Yeşil alan peyzaj ve bahçe sulama aboneliklerinde kullanılan tarifenin; İdarenin, yılı içerisinde konutlarda üç kademeli tarifeye geçmesi ile birlikte üçüncü kademenin altında kalacak şekilde, ikinci kademeden fiyatlandırılması nedeniyle değişen iklime uyumdan uzak, israfın önlenmesinde caydırıcı olmayan, etkin su fiyatlandırmasını yansıtmadığı görülmüştür.

İSKİ Abone Hizmetleri Tarife ve Uygulama Yönetmelik’inin 24’üncü maddesinde tarife uygulamalarına ilişkin ortak hususlar belirlenmiş olup bu kapsamda İdarenin su tasarrufunu teşvik etmek maksadıyla kademeli tarife uygulaması yapabileceği, İdarenin insani tüketim amaçlı içme ve kullanma suyunu temin etmesinin esas olduğu, tarife uygulamalarında temel tarifenin en düşük konut tarifesi olduğu, diğer tarife gruplarında, temel tarifeden aşağı olmamak üzere daha yüksek bedelle tarifeler belirlenebileceği düzenlemelerine yer verilmiştir. Ayrıca aynı madde bünyesinde İdarenin; kuraklık, tabi afet, savaş vb. olağan dışı hallerde insani su tüketiminin teminini sürdürebilmek gayesi ile şehre verilecek günlük su miktarında tasarrufa gidebileceği, bu kapsamda insani su hakkı dışındaki abonelere su satışında geçici kısıtlamalar yapabileceği düzenlemesi de yer almaktadır.

04.05.2023 tarihli ve 32180 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2023/9 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi “Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2023-2033)” hakkındadır. Mezkûr Genelge’de dünyanın hemen her bölgesinde su kaynakları ve tatlı su ekosistemlerinin küresel iklim değişikliğinin olumsuz sonuçlarından etkilendiği, azalan yağışlarla birlikte su stresi yaşaması beklenen Akdeniz iklim kuşağında yer alan Ülkemizin de küresel iklim değişikliğinden en yoğun etkilenecek ülkeler arasında olduğu, hızlı nüfus artışı, sanayileşme ve kentleşme gibi faktörlerden kaynaklanan artan su talebinin de etkisiyle önümüzdeki yüz yıl için yapılan iklim değişikliği tahminlerine göre su kaynaklarımızın yaklaşık %25 oranında azalması beklendiği ifade edilmiştir.

Genelge bünyesinde Ülkemizde kentsel, endüstriyel ve tarımsal faaliyetler için su kaynaklarının verimli ve sürdürülebilir kullanılmasının sağlanması ve su verimliliğini arttıracak bilgi ve teknolojinin yaygınlaştırılması için başlatılan Su Verimliliği Seferberliği sürecinde Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2023-2033) hazırlandığı belirtilerek tüm kamu kurum ve kuruluşlarının üzerine düşen görev ve sorumlulukları hassasiyetle yerine getirmesi hususunda gereği rica edilmiştir.

Böylece su verimliliği ve seferberliği kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayımlanan Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2023-2033) suyun etkin ve verimli kullanılması için temel referans noktalarından biri haline gelmiştir.

İSKİ Abone Hizmetleri Tarife ve Uygulama Yönetmelik’inde konutlara ait bahçe sulama aboneliklerinin; su ve atık su tarifesi ortak sayaç uygulanacak aboneler içerisinde, işyerlerine ait bahçe sulama aboneliklerinin de; su ve atık su ortak sayaç işyeri tarifesinden uygulanacağı düzenlemesine yer verilmiştir. Ayrıca mezkûr Yönetmelik hükmü gereği bahçe sulama amaçlı şebeke suyu kullananlardan kullanılmış suların uzaklaştırılması bedeli (KSUB) minha edilmektedir.

Yapılan incelemede, 2023 yılı temmuz ayına kadar İdarenin konutlarda iki kademeli tarife belirlediği ve bahçe sulama abonelikleri tarifesinin de konutun en yüksek kademesi olan ikinci kademeden KSUB bedeli minha edilerek ücretlendirildiği, 2023 yılı temmuz ayından sonra ise konutlarda üç kademeli tarife belirlenmesine karşın bahçe sulama aboneliklerinin tarifesinin en yüksek kademesi olan üçüncü kademe yerine ikinci kademeden KSUB bedeli minha edilerek ücretlendirildiği tespit edilmiştir.

‌Tablo 18: 01.01.2023-01.07.2023 Tarihleri Arasındaki Bahçe Sulama Ücretleri

‌Tablo 19: 01.07.2023-31.12.2023 Tarihleri Arasındaki Bahçe Sulama Ücretleri

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından özetle; İSKİ Abone Hizmetleri Tarife ve Uygulama Yönetmeliği’nde konutlara ait bahçe sulama abonelerinin su ve atık su tarifesinin ortak sayaç konut tarifesi uygulanacak aboneler içerisinde, işyerlerine ait bahçe sulama abonelerinin su ve atık su tarifesinin de ortak sayaç işyeri tarifesi uygulanacak aboneler içerisinde sayıldığı, aynı Yönetmelik'e göre bahçe sulama amaçlı şebeke suyu kullananların tarifesinden, kullanılmış suların uzaklaştırılması bedelinin minha edileceği, abonelere uygulanacak tarifeler, tarife çeşitleri ve su birim fiyatlarının İSKİ Genel Kurulunca onaylandığı, 2023 yılı haziran ayında yapılan İSKİ Genel Kurulunda, konutlarda 3 kademeli tarife yapısına geçilmesi nedeni ile konut bahçe sulama aboneliklerinin tarifesinin konutun en yüksek kademesi olan 3. kademe birim fiyatı üzerinden uygulanmasının teklif edildiği, İSKİ Genel Kurulunda ise konutlarda 3 kademeli tarife uygulamasının kabul edildiği ancak konut bahçe sulama abonelikleri tarifesinin, İdarenin en yüksek konut tarifesi teklifinin aksine, konut tarifelerinin 2. kademe birim fiyatının uygulanmasına karar verildiği, ayrıca peyzaj, yeşil alan ve bahçe sulama abonelikleri ile ilgili İSKİ Abone Hizmetleri Tarife ve Uygulama Yönetmeliği’nde 17.10.2023 tarih ve 2023/574 sayılı İSKİ Yönetim Kurulu Kararı ile düzenleme yapılmasına karşın 2023 yılı kasım ayında yapılan İSKİ Genel Kurulunda yapılan değişikliğin kabul edilmediği, 2024 yılı mayıs ayında yapılacak olan İSKİ Genel Kuruluna peyzaj, yeşil alan ve bahçe sulama abonelikleri ile ilgili İSKİ Abone Hizmetleri Tarife ve Uygulama Yönetmeliği’nde düzenlemesi yapılması hususunda ve etkin su fiyatlandırmasını yansıtacak tarife hususunda teklifin sunulduğu ifade edilmiştir.

Bulgu bünyesinde yer alan tablolardan da anlaşılacağı üzere, söz konusu uygulama; aynı yerde bulunan konutun bahçe sulama tarifesinin konut içinde kullanılan suyun tarifesinden daha avantajlı duruma gelmesine sebep olmuştur. Bu durum suyun etkin ve verimli kullanılmasını engellemektedir.

Sonuç olarak, İdarenin insani tüketim amaçlı içme ve kullanma suyunu temin etmesinin esas olduğu göz önünde bulundurulduğunda ayrıca yayımlanan Genelge ve Eylem Planı çerçevesinde, yeşil alan peyzaj ve bahçe sulama aboneliklerinde kullanılan tarifenin tasarrufu özendirici, etkinliği ve verimliliği sağlayacak şekilde belirlenmesi gerekmektedir.