İçişleri Bakanlığı tarafından 2009 yılında yayımlanan Genelge’de ;

“Özel kalem müdürlüğü kadrolarına atanacakların, öncelikle belediyede çalışan memurlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar arasından seçilmesi esastır. Memurlar arasından yapılacak atamalarda, Bakanlığımızdan izin alınmayacaktır. Özel kalem müdürlüğü kadrolarına yapılacak açıktan atamalar, Bakanlığımız izni ile yapılacaktır. Bu kadrolara yapılacak açıktan atamalarda, kadro derecesi ve görevin özellikleri de dikkate alınarak yükseköğrenim mezunlarına öncelik verilecektir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 59 uncu maddesi kapsamında tanınan atama yetkisi, sınırsız bir yetki olmayıp, bu yetkinin memuriyete sınavsız girişin bir yöntemi gibi kullanımına hukuken imkan bulunmamaktadır. Bu sebeple, özel kalem müdürlüğü kadrolarına atanacakların seçiminde, belediye başkanlarının bir seçim dönemi boyunca çalışabilecekleri ehliyet ve liyakat sahibi kişileri seçmeleri esastır.” denilmektedir.

Genelge’de belirtildiği üzere, Belediyelerin özel kalem müdürlüğüne açıktan atama yapmadan önce İçişleri Bakanlığından izin alması gerekmektedir. İlgili düzenlemenin atanma ve sınavlar yönünden 657 sayılı Kanun’un uygulanmadığı istisnai memuriyetlerden olan özel kalem müdürlüğünün amacı dışında kullanılmasını önlemek amacıyla yapılmış olduğu kabul edilmelidir. Genelge’de özel kalem müdürlüğü kadrosunun amacına uygun kullanılması gerektiği özellikle vurgulanmış ve belediye başkanlarının bir seçim dönemi çalışacağı ehliyet ve liyakat sahibi kişileri bu kadroya ataması gerektiğinin altı çizilmiştir. Dolayısıyla Genelge ile, bu kadronun sınavsız memuriyete geçişin bir yolu olarak kullanılmasının önlenmesi amaçlanmıştır.

İdarenin 2018 yılı mali işlemlerinin incelenmesi neticesinde, Özel Kalem Müdürlüğü kadrosunun amacı dışında kullanılarak, diğer memuriyet kadrolarına geçişlerde basamak olarak kullanıldığı anlaşılmıştır. Şöyle ki:

İdare tarafından 2009 ve 2019 yılları arasında Özel Kalem Müdürlüğü kadrosuna 30 kişinin ataması gerçekleştirilmiştir. Bu atamalardan ise yalnızca 2 tanesinin İçişleri Bakanlığı izni vardır. Atananlardan bir kısmı diğer kamu kurumlarına naklen memur olarak gitmiştir. Geri kalanları ise Belediyenin kendi bünyesinde çeşitli memur kadrolarına atanmışlardır. Bahsi geçen atamaların İçişleri Bakanlığından izin alınmadan yapılması ve bu kadronun sınavsız

memuriyete geçişin bir yolu olarak kullanılması Genelge’deki düzenlemeye aykırılık teşkil etmektedir.

Sonuç olarak mevzuata aykırı olarak yapılan atamaların iptal edilmesi ve idarenin bundan sonra yapacağı atamalarda mevzuat hükümlerine riayet etmesi gerektiği düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyelerin Özel Kalem Müdürlüğü, 657 sayılı DMK'nın

59. maddesinde sayılan istisnai memurluklardan olup, kanunun 48. maddesinde belirtilen genel şartları taşıması kaydıyla, yine kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümleri ile bağlı olmaksızın tahsis edilmiş derece aylığı ile bu kadrolara açıktan ve naklen atama yapılabilmektedir. 657 sayılı kanunun 58. maddesine göre memurlar atamaya yetkili amirler tarafından atanır.

5393 sayılı Belediye Kanununun 38. maddesinin (j) bendi; “Belediye personelini atamak” ve 49. maddesinin 2. Fıkrası; “Belediye personeli, belediye başkanı tarafından atanır.” hükmüne göre Belediyelerde atamaya yetkili amir Belediye Başkanı olduğundan, belediye personeli Belediye Başkanı tarafından atanmaktadır. Belediye personelinin atanmasında bu genel kuralın istisnası ise 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 22. maddesine göre Genel sekreterin ve 2560 sayılı İSKİ Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 7 ve 11. maddelerine göre de yönetim kurulu üyesi ile genel müdürün Belediye Başkanının teklifi üzerine İçişleri Bakanı tarafından atanmasıdır.

Belediye personelinin atanmasında hangi hallerde nereden izin veya onay alınacağı konusu kanunlarda açıkça belirtilmesine ve Özel Kalem Müdürlüğüne atama yapılmadan önce bir izin veya onay şartı kanunlarda öngörülmemesine rağmen İçişleri Bakanlığı 03.06.2009 gün ve 2009/50 sayılı Genelge ile norm kadrosunda özel kalem müdürü olan belediyelerin bu kadroya açıktan atama yapmadan önce Bakanlıktan izin alınması yönünde bir düzenleme yapmıştır.

İçişleri Bakanlığından izin alınarak atama yapılacak haller, 5393 sayılı kanunun geçici

1. madde hükmünde açıklanmıştır. Yukarıdaki hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, norm kadrosunda “Özel Kalem Müdürlüğü” olan Belediyelerin bu kadroya yapacağı atamalarda, 657 sayılı kanunun 48. maddesinde belirtilen genel şartları taşıması kaydıyla, herhangi bir merciden izin almaksızın Belediye Başkanı tarafından atama yapılabileceği, Bahse konu kadroya yapılan atama sonrası durumuna uygun memur unvanlı bir kadroya da 657 Sayılı

DMK nun ilgili hükümleri dikkate alınarak yapılan atamaların yukarıda zikredilen kanuni düzenlemelere aykırı olmadığı değerlendirilmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; özel kalem müdürlüğü kadrolarına atama yapılabilmesi için İçişleri Bakanlığından izin alınmasına gerek bulunmadığı belirtilmiştir. Ancak Anayasanın 127’nci maddesinin beşinci fıkrası gereği merkezi idare Kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde mahalli idareler üzerinde idari vesayet yetkisine sahiptir. 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 2 ve 11’inci maddeleri ile 33’üncü maddesinin genelge için dayanak oluşturduğu düşünülmektedir. Kanunun “Bakanlığın düzenleme görev ve yetkisi” başlıklı 33’üncü maddesinde, “Bakanlık, kanunla yerine getirmekle yükümlü oldukları hizmetleri; tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlemekle görevli ve yetkilidir.” denilmektedir. Genelge 3152 sayılı Kanuna istinaden çıkarılmıştır. Ayrıca idareler 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun genel ilkelerini gözeterek atamalarda belli kriterleri genelge ile düzenleyebilir. Söz konusu genelge Danıştay kararıyla iptal edilmediği sürece yürürlüktedir. Genelge yargı kararıyla iptal edilmediğine veya Bakanlık tarafından yürürlükten kaldırılmadığına göre uyulması gereken normdur. Yani İçişleri Bakanlığı genelgesinin uyulması gereken düzenleyici işlem olduğu açıktır.

Genelgede, “657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 59 uncu maddesi kapsamında tanınan atama yetkisi, sınırsız bir yetki olmayıp, bu yetkinin memuriyete sınavsız girişin bir yöntemi gibi kullanımına hukuken imkân bulunmamaktadır. Bu sebeple, özel kalem müdürlüğü kadrolarına atanacakların seçiminde, belediye başkanlarının bir seçim dönemi boyunca çalışabilecekleri ehliyet ve liyakat sahibi kişileri seçmeleri esastır.” denildiği halde izin alınmadan yapılan bu atamalarda bu yetkinin memuriyete sınavsız girişin bir yöntemi gibi kullanıldığı açıktır.

Danıştay’ın istikrar bulmuş kararlarına göre açık hata olan işlemler süre kaydı olmaksızın her zaman geri alınabilir. Danıştay kararlarında atama şartlarını taşımama açık hata olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla mevzuata aykırı olarak gerçekleştirilen ilgili atamaların iptali gerekmektedir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.