Kurumun sahip olduğu dayanıklı taşınırlara yapılan ve taşınırların değerini, kullanım süresini ve bu taşınırlardan sağlanan faydayı artıran harcamaların ilgili taşınırın kayıtlı değerine eklenmeksizin doğrudan gider kaydedildiği tespit edilmiştir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin “Maddi duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamalar” başlıklı 27’nci maddesinde; maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı artıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyet, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edileceği, bunların dışında maddi duran varlıklar için yapılan her türlü normal bakım ve onarım harcamalarının gider olarak kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 47 Sıra Nolu Amortisman ve Tükenme Payları Tebliği’nde duran varlıklardan hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı belirtilmiş olup ilgili Tebliğ'in 4’üncü maddesinde duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerlerinin maliyet bedeli olacağı, maliyet bedelinin ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamı olacağı, bir varlık için yapılan harcamaların, kayıtlı değerine ilave edilmesi halinde, amortisman hesaplamasının varlığın yeni değeri üzerinden yapılacağı belirtilmiştir.

Aynı Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payı ve oranları” başlıklı 6’ncı maddesinde, maliyet bedeli Taşınır Mal Yönetmeliği'nin eki listede yer alan dayanıklı taşınırların her biri için 14.000 TL limiti aşanların değer artırıcı harcama olarak kabul edileceği, henüz amortisman ayırma süresini tamamlamamış olan duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamaların, varlığın maliyet bedeline eklenerek kalan amortisman süresince eşit olarak amortisman ayrılacağı düzenlemeleri yer almaktadır.

Bu düzenleme çerçevesinde maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, o varlıktan sağlanan faydayı artıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü harcamanın ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilmesi ve amortisman hesaplamasında dikkate alınması gerekmektedir.

Ancak yapılan denetimde, bir yıllık sözleşme kapsamında bakım, onarım ve güncelleme

çalışmaları yaptırılan optik işaret okuyucuları için 2022 yılında yapılan 463.710,00 TL harcamanın, bu taşınırların değerini, kullanım süresini ve bu taşınırlardan sağlanan faydayı artırıcı mahiyette olmasına rağmen taşınırın kayıtlı değerine ilave edilmeksizin direkt gider kaydedildiği görülmüştür. Bu durum ilgili maddi duran varlığın Bilançoda 463.710,00 TL eksik, Faaliyet Sonuçları Tablosunda ise 630 Giderler Hesabının aynı tutarda fazla raporlanmasına neden olmuştur.

Kamu İdaresi cevabında özetle, söz konusu makine ve teçhizatın rutin bakım onarımı için ihale yapıldığı, ihalenin ilgili taşınırın değerini artırmaya yönelik olmayıp optik cihazların ve tarayıcıların sürekli çalışır durumda tutulmasına yönelik olduğu ifade edilmiştir.

Ancak Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin 27’nci maddesinde, varlığın kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini ve sağlanan faydayı artıran mahiyetteki harcamaların varlığın kayıtlı değerine ilave edileceği, bunun dışında kalan her türlü bakım onarım harcamasının ise gider kaydedileceği hüküm altına alınmıştır. Optik İşaret Okuyucuların Bakım Onarım ve Tarama Çözümleme Yazılım ihalesinin incelenmesinde, ihale konusu edimlerin, belirli periyotlarda yapılarak ilgili maddi duran varlıkların ömrünü, ürün ve hizmet kalitesini artırmaya yönelik olup ilaveten mevcut sisteme yazılım ekleme ve güncelleştirme gibi sağlanan faydayı artırıcı mahiyette olduğu görülmüştür. Bu nedenle söz konusu harcamaların, Yönetmelik'in anılan maddesindeki değer artırıcı harcama kapsamında olduğundan, giderleştirilmeksizin varlığın kayıtlı değerine ilave edilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, Kurumun duran varlıklarının mali tablolarda tam ve doğru raporlanmasını teminen, taşınırlara yapılan değer artırıcı mahiyetteki harcamaların doğrudan gider kaydedilmemesi, ilgili varlığın kayıtlı değerine ilave edilmesi gerekmektedir.