Büyükşehir belediyesinde daire başkanlıkları ve müdürlüklerin büyük bir çoğunluğunun vekalet veya tedviren atamalar ile görevlerini yürüttükleri görülmüştür.

Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yükümlülük ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu düzenlemektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun “Vekâlet görevi ve aylık verilmesinin şartları” başlıklı 86’ncı maddesine göre; memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabileceği ve yine boş kadrolara ait görevlerin memurlara vekâleten gördürülebileceği belirtilmiştir.

Tedviren görevlendirmenin düzenlendiği 99 seri nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği’nde; asilde aranan şartlara sahip vekil memur bulunamadığı takdirde, hizmetin aksamadan yürütülebilmesi bakımından herhangi bir şekilde boşalmış veya boş bulunan bir görevin öncelikle varsa yardımcılarına yoksa asilde aranan şartlara en yakın personele tedviren gördürüleceği belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri çerçevesinde, vekâleten veya tedviren görevlendirme müessesesi boşalmış veya boş bulunan bir kadro görevinin kesintisiz devam edebilmesini sağlamaya yönelik bir düzenlemedir.

Kamu hizmetlerinde esas olan, kamusal görevlerin asaleten atanan memurlar veya kamu görevlilerince yürütülmesidir. Bazı hallerde söz konusu kişilerin görevlerini ifa edememeleri olasıdır. Bu gibi hallerde kamu hizmetlerinde aksama yaşanmaması ve sürekliliğin sağlanması için vekâlet kurumu oluşturulmuştur. Vekâleten atama istisnai bir usuldür; dolayısıyla bu kuruma kısa dönemler için ve geçici olarak başvurulmalıdır.

Büyükşehir Belediyesinin teşkilat şeması ve yönetim yapısı incelendiğinde;

Toplam 20 daire başkanlığından 9 daire başkanlığının vekaleten yürütüldüğü, bir genel sekreter yardımcısının bu görevinin yanı sıra iki daire başkanlığına vekalet ettiği, yine bir veteriner hekimin iki daire başkanlığına vekalet ettiği görülmüştür.

Toplam 78 şube müdürlüğü kadrosunun bulunduğu, bunlardan 47 müdürlüğe vekalet, 9 müdürlüğe tedviren atamalar yapıldığı bir müdürlüğün ise boş olduğu, yalnızca 21 müdürlüğe asaleten atama yapıldığı görülmüştür.

Müdürlüklerdeki vekalet ve tedviren atamalar incelendiğinde, veteriner hekim kadrosunda bulunan ve iki daire başkanlığına vekalet eden kişinin aynı zamanda üç müdürlüğe de vekalet ettiği görülmüştür. Daire başkanlığına vekaleten atanan bir kişi aynı zamandan iki müdürlüğe de vekaleten bakmaktadır. Yine asaleten ve vekaleten daire başkanı olarak görev yapan iki kişi aynı zamandan birer müdürlüğe de vekaleten atanmıştır.

Yukardaki açıklamalardan anlaşılacağı üzere Büyükşehir Belediyesinde vekalet müessesesinin çok yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir.

İdarede en son 2021 yılı içerisinde şube müdürü görevde yükselme sınavı yapılmıştır. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yılın başında görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavı duyurusu yapılmış, Başkanlık Makamı tarafından görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavı açılması uygun görülmüş ve sınav ile açılan kadro ve unvanlar resmi internet sitesinde ilan edilmiştir.

Şube müdürü görevde yükselme yazılı sınavına 48 personel katılmış ve bunlardan 23 personel yazılı sınavda başarılı olarak sözlü sınava girmeye hak kazanmıştır. Ancak yapılan sözlü sınavda hiçbir personel başarılı sayılmamıştır. Fakat şube müdürlüğü yazılı sınavını kazanarak sözlü sınava girmeye hak kazanan ancak başarısız sayılan 23 kişiden 9 kişinin halen şube müdürlüğü görevini vekaleten yürüttüğü görülmüştür. Sözlü sınavda başarısız sayılan kişilerin vekaleten şube müdürlüğü görevini yürütmesi kendi içinde bir çelişki barındırmaktadır.

İdare tarafından verilen cevapta bulgu doğrultusunda hareket edileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; hem mevcut personelin iş motivasyonunun arttırılması, hem de şube müdürlüğü vekaletlerinin belli sayıda asalete dönüşmesi açışında tekrar bir görevde yükselme sınavı açılmalı,

Kamu hizmetlerinde esas olan, kamusal görevlerin asaleten atanan kamu görevlilerince yürütülmesi olduğundan, istisnai olan vekâleten ve tedviren atamalara kısa dönemler için ve geçici olarak başvurulmalıdır.