251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 252 Binalar Hesabında kayıtlı varlıklar için ayrılması gereken amortisman tutarlarının bazı varlıklar için ayrılması gerekirken ayrılmaması, bazı varlıklar için ise hatalı hesaplanarak ayrıldığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25 Maddi Duran Varlıklar hesap grubu ile ilgili ve “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde; amortismana tabi varlıkların neler olduğu, bunlara ilişkin uygulanacak amortisman süre, yöntem ve oranlarına ilişkin esas ve usullerin Hazine ve Maliye Bakanlığınca

belirleneceği, ayrılan amortismanların nasıl muhasebeleştirileceği ve varlıkların amortisman hesaplanmasına esas alınacak değerinin nasıl tespit edileceği ile ilgili hususlar hüküm altına alınmıştır.

Adı geçen Yönetmelik’in 202 ve 203’üncü maddesinde 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı’nın niteliği ve işleyişi düzenlenmiş olup maddi duran varlıklar için ayrılan amortisman tutarlarının yıl sonunda bu hesaba alacak, 630 Giderler Hesabı’na borç kaydedileceği belirtilmiştir. Amortisman ve tükenme payı ayrılmasına ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranlarının neler olacağı ise 04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Amortisman ve Tükenme Payları” başlıklı 47 sıra numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nde açıklanmıştır.

Yukarıda belirtilen Yönetmelik ile Muhasebat Genel Tebliği’nin söz konusu hükümlerine aykırı olarak aşağıdaki listede bulunan varlıkların bazıları için hiç amortisman ayrılmaması bazıları için ise ayrılması gereken tutarın hatalı hesaplaması sonucu maddi duran varlıkların gerçek değerinin yanlış gösterilmesine neden olunmuştur.

Aşağıdaki tablodan anlaşılacağı üzere, 2022 yılında 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 252 Binalar Hesabında kayıtlı varlıklar için ayrılması gereken toplam 3.730.694,91 TL amortismanı; bazı varlıklar için ayrılması gerekirken ayrılmaması, bazı varlıklar için ayrılması gerekenden az ayrılması, bazı varlıklar için ise ayrılması gerekenden fazla ayrılması suretiyle toplamda 35.000,00 TL olarak giderleştirilmiştir.

Ayrıca bazı varlıklara da amortisman oranı uygulandığında ilgili amortisman tutarının varlığın kalan değerinden yüksek sonuç verdiği, bu durumunda geçmiş yıllarda olması gerekenden fazla amortisman hesaplanmasından kaynaklandığı görülmüştür.

Tablo 8:Maddi Duran Varlıklara İlişkin Amortisman Tutarları

Sonuç olarak amortisman ayırma işlemlerinin hatalı yapılması sonucu toplam 3.705.614,91 TL’nin yanlış kaydedilerek hem faaliyet sonuçlarının hem de bilançoda bu varlıkların net değerinin hatalı gösterilmesine neden olunduğu görülmüştür.