Büyükşehir Belediyesi İşletmeler Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren sosyal tesislerin faaliyetleri ile bunlara ilişkin bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde;

• Ücret tarifesinin büyükşehir belediye meclisi tarafından belirlenmemesi,

  
  

• Mevzuata aykırı indirimler yapılması,

  
  

• Davet ve organizasyon tesislerinde taban kişi sayısına riayet edilmemesi,

  
  

• Bazı program iptallerinde kapora bedelinin sözleşmeye aykırı olarak iade edilmesi, hususları tespit edilmiştir.

  1. Ücret tarifesinin büyükşehir belediye meclisi tarafından belirlenmemesi

     
     

     5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde, Kanunlarda vergi, resim, harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirleme görev ve yetkisi belediye meclisine tevdi edilmiştir. Ayrıca 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 97’nci maddesinde ücrete tabi işler için “Belediyeler bu Kanunda harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet (...) için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkilidir. Belediye’ye tekel olarak verilmiş işler kendi özel hükümlerine tabidir.” hükmü yer almaktadır.

     Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 2018-3 sayılı Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ’in “Ortak Hususlar” başlıklı 7’nci maddesinin yirmi ikinci fıkrasında:

     “Kurum ve kuruluşların bu Tebliğ kapsamındaki tesislere ilişkin olarak 2018 yılında uygulayacakları tarife ve yararlanma bedelleri, kendi internet sitelerinde yer alır ve daima güncel tutulur.” denilmektedir.

     İdare tarafından 13.10.2016 tarihli Başkanlık Oluru ile 01.01.2017 tarihinden itibaren uygulanmak üzere fiyatlar tayin edilmiş, 11.09.2018 tarihinde ise bir başka olur ile bu tarihten itibaren uygulanacak olan yeni fiyatlar tayin edilmiştir.

     Yukarıda ortaya konulan mevzuat hükümleri çerçevesinde söz konusu tarifelerin Başkanlık Oluru şeklinde değil belediye meclisinin alacağı karara istinaden belirlenmesi

     
     

     gerekmektedir.

     
     

  2. Mevzuata aykırı indirimler yapılması

     
     

     4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde;

     “Genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları, genel ve katma bütçelerin transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler, özel bütçeli kuruluşlar, özelleştirme işlemleri tamamlanıncaya kadar, 24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanuna tâbi kuruluşlar ve özel hukuk hükümlerine tâbi, kamunun çoğunluk hissesine sahip olduğu kuruluşlar, kamu banka ve kuruluşları ile bunlara bağlı iş yerleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaz.” hükmü yer almaktadır.

     Aynı Kanun’un 1’inci maddesinde ayrıca, belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelerin, toplu taşım hizmetlerinde öğrenci ve basın kimlik kartı sahiplerine indirim uygulamaya yetkili oldukları hüküm altına alınmıştır.

     Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 2018-3 sayılı Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ’in “Ortak Hususlar” başlıklı 7’nci maddesinin altıncı fıkrasında:

     “Tesislerin lokanta (alakart usulüyle yemek çıkarılması halinde alakart yemek bedelleri dahil), pastane, kafeterya, büfe, disko ve diğer hizmet verilen yerlerinde yemek, kahvaltı, içki, meşrubat, çay, kahve ve benzeri hizmet bedelleri hiçbir şekilde maliyetinin altında olamaz.” denilmektedir.

     Yukarıda verilen hükümlerden İdareye ait sosyal tesislerde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler haricinde herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaması gerektiği anlaşılmaktadır. Ancak Maliye Bakanlığınca yayımlanan Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ’in “Ortak Hususlar” başlıklı 7’inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında eğitim ve dinlenme tesisleri ile misafirhaneler için tebliğin kapsamındaki kamu görevlileri ve yakınları dışında olanlar için tarifenin en az %50 fazlası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak eğitim ve dinlenme tesisleri ile misafirhaneler

     
     

     dışında kalan lokanta, kafe, düğün salonu gibi sosyal tesislerden yararlanacak olup da Tebliğ’in kendilerine kamu tarifesi uygulanmasını belirttiği kişilerden olmayanlara uygulanacak tarife için herhangi bir belirleme yapılmamıştır.

     İdarenin uygulaması incelendiğinde sosyal tesislerdeki ürün ve hizmetler için bir tarife belirlendiği, bunun üzerinden bir kısım kişi ve kuruluşlara indirim yapıldığı tespit edilmiştir. İndirim yapılan kişiler ve kuruluşlar arasında kamu kurumu personelleri olduğu gibi İdareye ait şirketlerde istihdam edilen personeller ile diğer bazı özel kişiler/kuruluşlar da bulunmaktadır. Yukarıda verilen mevzuat hükümleri doğrultusunda kendilerine kamu tarifesi uygulanabilecek kişi/kuruluş statüsünde bulunmayanlara kamu tarifesi uygulanması ile bu gibi kişilere ekstradan indirim yapılmasının mevzuata uyarlığı bulunmamaktadır.

  3. Davet ve organizasyon tesislerinde taban kişi sayısına riayet edilmemesi

     
     

     Büyükşehir Belediyesine ait bir kısım sosyal tesislerde yapılan davet ve organizasyonlara ilişkin olarak; her bir tesiste yapılacak rezervasyonlarda ayrı ayrı minimum kaç kişi için kiralanabileceğine yönelik kararlar alınmış, ancak yapılan incelemede düzenlenen organizasyonlarda bu sayılara riayet edilmediği tespit edilmiştir.

     Söz konusu tesislere ilişkin kapasite kullanım alanları ve hafta içi ve hafta sonu (Cuma, Cumartesi ve Pazar) en az kaç kişinin kullanımına sunabileceğine ilişkin bilgiler şu şekildedir:

• Florya Havuzlu Bahçe 1.200 kişi kapasiteli olup, hava muhalefeti halinde kullanılabilir kapalı alanı 600 kişiliktir. Hafta içi en az 400 kişi; hafta sonu ise en az 500 kişilik rezervasyon şartı bulunmaktadır.

• Florya İdeal Salon, 600 kişilik iç mekân hizmeti sunmaktadır. Hafta içi en az 300, hafta sonu en az 400 kişilik rezervasyon şartı bulunmaktadır.

• Florya Kır Bahçesi, 600 kişi dış mekân hizmeti sunmaktadır. Hafta içi en az 300, hafta sonu en az 400 kişilik rezervasyon şartı bulunmaktadır.

• Avcılar Denizköşk Toplantı ve Davet Salonu 750 kapasite ile iç mekân hizmeti sunmaktadır. Hafta içi en az 300, hafta sonu en az 400 kişilik rezervasyon şartı bulunmaktadır.

• 1453 Çırpıcı Sosyal Tesisi 600 kişi kapasite ile iç mekân hizmeti sunmaktadır. Hafta

  
  

  içi en az 300, hafta sonu en az 400 kişilik rezervasyon şartı bulunmaktadır.

  
  

• Beykoz Koru Sosyal Tesisi Pramit Salon 500 kişi kapasiteli olup, hafta içi en az 250 kişi, hafta sonu en az 400 kişilik rezervasyon şartı bulunmaktadır.

Yukarıdaki bilgiler ışığında gerçekleştirilen denetimler kapsamında; birçok kiralamanın konu edilen minimum kişi sayısının altında kalmasına rağmen rezervasyon ve kiralamanın yapıldığı anlaşılmıştır. Davet ve organizasyonlara ilişkin süreç ilgili sosyal tesisin rezervasyonu ile başlamakta ön sözleşme bedeli olarak 1.500,00 TL tahsil edilmektedir. Son sözleşme bedeli olarak ise tüm organizasyonun %25’i (11.09.2018 sonrası %40’ı) tahsil edilmektedir. Geriye kalan tutar da organizasyon sonunda (11.09.2018 sonrası organizasyondan 1 hafta önce) tahsil edilmektedir. Hal böyle olunca özellikle yoğun talebin olduğu dönemlerde organizasyon yapmak isteyebilecek kişiler, sayıları mevcut rezervasyonlardan fazla olsa bile rezervasyon yapamamakta böylece daha yüksek tahsilatlar yapılabilecekken bu durumdan mahrum kalınmaktadır.

Sonuç olarak, ilgili davet ve organizasyon alanı için belirlenen minimum kişi sayıları göz önünde bulundurularak rezervasyon ve sözleşmelerin tesis edilmesinin daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.

1. Bazı program iptallerinde kapora bedelinin sözleşmeye aykırı olarak iade edilmesi

   Yukarıda zikredilen sosyal tesislerden herhangi birinin bünyesinde gerçekleştirilecek olan davet ve organizasyonlara ilişkin sözleşmenin tamamı olan tutar ödenmeksizin ilgili sosyal tesis ile organizasyon sahipleri arasında belli bir kapora bedelini de içeren ön sözleşme ve kişi sayısı ve diğer detayların net olduğu son sözleşme imzalanmaktadır. Gerek ön sözleşmede gerekse son sözleşmede tarih ve sözleşme numarası ile birlikte kapora bedelleri de yer almaktadır. Söz konusu sözleşmelerde yer alan hükümlerden birisi de organizasyon sahibi tarafından yapılan iptallerde kapora iadesinin yapılmayacağı ve bu tutarın belediyece gelir kaydedileceğine ilişkindir.

   2018 yılı içerisinde gerçekleştirilen organizasyon sözleşmeleri üzerinde yapılan denetim ve incelemeler neticesinde; organizasyon sahipleri tarafından gerçekleştirilen iptal işlemleri olmasına karşın Beykoz Koru, Çırpıcı, Avcılar Denizköşk ve Florya Sosyal Tesislerinde ön sözleşme ve son sözleşme kapora bedellerinin İdarece gelir kaydedilmeksizin iade edildiği anlaşılmıştır. Söz konusu uygulama İdare ile organizasyon sahibi arasında

   
   

   akdedilen sözleşme hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

   
   

   İdare ile organizasyon sahibi arasında akdedilen sözleşmelerde iade şartlarının net bir şekilde ortaya konulması gerekli şartlar sağlandığı takdirde söz konusu iade işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

   Kamu idaresi cevabında; "a-) Ücret tarifesinin büyükşehir belediyesi meclisi tarafından belirlenmesi

   Bu İşletmelerin faaliyetleri Belediye gelirleri Kanunu’nun 97. Maddesi kapsamında olmadığından Meclis kararı alınmasına gerek olmadığı değerlendirilmektedir.

   b-) Mevzuata aykırı indirimler yapılması

   
   

   Bu İşletmelerin faaliyetleri Belediye gelirleri Kanunu’nun 97. Maddesi kapsamında olmadığından Meclis kararı alınmasına gerek olmadığı değerlendirilmektedir.

   c-) Davet ve organizasyon tesislerinde taban kişi sayısına riayet edilmediği tespit edilmiştir.

   Yapılan incelemeler neticesinde Florya Sosyal Tesisi, Avcılar Deniz Köşk Sosyal Tesisi, 1453 Çırpıcı Sosyal Tesisi ve Beykoz Koru Sosyal Tesislerinde yapılan düğün, nişan, toplantı vb. organizasyonlara ilişkin olarak; her tesiste yapılacak rezervasyonlarda ayrı ayrı olarak minimum kaç kişilik yapılabileceğine yönelik karar alınmıştır. Alınan bu karar neticesinde minimum kişi sayısının fazla olması sebebiyle rezervasyon sahipleri tarafından belirtilen sayıda davetli getirilemeyeceğinden organizasyonların iptal edilmekte olduğu tespit edilmiştir. Bu sebeple kamu yararı göz önünde tutularak kaynakların daha etkin ve verimli kullanılması adına 01.01.2019 tarihi itibari ile yapılacak organizasyonlarda ki taban kişi sayısı uygulaması kaldırılmıştır.

   d-)Bazı program iptallerinde kaparo bedelinin sözleşmeye aykırı olarak iade edildiği tespit edilmiştir.

   Yapılan incelemeler neticesinde Florya Sosyal Tesisi, Avcılar Deniz Köşk Sosyal Tesisi, 1453 Çırpıcı Sosyal Tesisi ve Beykoz Koru Sosyal Tesislerinde yapılan düğün, nişan, toplantı vb. organizasyonlara ilişkin olarak; rezervasyon sahibinin idaremize sunduğu ve idaremiz tarafından uygun görülen mücbir sebepler sonucunda kaparolar iade edilmiştir. Kamu yararı gözetilerek iptal edilen ve kaparo iadesi yapılan rezervasyonlarda aynı tarih ve

   
   

   saate yeni rezervasyonların alınmasına dikkat edilmiştir. 01.01.2019 tarihinden itibaren yapılacak yeni rezervasyonlarda kullanılan sözleşmelere rezervasyon sahibinin idaremize sunacağı mücbir sebeplerin idaremizce uygun bulunması halinde iade edilebilir ibaresi ilave edilmiştir." denilmektedir.

   Sonuç olarak kamu idaresi cevabında;

   
   

   • Bulgunun (A) ve (B) bentlerin de yer alan ücret tarifesinin büyükşehir belediye meclisi tarafından belirlenmemesi ve fiyatlarda mevzuata aykırı indirimler yapılması hususlarının 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun kapsamında olmadığı, dolayısıyla bu konularda meclis kararı alınmasına gerek olmadığı,

   • Bulgunun (C) bendinde yer alan organizasyonlarda taban kişi sayısına riayet edilmemesi hususu ile ilgili olarak 01.01.2019 tarihi itibari ile yapılacak organizasyonlarda ki taban kişi sayısı uygulaması kaldırıldığı,

   • Bulgunun (D) bendinde yer alan program iptallerinde kaparo bedelinin sözleşmeye aykırı olarak iade edilmesi hususunda söz konusu kaparoların idarece uygun görülen sebepler nedeniyle iade edildiği, 01.01.2019 tarihinden itibaren yapılacak yeni sözleşmelerde mücbir sebeplerin idarece uygun bulunması halinde iade edilebileceğine ilişkin hüküm eklendiği,

   ifade edilmiştir.

   
   

   Bulgunun (A) ve (B) bentlerine kamu idaresi tarafından verilen cevapta söz konusu hususların belediye meclisinin görev alanında olmadığının değerlendirildiği ifade edilmiştir.

   Bulgumuzda tarifelerin meclis kararı ile belirlenmesi hususu belirtilmiş olup dayanak olarak 2464 sayılı Kanun’un 97’nci maddesi yer almıştır. Kamu idaresi tarafından herhangi bir dayanak ortaya konulmadan tarifelerin bu kapsamda değerlendirilmediği ifade edilmiştir.

   Ayrıca mevcut tarifelerin ilgili kuruluşların internet sitesinde yer alacağına ilişkin eleştiriye herhangi bir cevap verilmediği görülmektedir.

   Kamu idaresi tarafından Bulgunun (B) bendi ile ilgili olarak da 2464 sayılı Kanun kapsamında olmadığı savunması ile gelinmesinin sebebi ise anlaşılamamıştır. Bulgumuzda mevzuat ile kendilerine kamu kurum ve kuruluşlarının sundukları mal ve hizmetlerde indirim yapılabileceğine ilişkin hüküm bulunmayan bir kısım kişi ve kuruluşlara indirim sağlanması

   
   

   hususu eleştirilirken, tarafımızca dayanak olarak 4736 sayılı Kanun’un ilgili maddesi belirtilmiştir.

   Yukarıdaki halleri ile kamu idaresinin bulgunun (A) ve (B) bentlerine vermiş olduğu cevapların yeterli görülmesi mümkün görülmemektedir.

   Bulgunun (C) ve (D) bentleri ile ilgili olarak ise geçmişteki hatalı uygulamaların Kamu idaresi tarafından kabul edildiği, 01.01.2019 tarihinden itibaren uygulamaların eleştiriler çerçevesinde güncellendiği anlaşılmaktadır.

   Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.

   
   

   BULGU 28: Belirli Oranlarda Özel Nitelikli Personel İstihdam Etme Hükümlerine Uyulmaması

   657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Engelli personel çalıştırma yükümlülüğü” başlıklı 53’üncü maddesinde kurum ve kuruluşların bu Kanun’a göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda %3 oranında engelli çalıştırmak zorunda olduğu, %3’ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun toplam dolu kadro sayısı dikkate alınacağı düzenlenmiştir.

   2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun Ek 1’inci maddesinde, haklarında korunma veya bakım tedbir kararı alınmış olup Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocukların kamu kurumlarında istihdamı düzenlenmiş, kamu kurum ve kuruluşları tarafından hangi statüde olursa olsun serbest kadro ve pozisyonları toplamının binde birinin bahsedilen kişilere ayrılacağı hüküm altına alınmıştır.

   Yukarıda verilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, kamu kurumlarına mevzuatta sayılan özel niteliklere sahip kişiler arasından belirli oranlarda istihdam etme zorunluluğu getirilmiştir. Yapılan incelemelerde gerek memur olarak istihdam edilmesi gereken engelli istihdamına gerekse yukarıda belirtilen 2828 sayılı Kanun uyarınca istihdam edilmesi gereken personel sayılarına uyulmadığı görülmüştür.

   Sözü edilen hususlar hakkında eksikliği gösteren tabloya aşağıda yer verilmiştir.

   
   

   Tablo 10: Mevzuat Gereği Çalıştırılması Gereken Personele İlişkin Tablo

   
   

   Engelli Personel İstihdamı (657/53. Madde)
   Personel Türü	Toplam Sayı (Hesaplamaya Dahil Edilmesi Gereken)	Çalıştırılması Gereken Yasal Oran	Çalıştırılması Gereken Engelli İşçi Sayısı	Çalışan Engelli İşçi Sayısı	Eksik İstihdam

   
   

   Memur + Sözleşmeli Personel	9.745	3%	292	106	186
   Sosyal Hizmetler Kanunu Uyarınca İstihdam (2828/Ek Madde 1)
   Personel Türü	Personel Sayısı	Çalıştırılması Gereken Yasal Oran	Çalıştırılması Gereken Personel Sayısı	Çalışan Personel Sayısı	Eksik İstihdam
   Memur+ Sözleşmeli+İşçi	13.361	%0,1	13	0	13

   
   

   Yukarıda yer alan tablodan da görüleceği üzere, idare tarafından 657 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi uyarınca istihdamı zorunlu olan 186 engelli personel ve 2828 sayılı Kanun uyarınca çalıştırılması gereken 13 kişi istihdam edilmemiştir.

   Sonuç olarak, istihdamı zorunlu personel sayılarının yukarıda verilen mevzuata uygun hale getirilmesi önem arz etmektedir.

   Kamu idaresi cevabında; “657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 53’üncü maddesi ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun Ek 1’ inci maddesi gereğince istihdamı zorunlu personel sayılarının mevzuata uygun hale getirilmesi sağlanacaktır.” denilmektedir.

   Sonuç olarak kamu idaresi cevabında; bulguda belirtilen görüşler doğrultusunda uygulama yapılacağı ifade edilmiş olup bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.