İdarede personel ödemelerine ilişkin harcama yetkisinin personelin bağlı bulunduğu daire başkanı yerine İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanı tarafından kullanıldığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Harcama yetkisi ve yetkilisi” başlıklı 31’inci maddesine göre harcama yetkilisi, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisidir.

Aynı Kanun’un “Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesi ile bütçelerden harcama yapılabilmesinin harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkün olacağı hüküm altına alınmıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Kurumsal sınıflandırma” başlıklı 7’nci maddesi hükümlerinden ise kurumsal sınıflandırmanın sorumluluğun belirlenmesine ve program sorumlularının tespitine imkân veren bir sınıflandırma olduğu, dört düzeyden oluştuğu, ilk üç düzeyin idarelerin türünü ve yerini ayırt etmek amacıyla kullanıldığı, dördüncü düzeyin ise idare bünyesindeki birimleri gösterdiği, sorumluluğu bulunmayan ve kuruluşu mevzuattan kaynaklanmayan birimlerin kurumsal sınıflandırmada kodlanmayacağı anlaşılmaktadır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 31.12.2005 tarihli 26040 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren (1) seri numaralı Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ’in “2.1.4. Mahalli idarelerde harcama yetkilileri” başlığı altında yer alan üçüncü fıkrada, mahalli idarelerde kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde ödenek tahsis edilen ana hizmet birimleri ve yardımcı hizmet birimleri ile danışma ve denetim birimlerinin en üst yöneticilerinin harcama yetkilisi olarak belirlenmesi ve yetki-sorumluluk tesisinin buna göre yapılması gerektiği ifade edilmiştir.

Aynı Tebliğ’in “4. Harcama yetkisinin devri” başlığında ise belediyelerde harcama yetkilileri, bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere devredebileceği ancak harcama yetkisinin devredilmesi halinde yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kalkmayacağı belirtilmiştir. Yetki devrine ilişkin detaylar (1) seri numaralı Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ’de düzenlenmiştir.

Buna göre, büyükşehir belediyelerinde ödenekler bütçe ile daire başkanlıklarına (kurumsal sınıflandırmada dördüncü düzey) tahsis edilmektedir. Birimin en üst yöneticisi olması sebebiyle, 5018 sayılı Kanun’un 31’nci maddesi gereğince, her bir daire başkanı ilgili birimin harcama yetkilisi olmaktadır. Harcama yetkisi, yetki devri ile devredilebilmektedir.

5018 sayılı Kanun’un “Malî hizmetler birimi” başlıklı 60’ıncı maddesinin ikinci fıkrasında; alım, satım, yapım, kiralama, kiraya verme, bakım-onarım ve benzeri malî işlemlerden; idarenin tamamını ilgilendirenlerin destek hizmetlerini yürüten birim, sadece harcama birimlerini ilgilendirenlerin ise harcama birimleri tarafından gerçekleştirileceği ancak harcama yetkililiği görevi uhdesinde kalmak şartıyla, harcama birimlerinin talebi ve üst yöneticinin onayıyla bu işlemlerin destek hizmetlerini yürüten birim tarafından yapılabileceği belirtilmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 28.04.2006 tarihli 26152 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren (2) seri numaralı Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ’in üçüncü maddesinde; yukarıda yer verilen 5018 sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesinin ikinci fıkrasındaki hükmün uygulamasında, idarelerin teşkilat yapılarında destek hizmetleri ile yardımcı hizmet birimleri olarak yer alan idari ve mali işler, makine-ikmal, satın alma, yapı işleri, personel gibi birimlerin destek hizmetleri birimi sayılacağı ifade edilmiştir.

Aynı maddenin devamında yer alan düzenlemelere göre, alınacak üst yönetici onayında, ödeme emri belgesini düzenleme görevinin harcama birimi veya destek hizmetleri biriminden hangisi tarafından yürütüleceği hususunun da belirtilmesi gerekmektedir. Gerçekleştirme işlemleri destek hizmetleri birimi tarafından yapılan mali işlemlerde, harcama talimatlarında iş ve işlemlerin destek hizmetleri birimi personeli tarafından yürütüleceğinin belirtilmesi yeterli olup ilgili mevzuatında bizzat harcama yetkilisi tarafından belirlenmesi gereken hususlarda ilgili harcama yetkilisinin onayı alınmalıdır. Destek hizmetleri birimi personelinin gerçekleştirme görevlisi olması halinde, gerçekleştirme görevlisi tarafından düzenlenen ödeme emri belgesi imzalanmak üzere ilgili birimin harcama yetkilisine sunulmalıdır.

Özetle, bütçe ödenekleri her bir daire başkanlığına tahsis edilmekte olup bu ödenekten harcama yapma yetkisi ise ilgili daire başkanına aittir. Harcama yetkisinin bir başkası tarafından kullanılması yetki devri ile mümkün olmaktadır.

Ayrıca, harcama yetkililiği görevi uhdesinde kalmak şartıyla harcama biriminin talebi ve üst yöneticinin onayı ile bir birimi ilgilendiren harcama işlemleri destek hizmetleri birimleri tarafından yürütülebilmektedir. Bu durumda destek birimi personeli, gerekli prosedür sağlandıktan sonra, gerçekleştirme görevlisi olabilmektedir ancak gerçekleştirme görevlisi tarafından düzenlenen ödeme emri belgesi yine ilgili daire başkanı (harcama yetkilisi) tarafından imzalanmalıdır. Destek hizmetleri birimleri, (2) seri no.lu Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ’e göre personele ilişkin işlerin yürütüldüğü birimleri de kapsamaktadır.

Yapılan incelemede, personel giderleri ödeneğinin her bir daire başkanlığı uhdesine konulduğu ancak bu ödenekten harcama yapma yetkisinin ilgili daire başkanına ait olmasına rağmen bu yetkinin yetki devri olmaksızın İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanı tarafından kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu konunun yanı sıra, harcama birimlerinin talebi ve üst yöneticinin onayı olmaksızın personel ödemelerine ilişkin gerçekleştirme işlemlerinin İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü tarafından yapıldığı görülmüştür.

Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; harcama yetkisinin İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanına devredilmesi ve gerçekleştirme işleminin İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü tarafından yapılabilmesi için çalışmalara başlanacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak, daire başkanlıkları tarafından personel ödeneklerinden harcama yetkisinin İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanına devredilmesi ve gerçekleştirme işleminin İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü tarafından yapılabilmesi için harcama birimlerinin talebi ve üst yöneticinin onayı gerekmektedir.