Mardin Su ve Kanalizasyon İdaresi' nin (MARSU) 2022 yılı mali tabloları ve eki belgelerinin incelenmesinde; Mardin Büyükşehir Belediyesinden tahsil edilmesi gereken alacakların 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabında takip edilmediği görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin birinci fıkrasında büyükşehir belediyelerine verilen görevler açıkça sayılmıştır. Buna göre, su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak; kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak büyükşehir belediyelerinin görevleri arasındadır. Belirtilen maddenin ikinci fıkrasında ilçe belediyelerinin görevleri sayılmıştır. İlçe belediyelerinin görevleri arasında suyla veya yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili herhangi bir hususa yer verilmemiştir. Bu kapsamda su ve kanalizasyon hizmetlerinin tek merkezden yürütülmesi için büyükşehirlerde büyükşehir belediyesine bağlı su ve kanalizasyon idareleri kurulmuştur. Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, dere ıslahını yapmak gibi görevler buna paralel olarak su idarelerine verilmiştir. Buna göre su idarelerince yağmur suları ve dere ıslahı için yapılan harcamaların büyükşehir belediyelerinden tahsil edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca Danıştay 8’inci Dairesinin 2007/7144 Esas, 2008/4125 Karar sayılı kararı da, bu harcamaların ilgili büyükşehir belediyelerinden alınması gerektiği yönündedir. Söz konusu kararda özetle; büyükşehir belediye sınırlarında her türlü altyapı hizmetlerinin yapılması ve buna ilişkin harcamaların karşılanması görevinin büyükşehir belediyelerinde olduğu, yağmur suyu drenaj kanalı yapımı dolayısıyla yapılacak harcamaların ilçe ve ilk kademe belediyesinden istenilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilmiştir.

2022 yılsonu itibariyle MARSU tarafından büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde, yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması için toplam 15.179.582,61 TL tutarında harcama yapılmıştır. Bu tutarın Büyükşehir Belediyesinden tahsil edilmediği ve muhasebe kayıtlarında yer almadığı tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 13 Kurum Alacakları Hesap Grubunu tanımlayan 100’üncü maddesinde; kurumca faaliyet dönemi içinde tahsili öngörülen alacakların bu hesap grubundaki hesaplarda izleneceği belirtilmiştir. Yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili harcamaların Büyükşehir Belediyesinden tahsiline ilişkin işlemlerin 13 Kurum Alacakları Hesap Grubunda, 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabında izlenmesi gerektiği Yönetmelik'in 107’nci maddesinde düzenlenmiştir.

Ayrıca belirtilen Yönetmelik’in 600 Gelirler Hesabının niteliğini açıklayan 368’inci maddesinde; bütçe ile ilgili olsun veya olmasın Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenen uluslararası genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk eden her türlü gelirin, bu hesapta izlenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Kurum tarafından bulgu konusu hususa katılındığı ve çalışmaların sürdürüldüğü bildirilmiştir.

Sonuç olarak söz konusu alacağın yukarıdaki Yönetmelik hükümleri gereği, 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabına borç ve 600 Gelirler Hesabına alacak kaydı yapılarak muhasebeleştirilmesi ve Büyükşehir Belediyesinden tahsil edilmesi gerekmektedir.