İdare tarafından yol yapımında kullanılmak üzere satın alınan mıcır, agrega, bordür ve yol çizgi boyası gibi malzemelerin doğrudan gider yazıldığı, 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabına kaydedilmediği, kullanılan malzemelerin bünyesine girdikleri yolların maliyetine eklenmediği görülmüştür.

Taşınır Mal Yönetmeliği'nin “Belge ve cetveller” başlıklı 10'uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; ilgili mevzuatı çerçevesinde kabul edilerek teslim alınan taşınırların girişleri ile taşınırların çıkış ve ambarlar arasında devir işlemlerinde, dayanıklı taşınırların niteliklerini değiştiren esaslı onarım ve ilaveler sonucu değer artışlarında, kayıtlara esas olmak üzere 5 örnek numaralı Taşınır İşlem Fişi düzenleneceği; (...) ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere satın alınarak depolanan ya da arşivlenenler ile süreli yayınlardan ciltletilmiş olanlar hariç olmak üzere aşağıda sayılan hallerde Taşınır İşlem Fişi düzenlenmeyeceği hükmü yer almıştır:

"1) Satın alındığı andan itibaren tüketimi yapılan su, doğalgaz, kum, çakıl, bahçe toprağı, bahçe gübresi ve benzeri maddeler,

(…)"

Buna göre; ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere satın alınarak depolanan taşınırlar için Taşınır İşlem Fişi düzenlenmesi gerekmektedir. Satın alındığı andan itibaren tüketimi

yapılan su, doğalgaz, kum, çakıl, bahçe toprağı, bahçe gübresi ve benzeri maddeler için Taşınır İşlem Fişi düzenlenmeyecektir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin Maddi Duran Varlıklar hesap grubunun işleyişine ilişkin 187’nci maddesinde; edinilen maddi duran varlıkların, maliyet bedeli ile hesaplara alınacağı, maliyet bedeline varlıkların elde edilmesinde yapılan her türlü giderin ilave edilmesi gerektiği belirtilmektedir.

Yönetmelik’in 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabının niteliğini açıklayan 190’ıncı maddesinde ise; herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş her türlü yol, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark ve benzeri yapılar ile bunların eklenti ve bütünleyici parçalarının ve bunlardan tahsise konu edilenlerin bu hesapta izlenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Yönetmelik’in “Hesabın işleyişi” başlıklı 191’inci maddesinde ise; 251 no.lu hesapta kayıtlı yeraltı ve yerüstü düzenlerinin iyileştirilmesi, ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılmasına ilişkin olarak bütçeye gider kaydıyla yapılan harcama tutarlarının, bir taraftan bu hesaba borç, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedileceği hükmü yer almaktadır.

Mezkur mevzuat hükümlerine göre; yol yapım ve onarımı için 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabına kaydedilmesi gereken malzemelerin, yol bakım ve onarımında kullanıldıkça bünyesine girdikleri yolların maliyetine eklenmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, 2021 yılı içinde İdare tarafından yol yapım ve onarımı işinde kullanılmak üzere toplam 3.423.610,11 TL tutarında malzemenin satın alınarak 630-Giderler Hesabında direkt giderleştirildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; Fen İşleri Müdürlüğünce satın alınan mıcır ve kilitli taş gibi yol bakım onarım giderlerinde kullanılan malzemeler için Taşınır Mal Yönetmeliği'nin 10'uncu maddesi gereği taşınır işlem fişi düzenlenmediği, bu nedenle bulguda bahsedilen konuyla ilgili olarak herhangi bir işlem yapılmadığı ifade edilmiştir. Buna karşılık, yol bakım ve onarımlarında kullanılmak üzere satın alınan mıcır, agrega, bordür ve yol çizgi boyası gibi malzemelerin, satın alındığı andan itibaren tüketimi yapılan malzeme olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Zira bu malzemeler bakım ve onarımı yapılmak istenen yollarda kullanılmak üzere satın alınarak depolanmakta, ihtiyaç

halinde de kullanılmaktadır. Bu nedenle; belirtilen muhasebeleştirme hatası nedeniyle, 2021 yılı bilançosunda 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 3.423.610,11 TL eksik tutarla, faaliyet sonuçları tablosunda ise 630-Giderler Hesabı 3.423.610,11 TL fazla tutarla yer almıştır.

Sonuç olarak; İdare tarafından yol yapımında kullanılmak üzere satın alınan malzemelerin 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabına kaydedilmesi, kullanılan malzemelerin de bünyesine girdikleri yolların maliyetine eklenmesi gerekmektedir.