İdare sınırları içerisinde faaliyet gösteren bazı iş yerleri için mesken oranı üzerinden emlak vergisi tahakkukları yapıldığı görülmüştür.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde Türkiye sınırları içinde bulunan binaların bu kanun hükümlerine göre bina vergisine tabi olduğu; 2’nci maddesinde bu Kanun'daki bina tabirinin, yapıldığı madde ne olursa olsun, gerek karada gerek su üzerindeki sabit inşaatın hepsini kapsadığı; 3’üncü maddesinde bina vergisini, binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edenlerin ödeyeceği; 8’inci maddesinde, bina vergisinin oranının meskenlerde binde bir, diğer binalarda ise binde iki

olduğu, bu oranların, 5216 sayılı Kanun’un uygulandığı büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanları içinde %100 artırımlı uygulanacağı ifade edilmiştir.

Aynı Kanun’un 33’üncü maddesinde, bir binanın kullanış tarzının tamamen değiştirilmesi veya bir binanın ikamete mahsus mahallerinden bir kısmının dükkân, mağaza, depo gibi ticaret ve sanat icrasına mahsus mahaller haline kalbedilmesi durumu, vergi değerini tadil eden sebepler arasında sayılmıştır.

Emlak vergisi, mükelleflerin beyannameleri esas alınarak tahakkuk ve tahsil edilmektedir. 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Bildirim verme süresi” başlıklı 23’üncü maddesinde aynı Kanun’un 33’üncü maddesine göre vergi değerinde değişiklik yapılması gereken nedenlerin bulunması halinde emlak vergisi bildirimi verilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir. Bu durumda, bir binanın ikamete özgü bölümlerinden bir kısmının iş yeri olarak kullanılması durumunda vergi değerinde değişiklik yapılması gerekmektedir.

Söz konusu tespite İdarenin 2020 Sayıştay Denetim Raporunda da yer verilmiş olup; yapılan incelemede, İdarenin, iş yerlerinin emlak vergisi mükellefiyetlerinin kontrol edilip, düzeltilebilmesi amacıyla muhasebe programına yeni bir modül entegre etme çalışmalarına başladığı fakat 2021 yıl sonunda henüz tamamlanamadığı görülmüştür. Saha denetimleri sonucu düzeltilen beyan olmadığı bilgisi verilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; Belediye sorumluluk sınırları içinde bulunan bazı işyerlerinin, mesken olarak verilen emlak vergilerinin iş yeri olarak tahakkuk edilerek eksik vergi tahakkuk edilmesini önlemek amacıyla ilgili birim tarafından aylık olarak iş yeri açılışlarına ilişkin bilgilerin Mali Hizmetler Müdürlüğüne gönderildiği, ayrıca Strateji Geliştirme Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan Ar-Ge birimi tarafından mücavir alan içindeki tüm emlak envanterinin çıkarılması çalışmalarına başlandığı, envanter çalışmaları tamamlandığında mesken üzerinden yapıldığı tespit edilen binaların yoklama ile iş yerine çevrilerek tahakkuka bağlanacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, İdarenin, emlak vergisinden mahrum kalıp gelir kaybına uğramaması için sınırları içerisinde faaliyet gösteren tüm iş yerlerinde gerekli çalışma ve kontrolün yapılması gerekmektedir.