Karar Künyesi
Yüklenici Firma Tarafından İşletilen Reklam Alanlarına İlişkin Verilen İlan ve Reklam Vergisi Beyannamelerinin Belediye Gelirleri Kanunu’nda Belirtilen Usule Aykırı Olması
İdarenin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerdeki reklam alanlarını işleten firma tarafından vergi sorumlusu sıfatıyla İdareye verilmesi gereken aylık ilan ve reklam vergisi
beyannameleri verilmemekte bunun yerine firma kendisi mükellefmiş gibi yıllık tek bir beyanname vermekte ve bu nedenle İdarece söz konusu reklam alanlarından olması gerekenden çok daha az ilan ve reklam vergisi tahakkuk ve tahsil edilmektedir.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Mükellef ve sorumlu” başlıklı 13’üncü maddesinde, ilan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenlerin başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmaktan sorumlu oldukları ifade edilmiştir.
Yine söz konusu Kanun’un “Verginin tarhı ve ödenmesi” başlıklı 16’ncı maddesinde ilan ve reklam işinin bu işi mutad meslek olarak ifa edenler tarafından yapılması halinde ilan ve reklam işini yapanlarca ilan veya reklamın yapıldığı ayı takip eden ayın 20’nci günü akşamına kadar verilecek beyanname üzerine, tarh ve tahakkuk ettirileceği ve beyanname verme süresi içerisinde ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunu’nun “Tarife ve nispet” başlıklı 15’inci maddesinde ışıklı veya projeksiyonlu ilân ve reklamlarda, ilan ve reklam süresinin 6 aydan az olduğu durumlarda vergi miktarının yarısının alınacağı belirtilmiştir.
Kanun’un “Usul hükümleri” başlıklı 98’nci maddesinde aynen, “Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanuna göre alınacak vergi, harç ve katılma payları hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve bunların ek ve tadilleri hükümleri uygulanır.” denilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Re’sen vergi tarhı” başlıklı 30’uncu maddesinde; vergi beyannamesinin kanuni süresi geçtiği halde verilmemesi durumunda vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespit edilemeyeceği hüküm altına alınmış olup yine aynı maddede söz konusu durumda takdir komisyonları tarafından takdir edilen matrah üzerinden verginin tarh edilebileceği belirtilmiştir. Anılan Kanun’un 352’nci maddesinde ise, vergi beyannamesinin yasanın istediği şekil veya ve içeriğe uygun olmaması durumu, 2’nci derece usulsüzlük olarak tanımlanmıştır.
İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; reklam alanlarını işleten firma tarafından reklam verenlerden tahsil edilip İdareye sorumlu sıfatıyla ödenmesi gereken vergilerin beyan edilmediği, bunun yerine firma kendi mükellefmiş gibi söz konusu reklam alanlarının toplam metrekaresi üzerinden yıllık tek bir beyanname verdiği anlaşılmıştır. Bu
durum İdarenin 2019 yılı hesabının denetlenmesi sonucunda da bulgu yapılmasına rağmen mevcut uygulamanın aynı şekilde devam ettiği, buna rağmen İdare tarafından herhangi bir re’sen vergi tarhı yoluna gidilmediği ve usulsüzlük cezası uygulanmadığı anlaşılmıştır.
Reklam alanlarının her birinde bir yıl boyunca birbirinden farklı çok sayıda reklam faaliyeti yapılmaktadır. Söz konusu farklı reklamların ayrı ayrı her biri, ilan ve reklam vergisinin konusu oluşturmaktadır. Bu nedenle reklam alanlarını işleten firma tarafından reklam verenlerin her birinden sorumlu sıfatıyla ilan ve reklam vergisinin tahsil edilmesi ve İdareye ödemesi gerekmektedir. Ancak yüklenici tarafından söz konusu sorumluluk yerine getirilmemekte bunun yerine bahse konu reklam alanlarının her birinde yılda bir defa reklam faaliyeti yapılmış gibi hesaplanan vergi, kendisi tarafından beyan edilmekte ve ödenmektedir. Söz konusu durum İdarenin öz geliri olan ilan ve vergisi gelirlerini önemli düzeyde düşürmektedir.
Denetim tespitine binaen, İdare tarafından; yazı ile ilan ve reklam vergisi beyannamelerinin ayrı ayrı olmak üzere idareye verilmesi hususunda yüklenici firmanın uyarıldığı ve yüklenicinin sözleşme ve mevzuat hükümlerine uygun olarak yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiği hususunun bildirildiği ifade edilmiştir.
Sonuç olarak, İdare tarafından yüklenici firmaya karşı bahse konu yükümlüğünün yerine getirilmemesi dolayısıyla ilgili kanunlarda ve sözleşmede yer alan yaptırım hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
Reklam Alanlarını İşleten Yüklenici Firmanın Sözleşme veya Şartname Hükümlerine Aykırı Olan Uygulamalarına Karşı İşlem Tesis Edilmemesi
Reklam alanlarını işleten yüklenici firma tarafından sözleşme veya şartname hükümlerine uyulmamasına rağmen bu durumun giderilmesine yönelik olarak İdarece herhangi bir işlem tesis edilmemektedir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Müteahhit veya müşterinin sözleşmenin bozulmasına neden olması” başlıklı 62’nci maddesinde, müteahhit veya müşterinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek
kalmaksızın kesin teminatı gelir kaydedilerek sözleşmenin feshedileceği hüküm altına alınmıştır.
01.11.2018 tarihinde ihalesi gerçekleştirilen ve 22.11.2018 tarihinde sözleşmesi imzalanan “Maltepe Belediyesi sınırları içerisinde 15 adet megalight, 2 adet elektronik board, ve 130 adet raket ile kira süresi bitiminde mülkiyeti Belediyeye bırakılacak olan 86 adet billboardun yapımı ve işletilmesi işi”ne ait şartnamenin 21’nci maddesinde aynen;
“ Reklam Panoları, Emlak ve İstimlak Müdürlüğü ve kiracı firma ile ortaklaşa tespit edilen yerlere konulacaktır. Kiracı, yapacağı reklam panolarını 90 gün içinde arazide montajını yapacaktır. Ayrıca, Belediye kendi mülkiyetindeki panoların montajını kiracıya yaptıracaktır. Bütün reklam panolarının kenarlarında “Maltepe Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğü” logo ve yazısı mutlaka olacaktır.
…” denilmektedir.
Söz konusu işin Sözleşmesinin 11’nci maddesinde ise kiracının taahüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi durumunda, 2886 sayılı Kanun’un 62’nci maddesine göre İdarenin 10 gün süreli ihtarname ile durumu kiracıya bildireceği, 10 günün sonunda yerinde yapılacak kontrolde söz konusu durumunun devam etmesi halinde kira sözleşmesinin feshedileceği, kesin teminatın irat kaydedileceği ve son bir yıl kira bedeli tazminat olarak tahsil edileceği düzenlenmiştir.
Yine Anılan Sözleşmenin 12’nci maddesinde, kira süresi sona erdiğinde veya sözleşme fesh edildiğinde taşınmazlar ve Belediyeye bırakılacak olan 86 adet billboardun bir tutanakla teslim edileceği belirtilmiştir.
Yapılan incelemede; yüklenicinin sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü, yerine getirmediği, İdarenin de taahhüdünü/yükümlülüğünü yerine getirmeyen yükleniciye yönelik yaptırımlarında gerekli özeni göstermediği tespit edilmiştir.
Şöyle ki, 01.11.2018 tarihinde ihalesi gerçekleştirilen ve 22.11.2018 tarihinde sözleşmesi imzalanan söz konusu iş kapsamında reklam alanlarını işleten yüklenicinin; ilan ve reklam vergisine yönelik beyanlarını düzensiz/rastgele ibraz etmesine ve sözleşmeye göre reklam panolarının montajını süresinde tamamlamamasına rağmen, 31.12.2019 tarihi itibariyle idarece herhangi bir işlem yapılmamıştır. Bu durum İdarenin 2019 yılı hesabının denetlenmesi sonucunda da bulgu yapılmıştır. Ancak bulgu konusunun devam ettiği, İdarenin 31.12.2020
tarihi itibariye sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmeyen yükleniciye yönelik yaptırımlarında gerekli özenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Dolayısıyla reklam alanlarını işleten yüklenici W… firmasının sözleşme ve/veya şartname hükümlerine aykırı olan uygulamalarına karşı, idarece gerekli özen yükümlülüğü içerisinde işlem tesis edilmemiştir.
Denetim tespitine binaen, İdare tarafından; 86 adet billboardun işin süresi sonunda İdareye teslim edileceği, şu an billboardların montajının yapılmamasının İdareyi herhangi bir kamu zararına uğratmadığı, yüklenici firmanın sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmesi amacıyla yazıyla uyarıldığı ve gerekli önlemlerin alınacağı belirtilmiştir.
Bulguda yer alan husus İdarenin 2019 yılı denetiminde de tespit konusu olmuş ve İdarece gerekli önlemlerin alınacağı belirtilmiştir. Ancak 2020 yılı denetiminde de aynı konunun devam ettiği, sözleşme imzalandıktan sonra 2 yıldan fazla bir süre geçmesine rağmen şartname hükmünün yerine getirilmediği ve İdarece herhangi bir önlemin alınmadığı anlaşılmıştır. Her ne kadar İdare işin süresi sonunda söz konusu reklam alanlarının İdareye teslim edileceğini ifade etse de işin şartnamesine göre sözleşme imzalandıktan 90 gün içinde montajının yapılması gerekmektedir. İhale aşamasında istekliler tarafından bahse konu hükme göre teklif verilmiştir. Ayrıca işin süresinden önce herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda bahse konu reklam alanları İdareye teslim edilmemiş olacaktır.
Sonuç olarak, İdare sözleşmeden doğan yükümlükleri yerine getirmeyenlere karşı, yasal düzenlemeler çerçevesinde kamu menfaatini gözeterek gerekli yaptırımları tesis etmelidir.