4857 Sayılı İş Kanunu’nun ‘Fazla Çalışma Ücreti’ başlıklı 41’inci maddesinin sekizinci fıkrasında “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.” denilmektedir. Yine aynı maddenin son fıkrasında fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmanın ne şekilde uygulanacağının çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.

Kanun’un verdiği bu yetkiye dayanarak 06.04.2004 tarih ve 25425 sayılı Resmi Gazete’de İş Kanunununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği yayınlanmıştır. Bu Yönetmeliğin “Fazla Çalışmada Sınır” başlıklı 5’inci maddesinde;

“Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz. Bu süre sınırı, işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir.

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.”

Denilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşıldığı üzere bir işçi bir yılda en fazla 270 saat fazla mesai yapabilir.

Ancak Samsun Büyükşehir Belediyesi’nin 2018 yılı dosya ve işlemlerinin incelenmesi sonucunda 6 adet işçi olarak çalıştırdığı mühendisini aylık sabit 45’er saat olarak yılda 540 saat fazla çalışma ücreti verdiği tespit edilmiştir.

Samsun Büyükşehir Belediyesi’nin uyguladığı bu işlem açıkça mevzuata aykırıdır.

Kamu idaresi cevabında; "4587 sayılı İş Kanunun Zorunlu nedenlerle fazla çalışma başlıklı 42.Maddesinde “Gerek bir arıza sırasında, gerek bir arızanın mümkün görülmesi halinde yahut makineler veya araç ve gereç için hemen yapılması gerekli acele işlerde, yahut zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmasında, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak koşulu ile işçilerin hepsi veya bir kısmına fazla çalışma yaptırılabilir. Bu durumda fazla çalışma yapan işçilere uygun bir dinlenme süresi verilmesi zorunludur” denilmektedir.

Belediyemiz birimlerinde yürütülen hizmetlerin aksamaması için İş Kanunun 41’ inci maddesindeki yıllık 270 saatlik fazla çalışma süresinin zorunlu nedenlerle aşıldığı belirlenmiş olup; denetim raporunda yer alan yıllık fazla çalışma süresinin gelecek yıllarda aşılmaması noktasında gerekli tedbirler alınarak bu hususa riayet edilecektir" denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında özetle; işçilere yaptırılan fazla çalışmanın 4857 sayılı İş Kanunu'nun 42 inci maddesine göre zorunlu nedenlerle yaptırıldığını, bundan sonraki yıllarda fazla çalışma sürelerinde yıllık 270 saat sınırına dikkat edileceğini belirtmiştir.

Her ne kadar belediye fazla çalışmaların zorunlu nedenlere dayanarak yaptırıldığını iddia etse de fazla çalışmaların her ay 45 saat üzerinden ödendiği ve sabit olarak aynı 6

mühendise ödendiği bulguda belirtilmiştir. Yıl boyunda aynı fazla çalışma saati ve aynı 6 kişinin bu fazla çalışmaları alması, durumun zorunlu nedenlerle çalışma veya olağanüstü nedenlerle çalışma olmadığını göstermektedir.

Ayrıca belediye müteakip cevabında bulgu konusu hususa riayet edileceğini de belirterek bir nevi yapılan hatayı kabul etmektedir. Belediyenin işçilere yaptıracağı fazla çalışmaları 4857 sayılı İş Kanunu ile İş Kanunununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği'ne riayet ederek yapması gerekmektedir.