Kamu İdaresince, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda öngörülen temel ihale usulleri ile ihale edilmesi gereken ve aynı ihale konusu iş içerisinde yer alabilecek Yapı İşleri Daire Başkanlığı bünyesinde bazı Bakım Onarım ve Yapım İşlerinin mevzuatta öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde parçalara bölünmek suretiyle doğrudan teminle gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde; her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir.

Anılan Kanun’un “Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde ise; harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından sorumlu olduğu ifade edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; “idarelerin bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını” sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmiş olup söz konusu maddenin devamında ise aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilemeyeceği ve eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanunun “Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinin d fıkrasında büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin 121.405 TL’yi, diğer idarelerin 40.443 TL’yi aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin usulü ile karşılanabileceği belirtilmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 22.5.1.2. numaralı maddesinde ise

“…4734 sayılı Kanunun 19'uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanunun 22'nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22'nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir.” denilmek suretiyle aynı husus tekrar edilerek aynı nitelikteki yapım işlerinin,

kalemlere veya gruplara bölünerek yapılmasının, 4734 Sayılı Kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiği ifade edilmektedir.

Özellikle Yapı İşleri Daire Başkanlığı bünyesinde niteliği itibariyle benzer veya aynı olan yapım, mal ve malzeme ihtiyaçlarını çok sayıda işlemle aynı yükleniciden doğrudan temin suretiyle karşıladığı, yine Kamu İdaresinin ilgili mevzuatta öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde aynı veya benzer mal kalemlerini parçalara bölmek suretiyle bir ihale usulü olmayan doğrudan temin ile aldığı görülmüştür.

İdare doğrudan temin yönüyle yapılan alımların parçalara bölünmek suretiyle yapılmasına gerekçe olarak; Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile yeterli ödeneğin tahsis edilmemesi ve yıl içi ödeneklerin parça parça temin edilebilmesi ve hizmet sunulan alanın sürekliliği esas olan bir yapıya sahip olması gibi nedenleri göstermiş bundan sonra bu tür işlerin ihale mevzuatı çerçevesinde yapılması planlandığı belirtilmiştir. İdare tarafından gösterilen sebepler sürekliliği olan işler için yapılacak mal ve hizmet alımlarının önceden plan yapılmasını gerektirmektedir. Söz konusu alımlar için Kamu İhale Kanunu Temel İlkeleri ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasına vurgu yapmaktadır.

Kamu hizmetlerin yürütülmesinde gerekli olan mal ve hizmet alımı ile bakım onarımların ödenek durumuna göre ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması Kamu İhale Kanunun ana ilkeleri arasında yer almaktadır. İdare tarafından öne sürülen gerekçeler parasal sınırların altında kalacak şekilde parçalara bölünmek suretiyle doğrudan teminle gerçekleştirilmesine olanak tanımamaktadır. Dolayısıyla, İdare tarafından yapılan mal ve hizmet alımı ile yapım işlerinin Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen “temel ilkeler” çerçevesinde yine aynı Kanunda düzenlenen usul ve esaslara göre temel ihale usulleri ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir.