Kurum tarafından kiraya verilen taşınmazların izlenmesi için ihdas edilmiş olan nazım hesapların kullanılmadığı görülmüştür.

Genel Muhasebe Yönetmeliği'nin "Nazım Hesaplara İlişkin İlkeler" başlıklı 12'nci maddesinin (a) bendinde nazım hesaplara ilişkin temel ilke şu şekilde tanımlanmıştır:

"Kamu idarelerinin varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin bilgi verme ve izleme görevi yüklediği işlemleri, muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerine ilişkin işlemlerini izlemek üzere nazım hesaplar kullanılır."

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 533/B, 533/Ç ve 533/G maddelerinde kira gelirlerinin izlenmesinde kullanılacak nazım hesapların nitelikleri ve işleyişleri tanımlanmıştır.

Yönetmeliğin 533/B maddesinde şu hüküm yer almaktadır;

“(1) Kiraya verilen, irtifak hakkı tesis edilen maddi duran varlıkların kayıtlı değerleri hesabı, kamu idarelerine ait maddi duran varlıklardan kiraya verilen veya üzerinde irtifak

hakkı tesis edilenlerin sözleşme sonuna kadar kayıtlı değerleri üzerinden izlenmesi için kullanılır.

Aynı Yönetmeliğin 533/Ç maddesinde şu hüküm yer almaktadır;

“(1) Maddi duran varlıkların kira ve irtifak hakkı gelirleri hesabı, kamu idarelerine ait maddi duran varlıklardan kiraya verilen veya üzerinde irtifak hakkı tesis edilenlere ilişkin olarak sözleşmelerinde yer alan kira ve irtifak hakkı gelirlerinin izlenmesi için kullanılır.”

Söz konusu Yönetmeliğin 533/G maddesinde şu hüküm yer almaktadır:

“(1) Diğer nazım hesaplar karşılığı hesabına, bu hesap grubunda yer alan hesaplara yazılan tutarlar karşılık olarak kaydedilir.”

T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün “Taşınmazlara İlişkin İşlemler” konulu 26.11.2014 tarihli ve 90192509-210.05.02-13278 sayılı Genel Yazısında söz konusu kayıtların yapılma usulü ilgili Yönetmelik hükümlerine bağlı olarak teyit edilmiştir.

Buna göre kira sözleşmeleri, sözleşme sonuna kadar kayıtlı değerleri üzerinden 990 Kiraya Verilen veya İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların Kayıtlı Değerleri Hesabında izlenecektir. Söz konusu sözleşmeler çerçevesinde elde edilen kira gelirleri de 993 Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabı’na kaydedilerek izlenecektir. 999 Diğer Nazım Hesaplar Karşılığı Hesabı da yapılacak işlemlerin karşılık hesabı olarak kullanılacaktır.

Kurumda yapılan incelemede, kira gelirlerinin takibinde 990 Kiraya Verilen veya İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların Kayıtlı Değerleri Hesabı’nın, 993 Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabı’nın ve bu işlemler karşılığında kullanılması gereken 999 Diğer Nazım Hesaplar Karşılığı Hesabı’nın kullanılmadığı görülmüştür. Bu hesapların kullanılmaması sonucunda toplam sözleşme bedeli 702.280,00 TL olan 15 adet kira sözleşmesine ait işlemler nazım hesaplarda gösterilmemiştir.

Kamu İdaresi cevabında, kiraya verilen taşınmazların muhasebe kayıtlarına ilişkin olarak Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen örneklerin değerlendirilmesi sonucunda, yapılması gereken kayıtların niteliği konusunda tereddüt

yaşandığı, bu sebeple nazım hesapların çalıştırılmadığı, ancak 2022 yılından itibaren kira gelirlerinin takibi için ilgili nazım hesapların kullanılmasına başlandığı ifade edilmiştir.

Her ne kadar 2022 yılından itibaren söz konusu hatalı uygulama düzeltilmiş olsa da, 2021 yılında yapılan işlemler, mali tabloların hata içermesine sebep olmuştur.

Kiraya verilen taşınmazlardan elde edilen kira gelirlerinin, yukarıda açıklanan mevzuat çerçevesinde nazım hesaplarda izlenmesi; dolayısıyla mali tabloların, eksiksiz ve doğru bilgi vermesinin sağlanması gerekmektedir.