Büyükşehir Belediyesi hesaplarının incelenmesi sonucunda ilçe belediyelerinden alınması gereken çevre temizlik vergisi paylarının takibinin yapılmadığı görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun “Çevre temizlik vergisi” başlıklı mükerrer 44’üncü maddesinde, “…

İş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılır. Tahakkuk eden vergi, bir defaya mahsus olmak üzere, belediyelerin ilan mahallerinde bir ay süreyle topluca ilan edilir. İş yeri ve diğer şekilde kullanılan binalarla ilgili olarak tahakkuk eden bu vergi, her yıl, emlak vergisinin taksit sürelerinde ödenir.

Su ve kanalizasyon idareleri büyük şehir dahilindeki her ilçe veya ilk kademe belediyesinin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan konutlara ilişkin olarak tahsil ettiği çevre temizlik vergisi ile bu verginin süresinde ödenmemesi nedeniyle tahsil ettiği gecikme zammının yüzde seksenini tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar bir bildirim ile ilgili belediyeye bildirerek aynı süre içinde öder. Tahsil edilen vergi ve gecikme zammının yüzde yirmisini ise münhasıran çöp imha tesislerinin kuruluş ve işletmelerinde kullanılmak üzere büyük şehir belediyesinin hesabına tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar aktarır. Büyük şehir belediye sınırları içinde bulunan belediyelerin kendileri tarafından tahsil edilen çevre temizlik vergisinin yüzde yirmisi aynı esaslar çerçevesinde büyük şehir belediyelerine aktarılır.

Tahsil ettiği vergiyi veya gecikme zammını yukarıda belirtilen süre içinde ilgili belediyeye yatırmayan idarelerden, bu tutarlar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edilir.”

denilmiş ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir belediyesinin gelirleri” başlıklı 23’üncü maddesinde de, “Büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşları ile ilçe

belediyeleri; tahsil ettikleri vergiler ve benzeri malî yükümlülüklerden birbirlerine ödemeleri gereken paylar ile su, atık su ve doğalgaz bedellerini zamanında yatırmadıkları takdirde, ilgili belediye veya bağlı kuruluşun talebi üzerine söz konusu tutar, İller Bankası tarafından, yükümlü belediyenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı belediyenin hesabına aktarılır. Gecikmeden kaynaklanacak faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden, ilgili ilçe belediye başkanı ve sayman şahsen sorumludur. Bu fıkra hükmü, ilçe ve ilk kademe belediyeleri hesabına yapılacak her türlü aktarmaları zamanında yapmayan büyükşehir belediye başkanı, bağlı kuruluş genel müdürleri ve saymanları hakkında da uygulanır.” hükmü yer almıştır.

İlçe belediyeleri tahsil ettikleri çevre temizlik vergisinin yüzde yirmisini (süresinde ödenmeyen çevre temizlik vergisinin gecikme zammıyla birlikte tutarının) takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar Büyükşehir Belediyelerine aktarmakla yükümlüdür. Su ve Kanalizasyon İdaresi de konutlara ilişkin olarak tahsil ettiği çevre temizlik vergisi ile bu verginin süresinde ödenmemesi nedeniyle tahsil ettiği gecikme zammının yüzde yirmisini ise münhasıran çöp imha tesislerinin kuruluş ve işletmelerinde kullanılmak üzere büyük şehir belediyesinin hesabına tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar aktarmakla yükümlüdür. İdareler tahsil ettikleri çevre temizlik vergisini zamanında Büyükşehir Belediye hesabına yatırmadıkları takdirde, Büyükşehir Belediye Başkanlığının talebi üzerine söz konusu tutar İller Bankası tarafından ilgili idarenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı Büyükşehir Belediyesinin hesabına aktarılacaktır. İlçe belediyeleri payları zamanında ödemediği için gecikmeden kaynaklanacak gecikme zammı ilçe belediye bütçesinden ödenmemelidir. Büyükşehir Belediyesine ödenecek gecikme zammından ilgili ilçe belediye başkanı ve sayman şahsen sorumlu olduğu için bu tutarın bu kişilerden alınması gerekir.

Çevre temizlik vergi paylarıyla ilgili olarak yapılan incelemede 31.12.2019 tarihi itibariyle; 5 belediyenin alacak aslını ödediği ancak süresinde ödenmeme nedeniyle gecikme zammı alacağı olduğu, 11 belediyenin alacak aslını kısmen ödediği/ödemediği ve süresinde ödenmeme nedeniyle gecikme zammı alacağı olduğu, KASKİ Genel Müdürlüğünün alacak aslını ödediği ancak süresinde ödenmeme nedeniyle gecikme zammı alacağı olduğu, belediyelerden toplam olarak 417.533,60 TL alacak aslı ile 217.480,65 TL gecikme zammı ve KASKİ Genel Müdürlüğünden 504.101,14 TL gecikme zammı alacağı olduğu anlaşılmıştır. KASKİ Genel Müdürlüğünden 504.101,14 TL gecikme zammı alacağı 02.12.2020 tarih ve 16063 numaralı muhasebe işlem fişi ile Büyükşehir Belediyesinin KASKİ Genel Müdürlüğüne olan borçlarından mahsup edilmiştir. 13 ilçe Belediyesinden tahsilat yapılmış, 1 ilçe Belediyesi

yapılandırmadan faydalanarak ödemede bulunmuş, 1 ilçe Belediyesi yapılandırmadan faydalanarak 18 taksitte ödeme taahhüdünde bulunarak 2 taksitini ödemiş, 1 ilçe Belediyesi ise 31.12.2019 tarihine kadar olan anapara ve gecikme zammı toplamı 38.140,30 TL ile ilgili her hangi bir ödemede bulunmamıştır. Bu belediye ile ilgili süreç işletilmemiştir. Her ne kadar ilçe belediyeleri ana para ve gecikme zammı olmak üzere ödemede bulunmuşlar ise de, ödenen gecikme zammından ilgili ilçe belediye başkanı ve sayman şahsen sorumlu olduğu için bu tutarın bu kişilerden alınması gerekir.

Kamu İdaresi cevabında, 31.12.2020 tarihi itibariyle İlçe Belediyelerinden ve KASKİ Genel Müdürlüğünden ÇTV alacağı bulunmadığı, ÇTV’den aktarılacak payın Büyükşehir Belediyesine ödenmemesine karşın gerekli sürecin işletilmemesi hususuyla ilgili tüm ilçe belediyeleri ve KASKİ Genel Müdürlüğüne konu ile ilgili bilgilendirmelerin yapıldığı, 2019 yılı Denetim Raporunda yer alan tespitler doğrultusunda tahsilatların yapıldığı, 2020 yılı sonu itibariyle 2020 yılında tahsil edilen ve %20’ lik payı İdareye ödenmesi gereken Çevre ve Temizlik Vergilerine ilişkin olarak ilgili kurumlara gerekli bilgilendirmelerin yapıldığı ifade edilmiştir.

16 İlçe Belediyesinden Kocasinan, Melikgazi, Talas ve Özvatan hariç diğerlerinin 2020 yılında tahsil edilen çevre temizlik vergisinin %20’sini süresinde bildirip ödemediği anlaşılmıştır. Bu bildirim olmadığı halde Büyükşehir Belediyesi 2020 yılı sonu itibariyle ilgili ilçe Belediyelerine yazı yazarak bu konuda resmi bilgi isteyerek gerekli işlemi yapmamıştır.

2464 sayılı Kanun'un mükerrer 44’üncü maddesine göre ilçe belediyeleri ödemeleri gereken çevre temizlik vergi paylarının ödememelerine karşın Büyükşehir Belediyesinin payının tahsil edilmesi için 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 23’üncü maddesinin son fıkra hükmü de dikkate alınarak gerekli işlemi yapması ile gecikmeden kaynaklı faiz ve benzeri giderlerin ise aktarmaları zamanında yapmayan ilgili ilçe belediye başkanı ile muhasebe yetkilisinden alınması için gerekli sürecin işletilmesi gerekir.