

Netice olarak; memur personelin gelir vergisinin tahsil edilmemesi ve bordroda yer alan kazançları üzerinden kesilmesi gereken damga vergisinin kesilmemesinden dolayı İdarenin herhangi bir mali külfete maruz kalmaması için, memur personele yapılan sosyal denge ödemelerinden yukarıda belirtilen vergilerin alınması gerekmektedir.


Kararla ilgili sorunuz mu var?