İdarenin mülkiyetinde olan bazı taşınmazlardan; imar planında yeşil alan, mezarlık veya eğitim öğretim alanı vs. olarak ayrılan yerlerin, işgalci konumunda bulunan kişi veya işletmelere ecrimisil karşılığında kullandırıldığı ve ecrimisil tahsilat oranının yeterli düzeyde olmadığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesi gereği, belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılmakta ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanmaktadır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75’inci maddesinin birinci fıkrası aynen;

“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” Hükmü tesis edilmiştir.

Mezkûr maddenin dördüncü fıkrasına göre de, işgal edilen taşınmaz malın; idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilmesi gerekmektedir.

Mezkûr mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, ecrimisil bir kiralama yöntemi olmadığı gibi olağan bir taşınmaz yöntemi de değildir. İşgale uğrayan ve işgal hali sonradan tespit edilen kamuya ait taşınmaz malın işgalli kullanımı için fuzuli şagilden bunun bedelinin bir tazminat suretinde alınmasıdır. Öte yandan, işgal edilen taşınmaz mal için mülkiye amirine talepte bulunulması ve mülkiye amirince söz konusu taşınmazın 15 gün içinde tahliye ettirilmesi esastır.

Yapılan incelemede, İdarenin mülkiyetinde olan bazı taşınmazlardan imar planında yeşil alan, mezarlık veya eğitim öğretim alanı vs. olarak ayrılan yerlerin gerçek ve tüzel kişiler tarafından işgal edildiği ve bu işgalcilerin söz konusu yerlerden çıkarılmadığı, bunun yerine tespit edilen ecrimisillerin kira gibi uygulanarak işgallerin devam etmesine olanak tanındığı tespit edilmiştir.

Aşağıdaki tabloda 2021 yılında işgalli alanların nasıl ve ne şekilde kullanıldığı yer almaktadır:

Tablo 10: Ecrimisil Karşılığı Kullandırılan Taşınmazlar

Ayrıca, İdarenin 2021 yılı Gelir Kesin Hesabına göre; geçen yıldan devreden 1.026.984,95 TL, 2021 yılı tahakkuku olarak 1.089.678,22 TL olacak şekilde toplam 2.116.663,17 TL ecrimisil tahakkuk kaydının bulunduğu, 2021 yılı içerisinde yapılan tahsilatın ise 1.385.443,94 TL olduğu anlaşılmış olup İdarenin tahakkuk tahsilat oranı %65,45’dir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, imar planlarında İlköğretim tesisinde kalan alanın, yaklaşık 630,00 m²sinin Belediyenin sorumluluğunda olduğu ve söz konusu alanın kalan kısımlarının özel mülkiyette olduğundan dolayı okul yapımına uygun olmadığı, imar planlarında mezarlık alanı olan taşınmaz üzerindeki yapının taziye evi olarak yaptırıldığı, ancak kentsel dönüşümün acil ihtiyaç olması sebebiyle, söz konusu binanın geçici olarak kentsel dönüşüm hizmetlerinde kullanıldığı ve projelerin tamamlanması akabinde yapının taziye evi olarak hizmet vereceği, sosyal donatı alanlarının kamulaştırma yoluyla elde edildiği ve söz konusu alanlar için ilgili yasa hükümlerince işlemlerin yapılacağı, İdare taşınmazlarının imar planları doğrultusunda kullanımına önemle riayet edileceği, bu alanların kamunun kullanımına uygun hale getirileceği ve bu alanları işgal edenler hakkında tahliye işlemlerine de başlanıldığı ifade edilmiştir.

İdare cevabında ecrimisil tahakkuk tahsilat oranının düşük olmasına ilişkin ve işgalli diğer alanlara ilişkin ise herhangi bir değerlendirme bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, yukarıdaki tabloda ayrıntısı yer alan ve 2021 yılı itibariyle işgal edilen taşınmazların tahliyeleri için gerekli işlemlerin başlatılması, imar durumuna esas olacak şekilde işlem tesis edilmesi ve ecrimisil tahakkuk tahsilat oranının yükseltilmesi için gerekli çalışmaların yapılması gerekmektedir.