Karar Künyesi
Kamu İdaresince verilen hizmet karşılığı elde edilen gelirlerde katma değer vergisi tahakkuk ettirilmediği ve indirim konusu yapılması gereken katma değer vergisinin ilgili hesapta muhasebeleştirilmediği tespit edilmiştir.
Verilen Hizmet Karşılığı Elde Edilen Gelirlerde Katma Değer Vergisi Tahakkuk Ettirilmemesi
Kamu İdaresi tarafından katma değer vergisinin konusunu oluşturan hizmet ifası nedeniyle hesaplanması gereken katma değer vergisinin muhasebeleştirilmesi işlemlerinde kullanılması gereken 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı’nın kullanılmadığı görülmüştür.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler” başlıklı 1’inci maddesinde; Türkiye’de yapılan ticari, sınai zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olacağı,
“Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi” başlıklı 10’uncu maddesinde ise; vergiyi doğuran olayın mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi ve hizmetin yapılması anında meydana geleceği hüküm altına alınmıştır.
27.05.2016 tarih ve 29724 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı’na ilişkin olarak düzenlenen “Hesabın Niteliği” başlıklı 293’üncü maddesinde; bu hesabın, teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tutarları ile bu tutarlardan mahsup edilen ve ödenen tutarların izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.
Yönetmelik’in “Hesabın İşleyişi” başlıklı 294’üncü maddesinde ise; idarenin sattığı mal ve hizmet karşılığı olarak katma değer vergisi tutarı da dâhil olmak üzere yapılan tahsilat tutarlarının 100 Kasa Hesabı’na veya 102 Banka Hesabı’na borç, tahsil edilen katma değer vergisinin 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı’na, katma değer vergisi hariç tutarın ise 600 Gelirler Hesabı’na alacak, diğer taraftan katma değer vergisi tutarı da dâhil olmak üzere yapılan tahsilat toplamının 800 Bütçe Gelirleri Hesabı’na alacak, 805 Gelir Yansıtma Hesabı’na borç kaydedileceği açıklanmıştır.
Kamu İdaresinin Nezaket Okulu(kreş), spor salonu ve kapalı yüzme havuzu gibi ticari faaliyete konu olan hizmet alanları bulunmakta olup bu yerler için yapılan her harcama gelir elde etmek amacı ile yapılmaktadır. Bahse konu faaliyetler Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği uyarınca münhasıran ilgili kurum ve kuruluş mensuplarına hitap etmemeleri sebebiyle istisna kapsamına girmemektedir. Dolayısıyla bu faaliyetler bünyesinde yapılan işlemlerden katma değer vergisi doğmaktadır.
Belediye tarafından 2022 yılı içerisinde verilecek söz konusu hizmetlere ilişkin ücret tarifesi ise Belediye Meclisinin 03.12.2021 tarih ve 269 sayılı kararıyla belirlenmiş olup ilgili kararda bu faaliyetlerinden alınacak ücretlere katma değer vergisinin dâhil olup olmadığı hususuna ilişkin herhangi bir ibareye yer verilmemiştir.
Yapılan incelemede; Kamu İdaresinin katma değer vergisinin konusunu oluşturan hizmet ifası nedeniyle elde ettiği ücreti 600 Gelirler Hesabı’na kaydettiği, ancak bu hizmet ifası nedeniyle doğan katma değer vergisi için 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı’nın kullanmadığı tespit edilmiştir.
Kamu İdaresinin ticari faaliyet konusu hizmetleri nedeniyle doğan katma değer vergisini 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı’nda izlemesi gerekmektedir.
İndirim Konusu Yapılması Gereken Katma Değer Vergisinin İlgili Hesapta Muhasebeleştirilmemesi
Kamu İdaresinin iktisadi faaliyet çerçevesinde yürüttüğü hizmetlerine ilişkin harcamalar nedeniyle ödediği katma değer vergisini, 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı yerine 630 Faaliyet Giderleri Hesabı veya ilgili varlık hesabında muhasebeleştirdiği görülmüştür.
27.05.2016 tarih ve 29724 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı’na ilişkin olarak düzenlenen “Hesabın Niteliği” başlıklı 153’üncü maddesinde “Bu hesap, mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğuran katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır. Mahalli idareler, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları katma değer vergisini indirim konusu yaparlar. Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen katma değer vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.” hükmü yer almaktadır.
Aynı Yönetmelik’in “Hesabın İşleyişi” başlıklı 154’üncü maddesinde ise “Kurumların katma değer vergisi tahsilatı yaptıkları faaliyetleri ile ilgili mal ve hizmet alımları nedeniyle yapılan giderin, katma değer vergisi hariç tutarı 630 Giderler Hesabı’na veya aktifleştirilecek bir unsur ise ilgili hesaba borç, indirilecek katma değer vergisi tutarı bu hesaba borç, kesintiler 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar veya ilgili diğer hesaplara alacak, ödenecek tutar 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı’na alacak; diğer taraftan katma değer vergisi dâhil tutar 830 Bütçe Giderleri Hesabı’na borç, 835 Gider Yansıtma Hesabı’na alacak kaydedilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Belediyeler kuruluş amacına uygun teslim ve hizmetleri ile ilgili olan işlemler dolayısıyla yüklendikleri katma değer vergisini indirim konusu yapamayacaklardır. Ancak iktisadi faaliyet çerçevesinde yürüttüğü hizmetlere ilişkin yaptığı harcamalar için yüklendikleri katma değer vergisini indirim konusu yapmaları gerekmektedir.
Kamu İdaresinin iktisadi faaliyete konu olan Nezaket Okulu(kreş), spor salonu ve kapalı yüzme havuzu hizmetlerinde üretim girdisi olarak yaptığı harcamalar için yüklenilen katma
değer vergisinin indirim konusu yapılmayarak giderleştirildiği tespit edilmiştir. Dolayısıyla Faaliyet Sonuçları Tablosunda 630 Giderler Hesabı’nın olması gerekenden daha yüksek görünmesine neden olunmuştur.
Üretim girdisi olarak yapılan harcamalara ait katma değer vergisinin yukarıda bahsedilen mevzuat hükümleri gereğince 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı’nda muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.