Yapım işlerinde 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 30’uncu maddesi gereğince kesin kabulden itibaren yüklenici ve alt yükleniciye getirilen on beş yıllık sorumluluk mükellefiyeti gözetilmeden ve bu kapsamda bir “teknik heyet tespit raporu” bulunmadan bakım ve onarım giderlerinin bütçeden karşılandığı görülmüştür.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 30’uncu maddesi ile Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 20’nci ve 25’inci maddeleri gereğince yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi kesin kabul onay tarihinden itibaren de on beş yıl süreyle müteselsilen sorumludurlar. Bu zarar ve ziyanın genel hükümlere göre yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilmesi gerekmektedir.

Mezkur Kanun’da ifade edilen genel hükümler, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun tazminata ilişkin hükümleridir. Türk Borçlar Kanunu’nun “İş sahibinin seçimlik hakları” başlıklı 475’inci maddesi uyarınca iş sahibi (idare), ayıba karşı tekeffül hükümleri çerçevesinde, sözleşmeden dönme, süre verilerek düzeltilmesi, bedelden indirim isteme ve zarar ziyanının ödenmesi seçimlik haklarına sahiptir.

Türk Borçlar Kanunu’nun 472’inci maddesinin üçüncü fıkrası ve 476’ncı maddesinde;

yüklenicinin işin ehli olup bedele hak kazanabilmesi için eseri fen ve sanat kuralları ile tekniğine ve iş sahibinin ondan beklediği amaca uygun olarak tamamlayıp teslim etmek zorunda olduğu, ayrıca sözleşme ve ekleri ile proje ve teknik resimlere aykırı olarak imalât yapılmış olması halinde, imalâtın bu şekilde yapılması iş sahibi tarafından talep edilmiş olsa dahi yüklenicinin iş sahibine karşı genel ihbar yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda doğacak sonuçlardan kurtulamayacağı hüküm altına alınmıştır.

4735 sayılı Kanun kapsamında sözleşmeye bağlanan ve kesin kabulden itibaren on beş yıllık yüklenici sorumluluğu devam eden kamu binalarında bakım onarım gideri yapılabilmesi için öncelikle bir teknik heyet oluşturulması, söz konusu bakım onarımın kullanım hatasından mı yoksa imalat hatasından mı kaynaklandığının tespit ettirilmesi, kullanım hatasından kaynaklı bakım onarım giderlerinin bütçeden karşılanması; buna karşın yüklenici veya alt yüklenici kusurundan kaynaklanan bakım onarımın yüklenici marifetiyle yaptırılması, sonuç alınamaması durumunda, bakım onarımın kamu kaynakları kullanılarak yüklenici nam ve hesabına yaptırılıp bedelinin yükleniciden sulhen veya dava yoluyla tahsil edilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, Üniversite Yalnızbağ Yerleşkesi Otomatik Kapıların Onarımı yapım işi, Soğutma Sistemlerinin Bakım Onarımı yapım işi, Yalnızbağ Yerleşkesi Mevcut Depolardaki Sulama Hidrofor Sistemi Onarımı yapım işi, Muhtelif Binalarda Büyük Onarım yapım işi ve Yalnızbağ Yerleşkesi ve Kemah Meslek Yüksekokulu Binaları Çatıları Büyük Onarım yapım işlerinde, kesin kabul tarihinden itibaren on beş yılını doldurmayan binalar için İdare tarafından teknik heyet oluşturulmadan ve söz konusu bakım onarım ihtiyacının kullanım hatasından mı yoksa imalat hatasından mı kaynaklandığı tespit edilmeden anılan işlerin yaptırıldığı anlaşılmıştır.

Kamu İdaresi cevabında, binalarda yapılan onarım işlerinin ilgili birimin talebi üzerine kullanım amacının değişmesi ve/veya ek mahal ihtiyacı doğrultusunda yapıldığı ifade edilmiştir. Bununla birlikte, bundan sonra yapılacak onarım işlerinde bulguda belirtildiği üzere işe başlanmadan önce “Teknik Heyet Raporunun” düzenleneceği, kullanımdan kaynaklı hasar ve arızaların kurumca yapılmasının, yüklenicinin mükellefiyeti içinde olanların ise yüklenici marifetiyle yaptırılmasının sağlanacağı ve konuya ilişkin olarak ilgili personele gerekli uyarıların yazıyla yapıldığının bilgisi verilmiştir.

Sonuç olarak; yüklenici ve alt yüklenici mükellefiyeti on beş yıl süreyle devam eden yapılara ilişkin bakım onarım harcaması yapılmadan önce, kurulacak teknik heyet tarafından hata

ve kusurun neden kaynaklandığının tespiti gerekmektedir.